แบงกิ้ง เอเย่นต์

พลวัต 2018 : วิษณุ โชลิตกุล

เมื่อวานนี้  เว็บไซต์ราชกิจจานุเบกษาได้เผยแพร่ประกาศธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เรื่องหลักเกณฑ์เกี่ยวกับ

ช่องทางให้บริการของธนาคารพาณิชย์ โดยใช้บังคับกับธนาคารพาณิชย์ตามกฎหมายว่าด้วยธุรกิจสถาบันการเงินทุกแห่ง หรือเรียกง่ายๆ เป็นภาษาคนว่า แบงกิ้ง เอเย่นต์ ที่เคยเป็นข่าวอึมครึมกันมานับเดือนนั่นเอง

หลักเกณฑ์ที่ประกาศออกมาโดย ธปท. มีสาระของประเด็นสำคัญ

• การเพิ่มความยืดหยุ่นในขอบเขตการให้บริการและการขออนุญาตเพื่อรองรับการเปิด-ปิดสาขา การปรับเปลี่ยนรูปแบบสาขาและวันเวลาทำการให้สามารถตอบสนองความต้องการของลูกค้าเฉพาะกลุ่ม โดยไม่จำเป็นต้องให้บริการพื้นฐานครบทั้ง 4 ประเภท (การฝาก ถอน โอน เปิด-ปิดบัญชี) ลูกค้าสามารถได้รับบริการผ่านช่องทางอื่นที่มีต้นทุนการให้บริการที่ต่ำลงได้ เช่น ผ่านเครื่องอิเล็กทรอนิกส์ หรือ mobile banking
• การให้ธนาคารพาณิชย์นำเทคโนโลยีมาใช้ในการให้บริการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการให้บริการและเข้าถึงลูกค้าได้มากขึ้น
• การขยายประเภทตัวแทน (banking agent) และขอบเขตการให้บริการเพื่อเป็นทางเลือกให้ธนาคารพาณิชย์ในการบริหารช่องทางให้บริการ
• กำหนดหลักเกณฑ์ให้ธนาคารพาณิชย์มีการบริหารความเสี่ยงและการดูแลผู้ใช้บริการที่เหมาะสม รัดกุม และเป็นธรรมผ่านนโยบายด้านช่องทางให้บริการที่ได้รับการอนุมัติ และดูแลติดตามการดำเนินการโดยคณะกรรมการของธนาคารพาณิชย์ด้วย
• ธนาคารพาณิชย์สามารถให้บริการผ่านช่องทางให้บริการต่างๆ ได้ตามขอบเขตและเงื่อนไขที่ ธปท.กำหนด โดยต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์มาตรฐานการกำกับดูแลซึ่งครอบคลุมในเรื่องการกำหนดนโยบายด้านช่องทางให้บริการ บทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการของธนาคารพาณิชย์ การบริหารความเสี่ยง และการดูแลผู้ใช้บริการ
• ธนาคารพาณิชย์จะต้องจัดส่งแผนกลยุทธ์ช่องทางให้บริการประจำปีและรายงานข้อมูลช่องทางให้บริการให้แก่ ธปท. ตามรายละเอียดที่กำหนด โดยให้บริการได้ไม่เกิน 5 พันบาทต่อรายการ และไม่เกิน 2 หมื่นบาทต่อวันสำหรับผู้ใช้บริการแต่ละราย
• ธนาคารพาณิชย์ที่ประสงค์จะแต่งตั้งตัวแทนที่มีประเภท และ/หรือขอบเขตและเงื่อนไขที่นอกเหนือจากที่กำหนดให้ธนาคารพาณิชย์ ขออนุญาต ธปท.เป็นรายกรณี ทั้งนี้ ธนาคารแห่งประเทศไทยจะพิจารณากระบวนการและแนวทางการคัดเลือกตัวแทนที่เหมาะสม ซึ่งรวมถึงการกำหนดให้ตัวแทนมีหลักแหล่งในการให้บริการที่ชัดเจน มีเครื่องมือ อุปกรณ์ และระบบที่เหมาะสมในการทำหน้าที่เป็นตัวแทน
• กรณีที่ธนาคารพาณิชย์ได้รับอนุญาตจาก ธปท.ให้บริการผ่านช่องทางต่างๆ หรือใช้เทคโนโลยีประกอบการให้บริการรายกรณีก่อนประกาศฉบับนี้มีผลบังคับใช้ ให้ดำเนินการต่อไปได้โดยไม่ต้องยื่นขออนุญาตใหม่อีก โดยให้ถือปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ที่ได้รับความเห็นชอบจาก ธปท.ในแต่ละกรณีนั้นๆ เท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งกับประกาศฉบับนี้

ความชัดเจนจากประกาศนี้ ทำให้สถานการณ์ “เจ๊กกระซิบ” ลดลงไปได้ระดับหนึ่ง และทำให้ร้านค้าปลีกอย่าง   7-Eleven ที่ตกเป็นเป้าเรดาร์ของเสียงวิจารณ์ลดแรงกดดันลงไปได้ระดับหนึ่ง เพราะเป็นการปรับปรุงกฎเกณฑ์เกี่ยวกับช่องทางการให้บริการของธนาคารพาณิชย์ เพื่อเปิดโอกาสให้ประชาชนได้รับบริการการเงินได้สะดวกและทั่วถึง

ที่สำคัญ ธนาคารบางแห่งมีทางเลือกมากมายในการใช้ช่องทางต่างๆ รวมทั้งร้านค้าปลีกอื่นๆ ตู้บุญเติม ตู้เติมสบาย และแอปพลิเคชันแอร์เพย์ เป็นแบงกิ้ง เอเย่นต์ ได้เช่นเดียวกัน

การเพิ่มช่องทางให้บริการทางการเงินผ่านเครือข่ายร้านค้าปลีก ถือเป็นการเปิดกว้างขึ้นในช่องทางต่างๆ ไม่จำกัดเฉพาะบางราย โดยอาจจะเป็น นิติบุคคล เช่น สหกรณ์ กองทุนหมู่บ้าน และบุคคลธรรมดา อย่างร้านโชห่วยที่ขายของอยู่ในชุมชน เป็นเอเย่นต์ได้ ซึ่งต้องมีหลักแหล่งชัดเจน มีเครื่องมืออุปกรณ์และระบบที่เหมาะสม  โดยผ่านการตรวจสอบคุณสมบัติและประเมินความเสี่ยง เพราะหากมีความเสียหายธนาคารต้องรับผิดชอบ

ที่สำคัญ ถือเป็นการผ่อนคลายเพิ่มเติมให้เพิ่มบริการรับถอนเงิน และการจ่ายเงินให้ผู้ใช้บริการลูกค้ารายย่อย ไม่เกิน 5,000 บาทต่อรายการ และไม่เกิน 20,000 บาทต่อวัน สำหรับผู้บริการแต่ละราย ส่วนค่าธรรมเนียมให้บริการ ขึ้นอยู่กับธนาคารเป็นผู้กำหนดราชกิจจาฯ เผยแพร่ ธปท.ประกาศหลักเกณฑ์ “Banking Agent” เพิ่มความยืดหยุ่นบริการ-ตัวแทนแบงก์

ประกาศนี้ ทำให้ข่าวเล่าลือที่เลื่อนลอยเกี่ยวกับ “แบงกิ้ง เอเย่นต์” ที่ถูกนำไปขยายความเกินจริง ที่พึงเกิดขึ้น

การตีความเป็นตุเป็นตะว่า  7-Eleven ซึ่งมีจำนวนสาขามากกว่าใครทั่วประเทศ มีระบบการบริหารจัดการที่ช่ำชอง สามารถเพิ่มโอกาสและเพิ่มศักยภาพของการเป็นเจ้าตลาดร้านสะดวกซื้อ มีโอกาสได้รับใบอนุญาตแบงกิ้งเอเย่นต์ก่อนใคร ทำนองเดียวกันกับ Seven Bank ในญี่ปุ่น จะได้จบลงไป

นักวิเคราะห์หุ้นที่เคยระบุว่าจะเป็นผลดีทำให้ราคาหุ้นของ CPALL บวกขึ้นไปอีกกี่บาท คงต้องไปหาเรื่องอื่นมาทำการบ้านแทน