ตลาดที่พลิกผัน

พลวัตปี 2017 : วิษณุ โชลิตกุล

เมื่อวานนี้ ดัชนีตลาดหุ้นไทยมีอาการแกว่งไกวไหวเอนตลอดทั้งวัน ทั้งความพยายามดันราคาบวกในช่วงเช้าที่จะท้าแนวต้านเหนือ 1,675 จุด แต่แรงขายในภาคบ่ายก็กดดัชนีร่วงลงไปหนักลบถึง 6.58 จุด แต่ท้ายสุดแรงซื้อท้ายตลาดก็ดันดัชนีมาปิดเกือบจะทรงตัวเหนือ 1,670 จุดจนได้

แรงขายที่ภาคบ่ายมีคำอธิบายจาก “คอการเมืองว่า” เกิดจากความผิดหวังที่ศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองชี้ความผิดและลงโทษ อดีตนายกรัฐมนตรี นางสาว ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร น้อยเกินไปเพียงแค่ 5 ปี

คำอธิบายแบบอคติดังกล่าวนอกจากเชื่อถือไม่ได้แล้ว ยังไม่สอดรับกับข้อแท้จริงที่ว่าตลาดหุ้นไทยนั้นมาไกลเกินพอสมควรน่าจะพักฐานลดความร้อนแรงลงไปบ้าง เพราะค่าเงินบาทที่อ่อนยวบตั้งแต่ค่ำวันอังคารที่ผ่านมาต่อเนื่องถึงวานนี้ บ่งบอกว่าฟันด์โฟลว์อาจจะมีการปรับพอร์ตลดแรงซื้อในตลาดตราสารหนี้และตลาดหุ้นไทยลง

ในกรณีของตลาดหุ้นไทย อาจยังไม่มีความชัดเจน เพราะตัวเลขซื้อสุทธิของนักลงทุนต่างชาติยังเป็นบวกวานนี้ แต่ตัวเลขที่ตลาดตราสารหนี้ชัดเจนและสอดรับกับค่าบาทที่อ่อนตัวลง จากที่ต่างชาติขายสุทธิในตลาดตราสารหนี้วานนี้มากถึง 8.1 พันล้านบาท

ปรากฏการณ์เริ่มรับพอร์ตของต่างชาติในตลาดทุนไทย เป็นสิ่งที่เป็นไปได้ และขัดแย้งกับการให้ข้อมูลของนักวิเคราะห์หุ้นไทยที่พากันเผยแพร่ความเชื่อว่า ต่างชาติจะขนหรือหอบเงินทุนเข้ามาอีกหลายหมื่นล้านบาทในตลาดหุ้นไทยเพื่อดันดัชนี SET ให้ทะลวงแนวต้านเหนือ 1,700 จุดในปีนี้ และคาดว่าจะแตะ 1,900 จุดในปลายปี 2561 ที่ยังไม่มีการพิสูจน์เลยว่าจริงหรือเท็จ

ข้อแท้จริงของค่าดอลลาร์ที่มีโอกาสกลับมาแข็งค่ารอบใหม่ เป็นที่ชัดเจนยิ่งนัก จากที่นักลงทุนได้ซึมซับถ้อยแถลงของนางเจเน็ต เยลเลน ประธานธนาคารกลางสหรัฐ (เฟด)

นางเจเน็ต เยลเลน กล่าวในสุนทรพจน์ต่อรัฐสภาอเมริกันเมื่อคืนวันอังคารของไทยว่า เฟดจำเป็นที่จะต้องเดินหน้าปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยอย่างค่อยเป็นค่อยไป ถึงแม้ยังคงมีความไม่แน่นอนเกี่ยวกับทิศทางของเงินเฟ้อ

ท่าทีของนางเยลเลน ด้านหนึ่งเป็นการยอมรับถึงความยากลำบากในการคาดการณ์แนวโน้มเงินเฟ้อ ซึ่งถือเป็นหนึ่งในปัจจัยหลักสำคัญของนโยบายการเงินของเฟด

นอกจากนั้น นาง​เยลเลนยังยอมรับถึงความเป็นไปได้ที่เฟดอาจจะส่งสัญญาณทิศทางเงินเฟ้อที่ยังไม่ชัดเจนพอ หรือคาดผิดเรื่องแนวโน้มของปัจจัยสำคัญๆ บางตัว เช่น สภาพพื้นฐานของตลาดแรงงาน หรือทิศทางของเงินเฟ้อ ซึ่งเฟดจะต้องรับรู้โอกาสของความเป็นไปได้ในช่วงเวลาที่กำหนดนโยบายแต่ละครั้ง

ประโยคที่ว่า สภาพเงินเฟ้อที่ซบเซาในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา น่าจะค่อยๆ ผ่อนคลายลงในวันข้างหน้า และถึงแม้ว่าภาพอาจจะยังไม่ค่อยชัดเจน แต่มันคงจะเป็นเรื่องที่ไม่เหมาะสมรอบคอบที่จะให้คงนโยบายการเงินไว้ไม่เปลี่ยนแปลงจนกว่าจะเห็นเงินเฟ้อขึ้นไปถึงเป้า 2% เสียก่อน

เยลเลนระบุย้ำถึงอันตรายของการที่เฟดดื้อรั้นไม่ทยอยปรับขึ้นดอกเบี้ย “เฟดฟันด์เรต” ที่อาจจะสร้างความเสี่ยงที่ตลาดแรงงานจะตกอยู่ในสภาพที่ร้อนแรงเกินไปในภายหลัง ซึ่งอาจจะยิ่งซ้ำเติมปัญหาเงินเฟ้อในอนาคตที่แก้ไขลำบากจนนำไปสู่สภาพเศรษฐกิจถดถอยได้

คำพูดที่ชี้ถึงจุดยืนของนางเยลเลน ในช่วงเวลาที่กรรมการเฟดมีความเห็นที่แตกต่างกัน โดยบางคนมองว่าเงินเฟ้อสหรัฐฯอาจจะติดอยู่ในระดับที่ต่ำกว่าเป้า 2% ไปอีกยาวนาน เนื่องจากโครงสร้างเศรษฐกิจของโลกที่เปลี่ยนไป ขณะที่บางคนยังเชื่อว่าสภาพตลาดแรงงานที่ตึงตัวจะกดดันให้ค่าจ้างและราคาสินค้าปรับขึ้นไปได้ในที่สุด

สุนทรพจน์แบบ “แทงกั๊ก” ของนางเยลเลน ส่งผลทำให้ค่าเงินดอลลาร์พุ่งขึ้นก่อนที่จะอ่อนตัวกลับลงมา เมื่อเวลาผ่านไปชี้ว่านักลงทุนในตลาดยังไม่ค่อยแน่ใจเกี่ยวกับสัญญาณที่เธอพยายามจะสื่อออกมา

ปฏิกิริยาต่อมาปรากฏขึ้นจากผลสำรวจเบื้องต้นในตลาด พบว่า มีนักลงทุนประมาณ 76% ที่คาดว่าจะมีการปรับขึ้นดอกเบี้ยในเดือน ธ.ค. แต่ส่วนใหญ่คาดว่าจะมีการปรับขึ้นเพียงครั้งเดียวในปีหน้า

ปฏิกิริยา “เข่ากระตุก” ของการเก็งกำไร เกิดขึ้นจากองค์ประกอบหลายแง่มุม ที่มีความชัดเจน คือ ค่าดอลลาร์ที่แข็งขึ้นเทียบกับเงินบาทล่าสุดวานนี้ สามารถหยุดยั้งการเข้าซื้อตราสารหนี้ของกองทุนต่างชาติที่ดำเนินมาหลายเดือนให้ชะงักลง

เป็นเวลาไม่น้อยกว่าครึ่งปีแล้วที่เงินร้อนของฟันด์โฟลว์ต่างชาติพากันหลากไหลเข้ามาโจมตีตลาดตราสารหนี้ของไทยอย่างต่อเนื่อง ผสมกับการแข็งค่าของเงินบาท เพราะเป็นจังหวะที่ค่าเงินบาทของเราเป็นค่าเงินในภูมิภาคนี้ที่แข็งค่าขึ้นไม่มาก เทียบกับการขยายตัวของเศรษฐกิจไทยแบบอสมมาตร

ช่องว่างที่ทำให้นักลงทุนต่างชาติ เชื่อมั่นว่า ถ้าอัดเงินทุนเข้าไปในประเทศไทยมากกว่า ค่าเงินบาทจะมีโอกาสแข็งค่าขึ้นได้อย่างรวดเร็ว และทำกำไรจากอัตราแลกเปลี่ยนค่าเงินบาทได้

ขณะที่ฝั่งของแบงก์ชาติเองก็มีความสามารถต่ำในการรับมือกับการโจมตีดังกล่าว

คำถามต่อเนื่องในหลายเดือนว่า เงินทุนจากฟันด์โฟลว์จะไหลเข้ามาอีกนานเท่าไร น่าจะเริ่มมีคำตอบชัดเจนขึ้นนับจากนี้ไป

ถึงเวลาที่ฟันด์โฟลว์ไหลกลับ สถานการณ์และคำถามอีกแบบ ก็จะวนเวียนเข้ามาแทนที่

ที่แน่นอนคือในระยะสั้น คณะกรรมการนโยบายการเงิน (กนง.) ภายใต้ธนาคารแห่งประเทศไทยก็รู้จักฉวยโอกาสใช้จังหวะที่สถานการณ์เปลี่ยนแปลงให้เป็นประโยชน์ด้วยการลงมติเมื่อวานนี้เป็นเอกฉันท์ให้คงอัตราดอกเบี้ยนโยบายไว้ที่ 1.50% ต่อปี โดยให้เหตุผลว่าไม่มีแรงกดดันเพิ่มเติมในการลดอัตราดอกเบี้ยต่อไปแบบที่ผ่านมา

ผลสะเทือนของสุนทรพจน์นางเยลเลนนั้นมีทั้งคนได้และเสียเสมอ ขึ้นกับใครต้องการจะใช้มัน