ขีดจำกัดของการสมคบคิดพลวัต 2016

วิษณุ โชลิตกุล

 

ค่ำวานนี้  ราคาน้ำมัน WTI ร่วงลงอีกครั้ง โดยสัญญาน้ำมันดิบล่วงหน้า WTI ของตลาดสหรัฐฯ อ่อนตัวลง จากแรงกดดันเพราะนักลงทุนลดคาดการณ์การบรรลุข้อตกลงของประเทศผู้ผลิตน้ำมัน    

สัญญาน้ำมันดิบเวสต์เท็กซัส (WTI) ส่งมอบเดือนตุลาคม ที่ตลาด NYMEX ร่วงลงสู่ระดับ 44.33 ดอลลาร์/บาร์เรล

การร่วงลงหลังจากที่เกิดแถลงการณ์ร่วมของรัฐบาลซาอุดีอาระเบียและรัสเซียได้ระบุว่า ทั้งสองประเทศจะจับมือกันรักษาเสถียรภาพของราคาน้ำมัน แต่ไม่ได้ระบุถึงรูปธรรม รวมทั้งไม่ระบุถึงคำว่าตรึงหรือลดกำลังการผลิตน้ำมันที่กำลังท่วมตลาดโลกลงไป

แถลงการณ์ร่วม ที่มีลักษณะใช้ถ้อยคำทางการทูต มากกว่าหวังผลให้เป็นรุปธรรมดังกล่าว นอกจากแสดงให้เห็นถึงความว่างเปล่าแล้ว ยังตามมาด้วยข่าวร้ายเพิ่มเติมจากทั้งผู้นำซาอุดีอาระเบีย และรัสเซียเองในภายหลังจากแถลงการณ์ร่วมออกมา

นายคาหลิด อัล-ฟาลีห์ รมว.น้ำมันซาอุดีอาระเบีย กล่าวอธิบายถึงรายละเอียดของแถลงการณ์ร่วมว่า ซาอุดีอาระเบียยังไม่มีความจำเป็นที่จะต้องจำกัดการผลิตในขณะนี้ 

ในขณะที่ทางด้านรัสเซีย นายอเล็กซานเดอร์ โนวัค รมว.พลังงานรัสเซีย ก็ระบุว่า เขาเปิดกว้างต่อแนวคิดการคงกำลังการผลิตน้ำมัน รวมทั้งอาจมีการหารือเกี่ยวกับการปรับลดกำลังการผลิต

คำพูดที่ไร้พันธะดังลก่าว ส่งผลให้ราคาน้ำมันร่วงลง ระว่างที่รอผลการประชุมอย่างไม่เป็นทางการของกลุ่มประเทศผู้ส่งออกน้ำมัน (โอเปก) จะจัดการประชุมอย่างไม่เป็นทางการในวันที่ 26-28 ก.ย.นี้ นอกรอบการประชุมพลังงานระหว่างประเทศ (IEF) ที่แอลจีเรีย ซึ่งที่ประชุมจะหารือการตรึงกำลังการผลิต เพื่อรักษาเสถียรภาพของราคาน้ำมัน

นักลงทุนในตลาดเก็งกำไรน้ำมัน ล้วนมีความเห็นว่า การเจรจาของกลุ่มโอเปกไม่มีความมั่นใจว่าจะสามารถบรรลุเป้าหมายในครั้งนี้ เนื่องจากการเจรจาหลายครั้งก่อนหน้านี้ของกลุ่มประเทศผู้ผลิตน้ำมันต่างจบลงด้วยความล้มเหลว

การตีความดังกล่าว ไม่ใช่เรื่องประหลาด เพราะดังที่ทราบกันดี ตราบใดที่อุปทานของผลผลิตน้ำมันยังคงมากกว่าอุปสงค์ โอกาสของการผลักดันให้ราคาน้ำมันมีเสถียรภาพ ย่อมเป็นไปไม่ได้

สาเหตุ ของการที่ราคาน้ำมันดิ่งเหว ที่เกิดขึ้นนับแต่กลางปี 2558  ไม่ได้เกิดขึ้นจากธรรมชาติของอุปทานและอุปสงค์อย่างเดียว แต่เกิดจากสงครามแย่งชิงส่วนแบ่งการตลาดระหว่างซาอุดีอาระเบียกับสหรัฐฯเป็นสำคัญ

สหรัฐฯและชาติสมาชิกโอเปกนำโดยซาอุดีอาระเบีย ได้ ลงมือประกาศสงครามราคาอย่างไม่เป็นทางการ  ด้วยเหตุผลที่ไม่เปิดเผย แต่ในระหว่างที่ราคาน้ำมันเริ่มดิ่งเหวนั้น  ชาติสมาชิกโอเปกนำโดย อิรัก และ ซาอุดีอาระเบียพากันขุดน้ำมันออกมาขายอย่างหนักจนเกินจำนวนเป้าหมายวันละ 31.5 ล้านบาร์เรลต่อวันเพิ่มขึ้นประมาณล้านบาร์เรลต่อวัน

ในขณะที่ต้นปีนี้ อิหร่านที่ได้รับอนุญาตให้ส่งออกน้ำมันเสรีอีกครั้ง หลังข้อตกลงนิวเคลียร์มีผลบังคับใช้ ก็เริ่มส่งออกน้ำมันอย่างมากมายเพื่อชดเชยระหว่างที่ถูกคว่ำบาตรมานานกว่า 5 ปี ก็ช่วยซ้ำเติมให้ราคาดิ่งเหวมากยิ่งขึ้นอีกในต้นปีนี้

แม้ว่าในช่วงแรกของการต่อสู้ บริษัทขุดเจาะน้ำมันสหรัฐอเมริกาก็ไม่ย่นระย่อ เพราะว่ามีการเพิ่มหลุมขุดเจาะน้ำมันมากขึ้นจนปริมาณสำรองน้ำมันดิบเพิ่มขึ้นอย่างผิดสังเกตสัปดาห์ละประมาณ 2 ล้านบาร์เรลต่อวัน แต่ในที่สุดก็ลดการผลิตลง มีการปิดหลุมเจาะน้ำมันลงจำนวนมาก หลังจากเริ่มพบว่า  อุปสงค์ของตลาดทั่วโลกไม่ได้เพิ่มมากขึ้นเท่ากับผลผลิตที่ระบายออกมา

การลดลงของผลลิตในสหรัฐฯ และต่อมาในจีน ผสมโรงเข้ากับความพยายามของรัสเซียและโอเปกในการที่จะพยุงราคาน้ำมันโดยสร้างอุปสงค์เทียมชั่วคราวว่าจะมีการทำข้อตกลงตรึงผลผลิตน้ำมัน  มีส่วนทำให้ราคาน้ำมันถูแรงเก็งกำไรในตลาดโภคภัณฑ์ล่วงหน้า พลิกกลับมาไต่ระดับขาขึ้นระลอกใหม่ แม้ว่าจะมีคำเตือนล่วงหน้าว่าอาจจะเกิดภาวะตลาดพังได้ง่ายขึ้นก็ตาม

ราคาน้ำมันดิบตลาดโลกพุ่งขึ้น ฝ่าแนวต้านกลับมายืนแข็งแกร่ง ในกรอบแคบเหนือ 40 ดอลลาร์สหรัฐต่อบาร์เรล ได้รับการเสริมแรงจากการที่เฟดฯไม่ยอมขึ้นดอกเบี้ยนโยบายระลอกใหม่ หลังจากที่ได้ขึ้นมาแล้วในเดือนธันวาคมปีก่อน ยังผลให้ค่าดอลลาร์อ่อนลงเทียบกับเงินสกุลอื่นๆ

การที่เงินดอลลาร์สหรัฐ ถือเป็นเงินสกุลกลางที่ใช้ซื้อขายน้ำมัน และค่าดอลลาร์จะสวนทางกับราคาน้ำมันเสมอโดยตลอด ดังนั้นเมื่อดอลลาร์อ่อนค่าลง ราคาน้ำมันก็ดูดีขึ้นสวนทางกัน ไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่

ความหวังที่เคยเลื่อนลอยว่าน้ำมันจะขึ้นแข็งแกร่งอีกครั้ง จากการให้ข่าวของชาติส่งออกน้ำมันว่าจะร่วมมือกันหลายครั้งในปีนี้ ถูกทำให้ล้มเหลวทุกครั้ง ดังนั้น ครั้งนี้ก็น่าจะมีโอกาสที่จะซ้ำรอยเดิมได้อีก และทำให้โอกาสที่จะเห็นราคาน้ำมันพุ่งขึ้นเหนือ 50 ดอลลาร์ต่อบาร์เรลก็ย่อมเป็นไปได้ยากเช่นกัน