คนในอยากออก

พลวัตปี 2018 : วิษณุ โชลิตกุล

เอล่อน มัสก์ เป็นเศรษฐีใหม่อเมริกัน ถือหุ้นใหญ่รถยนต์ไฟฟ้า บริษัท Tesla Inc. แม้จะมีความอัจฉริยะ แต่เรื่องราวเกี่ยวกับตลาดทุนของเขา ยังคงต้องผ่านบทเรียนอีกมาก

หลายปีมาแล้ว มัสก์แต่งตัวพาบริษัทที่ยังไม่มีกำไรเลย แต่มีสตอรี่ “แห่งอนาคต” ที่ผลิตรถยนต์ไฟฟ้า (ซึ่งต่อมามีคนบอกว่ามันเป็นมากกว่ารถยนต์) เข้าระดมทุนในตลาดแนสแด็กของนิวยอร์ก และทำให้เกิดปรากฏการณ์ที่เคยเกิดขึ้นในยุค “ฟองสบู่ดอทคอม” นั่นคือราคาหุ้นวิ่งเตลิดเปิดเปิง สวนทางกับความสามารถทำกำไรของบริษํท (ที่ตั้งแต่ก่อตั้งมา ไม่เคยมีกำไรเลย) ซึ่งมีตัวเลขขาดทุนสะสมบานเบอะ

เพียงแต่สตอรี่ที่การขาดทุนสุทธิในแต่ละปีลดลงต่อเนื่อง รวมทั้งยังสามารถรักษากำไรขั้นต้นเอาไว้ได้ตลอดมา ก็ยังไม่ทำให้อนาคตมืดมนแต่อย่างใด นักลงทุนที่ติดหุ้นหรือถือหุ้น Tesla Inc. ก็ยังมีสิทธิ์ฝันถึงแสงสว่างปลายอุโมงค์ได้อยู่

มัสก์เพิ่งจะมาเสียศูนย์เมื่อเร็ว ๆ นี้กับเรื่องไม่เป็นเรื่อง กรณีเด็กทีมฟุตบอลหมูป่ากับครูฝึกติดถ้ำที่เชียงราย โดยเขาแสดงเจตนาจะส่งเรือดำน้ำจิ๋วที่เขาสร้างขึ้นมาช่วย จนกระทั่งนอกจากจะถูกปฏิเสธแล้ว ยังถูกนายเวิร์น อันส์เวิร์ธ นักสำรวจถ้ำชาวอังกฤษที่เข้าร่วมภารกิจช่วยเหลือทีมหมูป่า

กล่าวว่า เป็นการทำไปเพื่อประชาสัมพันธ์มากกว่าช่วยชีวิตคน ทำให้มัสก์โกรธที่ถูกวิพากษ์ในทางลบ ถึงขั้นเรียกนายอันส์เวิร์ธว่าเป็นพวกใคร่เด็ก ส่งผลให้ราคาหุ้นของ Tesla ร่วงไปกว่า 3.5% จนต่อมา มัสก์ต้องกล่าวคำขอโทษผ่านทวิตเตอร์

การเสียศูนย์ของมัสก์ยังไม่จบ เพราะเมื่อวันที่ 7 สิงหาคม มัสก์ก็ก่อเรื่องใหญ่ขึ้นเมื่อทวีตว่า เขากำลังพิจารณาที่จะนำ Tesla ถอนออกจากการเป็นบริษัทจดทะเบียนในตลาด ที่ระดับราคา 420 ดอลลาร์ ซึ่งขณะที่มีการระงับการซื้อขายหุ้น ราคาหุ้นเทสลาอยู่ที่ระดับ 367 ดอลลาร์

ก่อนหน้านี้ ราคาหุ้น Tesla ได้พุ่งขึ้นจากรายงานข่าวที่ว่า กองทุนบริหารความมั่งคั่งแห่งชาติของซาอุดีอาระเบียได้เข้าซื้อหุ้นเทสลาจำนวน 3-5% คิดเป็นวงเงิน 1.9-3.1 พันล้านดอลลาร์

การประกาศดังกล่าวเข้าข่ายอาจมีความผิดในการสร้างราคาได้ทำให้ตลาดหุ้นนิวยอร์ก ประกาศพักการซื้อขายหุ้น Tesla ชั่วคราว

มัสก์ระบุว่า เขาจะใช้วิธิการซื้อหุ้นคืน หรือเทนเดอร์ออฟเฟอร์ ด้วยการกู้เงินมาซื้อ หรือที่เรียกว่า LBO ซึ่งราคาหุ้นที่จะรับซื้อคืนที่ 420 ดอลลาร์ เป็นราคาพรีเมียมที่นักลงทุนจะได้รับผลประโยชน์ชัดเจนระหว่าง 20-25% ซึ่ง ณ ระดับราคานี้ มาร์เก็ตแคปของ Tesla จะพุ่งแตะ 71,000 ล้านดอลลาร์

มาร์เก็ตแคปดังกล่าวจะทำให้การทำเทนเดอร์เพื่อนำหลักทรัพย์ Tesla ออกจากการจดทะเบียนในตลาดหุ้นที่มูลค่าสูงสุดในประวัติศาสตร์

นับแต่พา Tesla เข้าตลาด และไม่เคยมีกำไรสุทธินานกว่า 4 ปี มัสก์ถูกวิจารณ์อย่างมาก โดยเฉพาะยอดขายรถยนต์ไฟฟ้าที่ลดลงต่อเนื่อง เพราะมีปัญหาไม่สามารถส่งมอบรถยนต์ตามกำหนดให้กับคนจองซื้อได้ จนกระทั่งยอดคืนการจองรถยนต์แต่ละรุ่นหลังจองสูงถึงระดับเฉลี่ย 25% เลยทีเดียว

ระดับการคืนรถที่จองดังกล่าว สูงเกินกว่ามาตรฐานบริษัทรถยนต์ทั่วไป จึงทำให้เกิดคำถามมากมายกับอนาคตของ Tesla

ต่อมามัสก์กลับเปลี่ยนท่าทีใหม่ บอกว่าเขากำลังเจรจากับกลุ่มผู้สนับสนุนบางรายเรื่องการเข้าซื้อกิจการบางส่วนของ Tesla ซึ่งรวมถึงกลุ่มทุนของรัฐบาลซาอุดีอาระเบีย Public Investment Fund (PIF) ของรัฐบาลซาอุฯ ที่มักลงทุนในบริษัทเทคโนโลยีต่าง ๆ แต่ยังไม่สามารถบรรลุข้อตกลงกันได้

มัสก์ระบุไว้ในบล็อกออนไลน์ว่า กลุ่มทุนซาอุฯ ได้พยายามผลักดันให้เทสลาถอนตัวออกจากตลาดหุ้นอย่างเต็มตัวมาระยะหนึ่งแล้ว และมีผู้เสนอเงินทุนสำหรับการดำเนินกิจการต่อไปโดยไม่ต้องเป็นบริษัทมหาชนแล้ว

แล้วก็เป็นเรื่องปกติที่ทางกลุ่มทุนซาอุดีอาระเบียดังกล่าว มิได้ให้ความเห็นใด ๆ ต่อข้อความที่มัสก์ระบุในบล็อกนั้น แต่สำหรับคนที่กำกับดูแลตลาดทุน การกระทำของมัสก์เป็นสิ่งที่ผิดปกติมาก ๆ และอาจถูกสอบสวนว่าเข้าข่ายเป็นการฉ้อโกงหรือปั่นหุ้นหรือไม่ หากมัสก์ให้ข้อมูลที่เกินไปกว่าความเป็นจริง

ต่อมาอีก มัสก์ออกแถลงการณ์ชี้แจงต่อพนักงานว่า การออกมาพูดว่าต้องการเปลี่ยน Tesla เป็นบริษัทเอกชน (ปัจจุบันเป็นบริษัทมหาชน) นั้นยังไม่ได้มีการตัดสินใจในขั้นสุดท้าย ส่วนที่เขาคิดจะทำแบบนี้ก็เป็นเพราะการเป็นบริษัทมหาชนมีผลทำให้คนทำงานเสียสมาธิ และความเป็นมหาชนก็อาจมีส่วนทำให้นักเก็งกำไรหาเรื่องโจมตีบริษัท

มัสก์ระบุเสมือนพาซื่อว่า บริษัทมหาชนต้องเผชิญกับราคาหุ้นที่เหวี่ยงไปเหวี่ยงมา ซึ่งอาจเป็นสิ่งที่ทำให้ทุกคนที่ทำงานที่ Tesla ซึ่งล้วนเป็นผู้ถือหุ้นรู้สึกหวั่นไหว และยังต้องเจอกับวัฏจักรของการรายงานงบการเงินรายไตรมาส ซึ่งเพิ่มแรงกดดันที่จะต้องตัดสินใจให้ถูกต้องทุกไตรมาส ซึ่งอาจไม่ใช่การตัดสินใจที่ถูกต้องในระยะยาว ที่ร้ายสุดคือ อาจต้องเป็นเป้าของคนจำนวนมากที่มีแรงจูงใจในการโจมตีบริษัท

พูดง่าย ๆ ว่าอยากได้เงินของชาวบ้านมาต่อยอดสร้างอนาคต แต่ไม่อยากรับฟังเสียงเจ้าของเงิน

จากนั้น มัสก์ก็ยก SpaceX อีกบริษัทของเขา ว่าเป็นตัวอย่างของการทำงานวางแผนเพื่ออนาคต ซึ่งสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพดีกว่า เนื่องจากมันเป็นบริษัทเอกชน 

ล่าสุด มัสก์ก็กลับคำเพราะโพสต์ผ่านทวิตเตอร์อีกว่าเลิกคิดที่จะทำเทนเดอร์เพื่อถอนออกจากตลาดแล้ว ผลลัพธ์คือหุ้น Tesla ร่วงแรงในวันที่ตลาดแนสแด็กทำออลไทม์ไฮ

การกระทำที่มีผลต่อราคาหุ้นของมัสก์ ยังทิ้งการบ้านให้กับหน่วยงานกำกับดูแลตลาดทุนของสหรัฐฯ หรือ SEC ที่เคยและยังมีระเบียบอนุญาตให้บริษัทในตลาดประกาศข่าวผ่านทางโซเชียลมีเดียอย่างเฟซบุ๊กหรือทวิตเตอร์ของบริษัทหรือผู้ที่เป็นตัวแทนได้ แต่ทางบริษัทจะต้องแจ้งกับนักลงทุนล่วงหน้าว่าช่องทางดังกล่าวจะถูกใช้เป็นเครื่องมือเผยแพร่ข่าวสำคัญของทางบริษัท พร้อมกับต้องเผยแพร่ข้อมูลนั้นผ่านช่องทางที่สาธารณะสามารถเข้าถึงได้กว้างขวางกว่า ว่าจะดำเนินการทางกฎหมายกับมัสก์ หรือไม่

การเสียศูนย์ของมัสก์ น่าจะยังมีครั้งที่สามอีก ให้ครบตามสูตร ต้องคอยติดตามว่าเป็นเรื่องอะไร