มายา..ธรรมาภิบาล

ขี่พายุทะลุฟ้า : สุภชัย ปกป้อง (แทน)

จากกรณี “เปรมชัย กรรณสูต” กรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท อิตาเลียนไทย ดีเวล๊อปเมนต์ จำกัด (มหาชน) หรือ ITD ถูกจับคดีลักลอบล่าสัตว์ป่าบนเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร พร้อมถูกตั้งข้อหาหนักหลายกระทง แต่ไฮไลต์ของคดีนี้อยู่ที่การพบซาก “เสือดำ” อยู่ในที่เกิดเหตุ…!!

นั่นจึงไม่ใช่แค่คดีลอบล่าสัตว์ป่าธรรมดา เพราะ “เสือดำ” เป็นสัตว์ที่ขึ้นอยู่ในบัญชีอนุรักษ์ของไซเตส (อนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าที่ใกล้สูญพันธุ์ประเทศไทย) ตลอดจนพื้นที่ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร ด้านตะวันตก ถูกจัดอยู่ในมรดกโลกด้วย

ในเชิงสังคมเรื่องนี้ถูกวิพากษ์วิจารณ์และประณามกันอย่างหนัก บานปลายถึงขั้นรณรงค์การคว่ำบาตร (Boycott) สินค้าและบริการต่างๆ ของกลุ่มอิตัลไทย รวมโครงการก่อสร้างต่างๆ ที่ ITD ชนะการประมูลจากภาครัฐด้วย เหตุรับไม่ได้กับพฤติกรรมของบุคคลระดับเศรษฐีหมื่นล้านบาทรายนี้

สำหรับปฏิกิริยาจากตลาดหุ้นเกี่ยวกับเรื่องนี้ เริ่มต้นด้วยแรงเทขายหุ้น ITD ออกมาอย่างหนัก เหตุกังวลว่าการถูกดำเนินคดีของ “เปรมชัย กรรณสูต” จะเข้าข่ายขัดต่อกฎหมายหรือข้อบังคับใดๆ เกี่ยวกับการเป็นกรรมการหรือผู้บริหารหรือธรรมาภิบาลบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ฯหรือไม่..!?

แต่ทว่าจากกรณีดังกล่าวเป็นจุดทำให้เกิด 2 ปฏิกิริยาตามมา และน่าถูกตั้งคำถามกันได้อย่างกว้างขวาง นั่นก็คือ “ตอบสนองเชื่องช้า” และ “ดร่ามาธรรมภิบาล”..!!

กรณีแรก “ปฏิกิริยาตอบสนองเชื่องช้า” นั่นหมายถึง 2 หน่วยงาน ที่เป็นเสาหลักของตลาดหลักทรัพย์ฯ คือสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) และตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (ตลท.) ที่ตอบสนองคำถามจากนักลงทุนค่อนข้างช้า..ไม่ว่าจะเป็นความชัดเจนเรื่องข้อกฎหมายหรือหลักเกณฑ์บรรษัทภิบาล

จนถูกตั้งข้อนินทาว่าเพราะ ITD เป็นบริษัทยักษ์ใหญ่ใช่ไหม..ที่ทำให้ขั้นตอนกระบวนการเรื่องนี้ถึงได้ช้า..ในทำนองว่า “เล็กไว..ใหญ่ช้า” หรือไม่..!?

แม้ว่าสุดท้ายหน่วยงานก.ล.ต. โดยปริย เตชะมวลไววิทย์ ผู้อำนวยการฝ่ายสื่อสารองค์กรและส่งเสริมความรู้ผู้ลงทุน ของก.ล.ต.ระบุว่า “กรณีที่เกิดขึ้นถือเป็นเรื่องส่วนตัว ที่ต้องมีกระบวนการพิจารณาตามกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เบื้องต้นยังไม่พบว่ามีส่วนใดเกี่ยวข้องกับการบริหารงานของบริษัทจดทะเบียน” เช่นเดียวกับเกศรา มัญชุศรี ผู้จัดการตลาดหลักทรัพย์ฯ ที่ระบุว่า “กรณีนี้ไม่สามารถใช้ความผิดตามพ.ร.บ.ตลาดหลักทรัพย์ ปี 2535 พิจารณาได้”

แต่เรื่องนี้ยังไม่จบมีการสืบค้นไปถึงข้อกำหนด “บรรษัทภิบาลอิตาเลียนไทย 2561” (ผ่านเว็บไซต์ ITD เอง) ว่าด้วยเรื่อง “จริยธรรมธุรกิจและจรรยาบรรณ” ในหัวข้อ “ข้อพึงปฏิบัติของผู้บริหารต่อสังคมส่วนรวม” ระบุไว้ชัดว่า ไม่กระทำการใดๆ ที่จะมีผลเสียหายต่อทรัพยากรธรรมชาติและสภาพแวดล้อม

ทำให้คำถามย้อนกลับไปสู่ตลท.และก.ล.ต.อีกครั้งว่า เรื่องนี้ทั้ง 2 หน่วยงานคิดเห็นเป็นประการใด.? ซึ่งทั้ง 2 หน่วยงานตอบเป็นเสียงเดียวกันว่า “คณะกรรมการบริษัทต้องพิจารณาทบทวนเพื่อดูแลให้เหมาะสมว่าจะดำเนินการอย่างไร” ในฐานะเป็นบริษัทที่ได้คะแนน CGR หรือดาวธรรมาภิบาลระดับ 4 ดาว

เท่านั้นแหละ..ตอบตั้งแต่แรกก็จบ..ทั้งที่ทั้ง 2 หน่วยงานมีฝ่ายกำกับที่เข้มแข็งและรู้เรื่องนี้เป็นอย่างดีอยู่แล้ว

กรณีที่สอง “ปฏิกิริยาดราม่าธรรมาภิบาล” นั่นคือกรณีสมาคมบริษัทหลักทรัพย์จัดการกองทุน (สมาคมบลจ.) ได้มีการเรียกสมาชิกบลจ. 26 แห่ง ร่วมหารือกรณีดังกล่าว เนื่องจากเห็นว่า เป็นกรณีตัวอย่างและยืนยันว่ากองทุนธรรมาภิบาล (CG) ที่อยู่ในอุตสาหกรรมทั้งหมดไม่มีการลงทุนในหุ้น ITD แต่อย่างไร และสรุปชัดว่าผู้บริหารและพนักงานที่เข้าข่ายกระทำความผิดตามหลักการขององค์กร ก็ต้องทำตามหลักบรรษัทภิบาล

จากปรากฏการณ์นี้ จึงถูกตั้งคำถามว่านี่คือการ “โหนกระแส” หรือ “เกาะกระแส” กรณีของ ITD เพื่อใช้เป็นพื้นที่แสดงจุดยืนเรื่องธรรมาภิบาล..หรือไม่..!? แน่นอนคำตอบอาจไม่ใช่ทั้ง 2 เรื่อง แต่ทว่าปฏิกิริยาแบบนี้เคยเกิดขึ้นมาแล้วกับกรณีหุ้นบริษัท ซีพีออล์ จำกัด (มหาชน) หรือ CPALL เมื่อปลายปี 2558 เช่นกัน และบทสรุปก็ไม่ได้ต่างกัน..ที่สำคัญจากวันนั้นถึงวันนี้แม้ว่าหุ้น CPALL จะไม่มีคะแนน CGR หรือไม่มีดาวธรรมาภิบาลเลย

แต่สุดท้ายหุ้น CPALL ก็ยังมีอยู่ในพอร์ตของกองทุนต่างๆ เช่นเดิม..และเรื่องนี้ก็ถูกลืมเลือนกันไป..

จึงอยากขอตั้งเป็นคำถาม..เพื่อให้นักลงทุนหรือผู้ที่เกี่ยวข้องทุกๆ ฝ่าย มาช่วยกันตอบหน่อยสิครับว่า..นี่คือ “ดราม่า หรือมายา” ว่าด้วยเรื่องธรรมาภิบาลใช่หรือไม่..!!??