พาราสาวะถี

เสียงวิจารณ์ยังอื้ออึงกับกรณีที่ผู้บริหารธนาคารแห่งประเทศไทย หรือ ธปท. ออกมาเปรียบตัวเองเป็นผู้รักษาประตู มีหน้าที่รักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจเพียงอย่างเดียว ไม่ได้เป็นกองหน้ากระตุ้นเศรษฐกิจ จนกระทั่งล่าสุด เศรษฐา ทวีสิน ได้มีการแสดงความเห็นต่อการโพสต์ให้ข้อคิดเรื่องเกมฟุตบอลสมัยใหม่ของคอลัมนิสต์ชื่อดังอย่างหนุ่มเมืองจันท์ โดยระบุว่า น่าสนใจดูสถิติจากพรีเมียร์ลีก ผู้รักษาประตูอย่าง อลิสซอนก็แอสซิสต์ให้ ซาลาห์ ทำประตูไปแล้ว 3 ครั้ง ส่วนเอเดอร์สันเคยแอสซิสต์ให้ทั้งฮาแลนด์ กุนโดกัน และ อากูเอโร่ คนละประตู “ผู้รักษาประตูกับกองหน้าช่วยกันได้นะครับ”

ท่าทีของ ธปท.กับความเป็นอิสระตัดขาดความเชื่อมโยงกับอำนาจฝ่ายบริหารนั้น ไม่ได้เพิ่งเกิดขึ้น แต่มีมาช้านานแล้ว เหมือนที่ “ดร.โกร่ง” วีรพงษ์ รามางกูร ปรมาจารย์เศรษฐศาสตร์มหภาคและอดีตกุนซือ 7 รัฐบาลผู้ล่วงลับ เขียนบทความ “เหตุใด ธปท.จึงเบาปัญญา” เผยแพร่ผ่านมติชนเมื่อวันที่ 9 มกราคม 2563 มีหลายประเด็นที่น่าขีดเส้นใต้ ตั้งแต่เรื่องที่ว่าเหตุใดธนาคารแห่งประเทศไทยเป็นผู้ขัดขวางนโยบายที่ควรจะเป็นตั้งแต่ปี 2520 เสมอมา

พร้อมตอกย้ำว่า วิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทยเป็นผู้ก่อปัญหาทั้งสิ้น โดยมีการยกหลายเหตุการณ์มาอธิบาย แต่สิ่งสำคัญที่ทำให้เป็นปัญหาหนักข้อเข้าไปอีกก็คือการแก้ พ.ร.บ.ธนาคารแห่งประเทศไทย ให้ธนาคารแห่งประเทศไทยเป็นอิสระ หลุดโลกไปอย่างสมบูรณ์ ไม่มีการถ่วงอำนาจ ยิ่งมีความเป็นอิสระในการสร้างความเสียหายให้กับเศรษฐกิจของชาติ ซึ่งการอธิบายเรื่องไม่ลดดอกเบี้ยที่สวนทางกับสภาพเศรษฐกิจและเงินเฟ้อที่ผู้บริหาร ธปท.ชี้แจงล่าสุดนั้น มันก็น่าจะเป็นตัวบ่งชี้การยึดความเป็นตัวตนขององค์กรนี้เป็นอย่างดี

ไม่ต้องอ้างว่าเป็นเรื่องมติของคณะกรรมการนโยบายการเงิน หรือ กนง. เพราะเมื่อดูโครงสร้างของ กนง.แล้วกรรมการ 7 คน ประกอบไปด้วย ผู้ว่าฯ ธปท.เป็นประธาน 1 คน กรรมการ 3 คนมาจากรองผู้ว่าฯ ธปท.และผู้ช่วยผู้ว่าฯ ธปท. และอีก 3 คน หนึ่งคนจากกระทรวงพาณิชย์ หนึ่งคนจากสำนักงานเศรษฐกิจการคลัง และกรรมการอิสระที่รัฐมนตรีคลังเสนอขึ้นไปอีก 1 คน นั่นหมายความว่า กรรมการที่มาจาก ธปท.เป็นเสียงข้างมาก

อย่างไรก็ตาม เรื่องดอกเบี้ยสูงไม่สอดคล้องกับภาวะเศรษฐกิจที่เศรษฐาตั้งข้อกังขากับ ธปท.นั้น เป็นสิ่งที่นายกฯ จะต้องสื่อสาร แลกเปลี่ยนกับผู้ว่าฯ ธปท.เพื่อหาจุดที่จะสร้างความเข้าใจให้กับประชาชนได้ ส่วนภาคเอกชนแทบจะไม่ต้องอธิบายอะไร เพราะเข้าใจกันอยู่แล้ว เพียงแต่ว่าคนเหล่านั้น ไม่ว่าจะเป็นเลขาธิการสมาคมธนาคารไทยก็ดี ประธานสภาหอการค้าก็ดี ประธานสภาอุตสาหกรรมก็ดี ดร.โกร่งมองว่าไม่มีความกล้าหาญพอที่จะออกมาช่วยรัฐบาลในการคัดค้าน ธปท. เพราะห่วงกิจการการค้าของตัวเองแทนที่จะห่วงประเทศชาติเป็นส่วนรวม

ดังนั้น กรณีของดิจิทัลวอลเล็ตที่เห็นเค้าลางแล้วว่ารัฐบาลน่าจะเดินต่อได้ลำบาก ทั้งที่ภาคเอกชนทั้งหลายต่างแสดงความเห็นด้วย เช่นเดียวกับประชาชนที่มีความต้องการ แต่ติดขัดข้อทักท้วงทั้งจาก ธปท. รวมไปถึงองค์กรอิสระอย่าง ป.ป.ช. คงต้องอาศัยความกล้าหาญของเศรษฐาและรัฐบาล ซึ่งอยากให้นำเอาความเห็นของ ดร.โกร่งที่เคยสัมภาษณ์ไว้กับไทยพับลิก้าเมื่อเดือนพฤษภาคม 2563 ถึงความแตกต่างระหว่างรัฐบาลเผด็จการกับรัฐบาลที่มาจากกลไกของระบอบประชาธิปไตย

นั่นก็เพราะรัฐบาลเผด็จการไม่ค่อยเข้าใจเศรษฐศาสตร์เท่าไหร่ ความรู้เรื่องเศรษฐศาสตร์มหภาคค่อนข้างน้อย วิชานี้ไม่ค่อยมีคนเรียน มันเป็นวิชาที่ใช้จินตนาการค่อนข้างมาก เศรษฐศาสตร์จุลภาคมันใช้กราฟ ใช้ equation มันเห็น แต่เศรษฐศาสตร์มหภาคมันต้องใช้จินตนาการ ต้องแม่นหลาย ๆ ทฤษฎี แต่ละทฤษฎีมันถูกทั้งนั้น แต่มันใช้กับสถานการณ์ที่ต่างกัน มันก็ต้องรู้จักเลือกหยิบทฤษฎีต่าง ๆ มาใช้ให้ถูกต้องตามความเป็นจริง อันนี้เป็นศิลปะ บอกไม่ได้ว่าทำไมต้องเป็นอย่างนั้น

ที่แน่ ๆ คือ ความเป็นรัฐบาลประชาธิปไตยที่มาจากการเลือกตั้งของประชาชน อย่างน้อยถ้าเดินผิดมันก็จะมีเสียงโห่มาจากประชาชน มันมีตัวทัก เพราะคนที่จะได้รับผลกระทบคือประชาชน หากมีความไม่ชอบมาพากลหรือเห็นเค้าลางว่าประชาชนไม่ได้รับประโยชน์เสียงของประชาชนย่อมดังเสมอ และเป็นสิ่งที่ทุกรัฐบาลมองข้ามไม่ได้ ถือเป็นคำแนะนำที่เชื่อว่าทีมกุนซือของเพื่อไทยและรัฐบาลน่าจะกำลังชั่งน้ำหนักว่า จะเลือกฟังเสียงประชาชนส่วนใหญ่ หรือทำตามข้อทักท้วงของบางคน บางพวก บางองค์กร

ตามที่ได้ยินมาจากคนของพรรคนายใหญ่ ถึงตรงนี้แม้จะมีการวางทางถอยต่อโครงการดิจิทัลวอลเล็ต ก็จะไม่ใช่การล้มเลิกโครงการ แต่กำลังหาวิธีการว่าจะบริหารจัดการงบประมาณที่จะนำมาใช้ขับเคลื่อนอย่างไรหากไม่สามารถที่จะออกเป็น พ.ร.บ.หรือ พ.ร.ก.กู้เงินได้ อันจะทำให้การดำเนินโครงการล่าช้ากว่าที่วางแผนไว้อย่างมาก แต่เมื่อเป็นนโยบายที่ได้แถลงต่อรัฐสภาไปแล้วก็ต้องทำ โดยจะขอความเห็นใจจากประชาชน และชี้ให้เห็นปัญหาว่าเกิดจากอะไร

ขณะเดียวกัน การเปิดพื้นที่สื่อเพื่อเบนความสนใจในเรื่องนี้ก็เป็นอีกวิธีการหนึ่งที่จะทำให้เศรษฐาและรัฐบาลถูกไล่บี้ได้ อันจะเห็นได้จากกรณีที่ทีมงานของ พันตำรวจเอก ทวี สองส่อง รัฐมนตรียุติธรรม พร้อมกรมราชทัณฑ์ออกมาตั้งโต๊ะแถลงข่าวชี้แจงไปที่ประเด็นของ ทักษิณ ชินวัตร โดยตรง ทั้งที่เงื้อง่ามานาน นั่นเป็นเพราะต้องการให้มีการนำไปขยายผล ชิงพื้นที่ข่าวสาร แล้วพวกขาประจำก็กระโดดงับทันที ถึงขั้นขู่ที่จะเล่นงานข้าราชการกรมคุกหากพิจารณาให้อดีตนายกฯ เข้าเกณฑ์ได้รับการพักโทษ

ไม่เพียงเท่านั้น ขณะนี้มีการพิจารณาร่าง พ.ร.บ.งบประมาณฯ ปี 2567 ในชั้นกรรมาธิการ ก็จะเห็นได้ว่าพรรคแกนนำฝ่านค้านอย่างก้าวไกล พากันให้ข่าวรายวันตั้งข้อสังเกตเกี่ยวกับงบของหน่วยงานต่าง ๆ เป็นการเร้าความสนใจของสังคมให้ติดตามไปในตัว ยังไม่นับรวมประเด็นการเตรียมยื่นซักฟอกรัฐบาลของพวกลากตั้งอีก ดังนั้น หากดิจิทัลวอลเล็ตติดขัดก็มีเวลาเหลือเฟือในการที่จะปรับเปลี่ยน ถ้าไม่สะดุดขาตัวเองยังไงเศรษฐาและคณะก็สามารถทำงานเพื่อหวังผลต่อไปได้เรื่อย ๆ