เลือกตั้งจบฝรั่งเศสไม่จบ

ท้ายท้าวิชามาร : ใบตองแห้ง

คนไทยสนใจผลเลือกตั้งประธานาธิบดีฝรั่งเศสอยู่ 2 เรื่อง เรื่องแรกคือดีใจว่าเอมมานูเอล มาครง  น่าจะชนะมารีน เลอ แปน ในการเลือกตั้งรอบสอง ดังนั้น ฝรั่งเศสจะไม่ถอนตัวจากสหภาพยุโรป เศรษฐกิจโลกจะเดินหน้า หุ้นทั่วโลกก็ขึ้นให้เห็นทันตา

เรื่องที่สองคือ รู้ยัง? ว่าที่ประธานาธิบดีได้ครูสมัยมัธยมเป็นเมีย หลงรักครูซึ่งอายุมากกว่า 25 ปี ตั้งแต่อายุ 15 แล้วอยู่กินกันมาตั้งแต่อายุ 18

คนไทยฮือฮาดรามาผัวเมีย มากกว่าสนใจว่า ผลการเลือกตั้งของคนฝรั่งเศสในไทย เลอ แปนชนะท่วมท้นในภูเก็ต พัทยา ขอนแก่น เลยนะ

แต่อย่าเข้าใจผิด “ขวาจัด” ฝรั่งเศสไม่ถึงกับนิยมเผด็จการ แค่เชื่อเรื่องผลประโยชน์คนฝรั่งเศสมาก่อน กับกลัวภัยก่อการร้าย “ขวาจัด” อย่างเลอ แปนยังปฏิรูปพรรค ยอมรับการทำแท้ง, แต่งงานเพศเดียวกัน ไล่พวกเหยียดเชื้อชาติศาสนาออกจากพรรค ไม่เว้นกระทั่งพ่อตัวเอง

ทันทีที่รู้ผลเลือกตั้ง ชาวโลกชาวไทยก็สนใจแต่มาครงVsเลอแปน ไม่ยักดูคะแนนคู่คี่สูสีถึง 4 คนคือ มาครงได้ 23.87% เลอแปนได้ 21.43%ฟรองซัวส์ ฟียง พรรคขวากลางได้ 19.94% ฌอง-ลุค เมลองชง ฝ่ายซ้ายอิสระได้ 19.60% ขณะที่เบอโนต์อามงพรรคสังคมนิยมของอดีตประธานาธิบดีฟรองซัวส์ออลลองด์ ได้แค่ 6.35%

แน่ล่ะ ผลเลือกตั้งชี้ว่ามาครงน่าจะชนะเลอแปนเพราะฟียงประกาศหนุน กลุ่มคนที่แอนตี้เลอแปน ตั้งแต่คนกลางๆ ไปถึงสื่อกระแสหลัก ภาคธุรกิจ ฯลฯ รวมหันกัน “ไม่เลือกเรา เขามาแน่”

แต่ขณะเดียวกันก็บ่งชี้ว่า รัฐบาลมาครงน่าจะไม่มีเสถียรภาพ เพราะพรรคของเขาคงได้ ส.ส.ไม่มาก ตัวมาครงเองก็ไม่มีนโยบายโดดเด่น เป็นเพียงชู “ทางสายกลาง” กับปกป้องแนวทางเสรีนิยมใหม่ทางเศรษฐกิจ ว่าที่จริงมาครงชนะแบบ “บุญหล่นทับ” เพราะตอนแรกฟียงมีคะแนนนำแต่ไปถูกเปิดโปงเรื่องใช้เงินรัฐจ้างเมียเป็นผู้ช่วยส่วนตัว ซ้ำยังเกิดความขัดแย้งในพรรคสังคมนิยม เมื่ออามงชนะเลือกตั้งไพรมารีโหวต ออลลองด์และปีกขวาในพรรคก็หักหลังกลับมาหนุนมาครง

ภาพจึงเห็นชัดว่ารัฐบาลมาครงต้องพึ่งพรรครีพับลิกันกับพรรคสังคมนิยม แม้ผลเลือกตั้งชี้ว่าประชาชนเบื่อหน่ายพรรคการเมืองเก่า นักการเมืองเก่า

หลายคนจึงมีคำถามว่าถ้ามาครงล้มเหลวอีก จะเกิดอะไร มองโลกแง่ร้ายหน่อย เลอแปนอาจกลับมาชนะสมัยหน้า

แต่มุมที่น่าสนใจกว่าคือ คะแนนของเลอแปน กับเมลองชอง รวมกันได้ถึง 41% เปล่า ไม่ได้บอกว่าขวาจัดกับซ้ายใหม่รวมกันได้ ไม่มีทางอยู่แล้ว แต่ทั้งสองปีกสะท้อนฐานเสียงคนที่ต่อต้านเศรษฐกิจเสรีนิยมใหม่ Neoliberalism แม้คิดไปคนละทาง โดยเมลองชองต้องการปฏิรูปเศรษฐกิจลดความเหลื่อมล้ำและปฏิรูปการเมืองให้เป็นประชาธิปไตยมากขึ้น แม้บางคนโจมตีว่ามีแนวคิดแบบซ้ายลาตินอเมริกา

ผลเลือกตั้งชี้ว่า ทัศนะต่อต้านเศรษฐกิจโลกาภิวัตน์ยังคงอยู่ หลังจากทำให้เกิด Brexit ทำให้ทรัมป์ชนะเลือกตั้ง แต่กระแสที่พลิกไปทางขวาสุดโต่ง จนได้ผู้นำอัปลักษณ์อย่างอเมริกา ทำให้คนกลางๆ ได้บทเรียน รวมตัวกันยับยั้ง

กระนั้น กระแสที่ต้องการปฏิรูปเศรษฐกิจ ลดความเหลื่อมล้ำ ยับยั้งการเก็งกำไรจนก่อวิกฤติ ก็ยังคงอยู่ ยังไม่หายไปไหน เลือกตั้งฝรั่งเศสไม่ได้ชี้ว่ากระแสต่อสู้นี้จบลง แค่โดดเดี่ยวขวาจัด ตั้งหลักที่เดิมก่อน แต่ยังมองไม่เห็นว่าทางออกของยุโรป ของเศรษฐกิจการเมืองโลก จะไปอย่างไร