หุ้นจอง 2560พลวัต 2017

ผ่านไปด้วยดีกับหุ้น 2 ตัวแรกที่ประเดิมเข้าเทรดวันแรก หลังการระดมทุนผ่านตลาดแรกไปแล้ว สามารถเปิดและปิดเหนือราคาจอง (IPO)

เริ่มต้นด้วยดีอย่างนี้ ย่อมทำให้บรรยากาศของหุ้นจองปีนี้ดูสดใสมากขึ้น แต่จะจบลงแบบต้นดี ปลายร้าย หรือต้นดี ปลายดี คงจะต้องติดตามดูกันไปตลอดทั้งปี

หุ้นตัวแรกของปี 2560  ของบริษัท สยามอีสต์ โซลูชั่น จำกัด (มหาชน) หรือ SE ผู้จัดหาและจำหน่ายสินค้าอุตสาหกรรมประเภทท่อ  ปั๊มส่งของเหลว และวัสดุสิ้นเปลือง แก่โรงงานอุตสาหกรรมในภาคตะวันออกและภาคกลาง มีราคาขาย IPO ที่ 2.45 บาท แต่เข้าเทรดวันแรกที่ราคาเปิดตลาดเมื่อวันอังคารที่ผ่านมา  ในราคาสูงสุดของวัน 5.55 บาทก่อนที่จะร่วงลงมาปิดที่ 4.18 บาท เพิ่มขึ้น 1.73 บาท  หรือ 70.61% ของราคาจอง และสูงกว่าราคาเป้าหมายที่มีคนประเมินว่าไม่เกินที่ 3.14 บาท ด้วยมูลค่าซื้อขายวันแรกที่คึกคักมาก  1,222.94 ล้านบาท

หุ้นรายที่สอง ติดตามกันมาต่อเนื่องวานนี้ ได้แก่ บริษัท บูรพา เทคนิคอล เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด (มหาชน) หรือ ETE ธุรกิจบริการบริหารจัดการ บริการด้านวิศวกรรม และโรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ เปิดตลาดที่ราคา 7.05 บาท ราคาขึ้นสูงสุด 7.55 บาท แต่ปิดเทรดวันแรกที่ 5.75 บาท เพิ่มขึ้น 1.55 บาท หรือ 36.90% จากราคาขาย IPO ที่ 4.20 บาท สูงกว่าราคาประเมินมูลค่าที่เหมาะสมที่ 5.10 บาท ด้วยมูลค่าซื้อขาย 2,240.58 ล้านบาท 

                ในทางทฤษฎี หุ้นเข้าใหม่หรือที่เรียกกันว่า หุ้นไอพีโอ  หรือหุ้นที่เข้าระดมทุนครั้งแรกในตลาดหุ้น ถือเป็นการเติมสินค้าใหม่ให้กับตลาดอย่างมีนัยสำคัญ แต่ในทางปฏิบัติ ผลประโยชน์ของคนที่เกี่ยวข้องกับหุ้นเข้าเทรดใหม่เหล่านี้โดยพฤตินัย มีความแตกต่างจากทฤษฎีอย่างมาก

ประเด็นที่สำคัญซึ่งบริษัทเจ้าของหุ้น ผู้บริหารบริษัท เจ้าหน้าที่ตลาดหลักทรัพย์ฯ ที่ปรึกษาการเงิน อันเดอร์ไรเตอร์ และนักลงทุนที่เข้าซื้อหุ้นในตลาดแรก ให้ความสนใจ กลับเป็นประเด็นว่า เมื่อเข้าเทรดวันแรก จะมีการ “เหนือราคาจอง” หรือ “หลุดจอง”

ความหวาดกลัวมากที่สุดของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องคือ ต้องหาทางทำให้ไม่มีการหลุดจองเกิดขึ้นในทุกหนทางที่เปิดช่องให้ เพราะการหลุดจองวันแรก หมายถึงความเสื่อมศรัทธาที่จะเป็น “ฝันร้าย” ไปอีกยาวนานของนักลงทุนและคนถือหุ้นดังกล่าวในตลาดรอง

หลายบริษัทที่หุ้นมีอาการหลุดจองต้องใช้เวลายาวนานหลายเดือน หรือนับปีในการกลับมายืนเหนือราคาจองได้ บางบริษัทผ่านไป 2 ปีแล้ว แต่ยังไม่สามารถยืนราคาเหนือจองได้เลยก็ยังเคยปรากฏให้เห็นมาแล้ว

ความสำคัญของการ “เหนือจองและหลุดจอง” จึงมีความหมายมากกว่าปกติเสมอสำหรับคนที่เกี่ยวข้อง ทั้งที่ว่าไปแล้วไม่ได้เกี่ยวข้องโยงใยกับผลประกอบการของบริษัทเจ้าของหุ้นแม้แต่น้อย  เพราะประเด็นหุ้น เหนือจองหรือหลุดจอง มีความหมายเชิงสัญลักษณ์และสัญลักษณ์อย่างลึกซึ้ง

สำหรับบริษัทที่ปรึกษาการเงิน และบริษัทหลักทรัพย์ที่ทำหน้าที่กระจายหุ้นให้กับนักลงทุน (อันเดอร์ไรเตอร์) หากหุ้นลูกค้าเจ้าของหลักทรัพย์ (issuer) แล้วราคาหลุดจอง ย่อมส่งผลกระทบต่อชื่อเสียงของบริษัทและโอกาสในการหาลูกค้ารายใหม่ในอนาคต

สำหรับบริษัทเจ้าของหลักทรัพย์ มันหมายถึงโอกาสที่จะเสียหายในอนาคต ในเรื่องของมูลค่าผู้ถือหุ้น และโอกาสในการระดมทุนรอบต่อไปที่จะมีต้นทุนแพงขึ้น โดยปริยาย เพราะบางบริษัทที่หุ้นหลุดจอง โอกาสที่ราคาหุ้นในอนาคตจะตกอยู่ในสภาพ “บริษัทดีมาก หุ้นเลวมาก” ได้ง่าย

หากมองย้อนกลับไปในอดีตอันใกล้ จะพบว่า ปรากฏการณ์ของการ “หลุดจอง”  มีสาเหตุหลักคือ 1) มีจำนวนหุ้นที่ระดมทุนมากเกิน หรือ 2) การตั้งราคาจองสูงมากเกิน จะด้วยละโมบหรือคนที่เกี่ยวข้องมั่นใจเกินเหตุก็สุดแท้แต่

ทุกครั้งที่หุ้นเข้าเทรดใหม่มีอาการหลุดจองวันแรก (ซึ่งถือเป็นฤกษ์ไม่ดี หรืออัปมงคล) คนที่เกี่ยวข้องกับการนำหุ้นเข้าซื้อขาย จะต้องมีการออกมาแก้ตัวพัลวัน เช่น ปัจจัยภายนอกไม่เอื้ออำนวย หรือโทษว่านักลงทุนไม่อ่านหนังสือชี้ชวนดีพอ หรือผลประกอบการด้านที่มีตัวเลขเชิงลบบางอย่าง ไม่ได้หมายความหุ้นไม่ย่ำแย่…หรือ ฯลฯ

การพยายามขับเคลื่อนให้หุ้นพ้นจากสภาพหลุดจองเมื่อเข้าเทรดวันแรก จึงถือเป็นภารกิจสำคัญส่วนหนึ่ง

บางยุคสมัย ในช่วงที่ตลาดหุ้นย่ำแย่ ตลาดหลักทรัพย์ไทย เคยยินยอมให้มีการนำเอากลยุทธ์รองเท้าเขียว (greenshoe option) มาใช้ เหตุผลเชิงทฤษฎีที่ใช้อ้าง คือ ทำให้ความผันผวนของราคาหุ้นที่เข้าเทรดวันแรกน้อยลง แต่ทางปฏิบัติ ก็รู้กันว่า กลยุทธ์นี้ ช่วยประคองราคาหุ้นไม่ให้หลุดจองได้ระดับหนึ่งเท่านั้น

ที่ผ่านมา เคยมีผลการศึกษาและประมวลสาเหตุของการหลุดจองวันแรก และทางแก้ไขเอาไว้หลายประการที่น่าสนใจ ซึ่งจะพบว่าเบื้องหลังของการหลุดจองนั้น มีหลายสาเหตุ และบางอย่างแก้ไขได้ บางอย่างแก้ไขไม่ได้ (ดูตารางประกอบ)

การที่ 2 หุ้นแรกของปี “ไก่ทอง” นี้ สามารถประสบความสำเร็จปิดเหนือจองได้ในเวลาใกล้เคียงกัน จึงเปิดประตูทองของโอกาส สร้างขวัญและกำลังใจให้ผู้ที่แต่งตัวเข้าระดมทุน มีความคึกคักมากขึ้น