พาราสาวะถี

อรชุน

หากจะตั้งคำถามแบบข้อสอบเชาวน์ปัญญาเด็กๆ อะไรเอ่ยไม่เข้าพวก (เผด็จการ) คำตอบจากคำสั่งมาตรา 44 เมื่อวันอังคารที่ผ่านมาชัดเจนว่า สมชัย ศรีสุทธิยากร ไม่ต้องสาธยายอะไรมาก ในเนื้อหาของคำสั่งดังกล่าวนั้นระบุไว้ละเอียดถึงสาเหตุที่ใช้อำนาจของหัวหน้าคสช.สั่งให้กกต.ชายเดี่ยวยุติการปฏิบัติหน้าที่ หรือจะเรียกง่ายๆ ว่า ปลดกลางอากาศ

มีการอ้าง 2 ปัจจัยที่นำไปสู่การปลด คือ เรื่องการให้สัมภาษณ์เกี่ยวกับการเลือกตั้งอันไม่สมกับฐานะของคนที่เป็นกกต. ซึ่งจะสร้างความสับสนให้กับประชาชน ประการต่อมาคือการระบุว่าสมชัยไปสมัครเป็นเลขาธิการกกต.แล้ว แต่ไม่ได้ลาออกจากกกต.จึงเกรงว่าจะทำให้เกิดการได้เปรียบผู้สมัครรายได้ ในฐานะผู้มีส่วนได้เสีย จะส่งผลต่อความถูกต้องเป็นธรรมในการคัดเลือกบุคคลเข้ามาปฏิบัติหน้าที่

อย่างไรก็ตาม เมื่อฟังจากบทสัมภาษณ์ของ พลเอกประวิตร วงษ์สุวรรณ ก็เป็นอันเด่นชัดว่า ก่อนลงนามในคำสั่ง พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา ได้หารือในที่ประชุมคสช.ซึ่งตรงนี้ก็เป็นไปตามขั้นตอนของกฎหมายที่บอกว่าการใช้อำนาจตามมาตรา 44 ของหัวหน้าคสช.ต้องเป็นไปโดยความเห็นชอบของคสช. ซึ่งที่ประชุมตามที่บิ๊กป้อมระบุ ทุกคนเห็นด้วยหรือจะพูดอีกนัยคือมติเป็นเอกฉันท์นั่นเอง

แน่นอนว่า ท่าทีของสมชัยนับตั้งแต่กกต.ถูกเซตซีโร่กับต้องยอมรับกันว่าน่าโดน แล้วก็ไม่รอดจริงๆ และก็ดูเหมือนว่าเจ้าตัวจะยอมรับสภาพ พร้อมวิเคราะห์ถึงสาเหตุที่ถูกเขี่ยพ้นเก้าอี้ว่า น่าจะเป็นเพราะเป็นคนที่ให้ข้อมูลกับสาธารณะแบบตรงไปตรงมา ซึ่งอาจจะไม่ถูกใจผู้มีอำนาจในบ้านเมือง พร้อมยกตัวอย่างเรื่องที่บิ๊กตู่เคยถามว่าคสช.จะสนับสนุนพรรคการเมืองใดได้หรือไม่

สมชัยก็ตอบว่า “ไม่ได้” ถ้าทำในฐานะบุคคลอาจได้ แต่ถ้าทำในฐานะที่คสช.เป็นองค์อำนาจก็ไม่เหมาะสม เพราะอาจจะทำให้เกิดความไม่เป็นธรรม เป็นคำตอบที่ตรงไปตรงมา แต่อาจสร้างความไม่พอใจกับผู้มีอำนาจ อีกกรณีที่น่าจะทำให้โดนคือ การให้ความเห็นอย่างตรงไปตรงมาเรื่องที่จะมีการยื่นศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยกฎหมายลูกเกี่ยวกับการเลือกตั้ง โดยที่ฝ่ายผู้มีอำนาจบอกว่าไม่กระทบกับโรดแมปเลือกตั้ง แต่กกต.ชายเดี่ยวยืนยันว่ากระทบแน่ พร้อมระบุเวลาด้วยว่า 2-6 เดือน

อย่างที่บอกไว้นับตั้งแต่เห็นท่าทีอันเปลี่ยนไปของสมชัยหลังกกต.ถูกเซตซีโร่ มันช่างเป็นความรู้สึกที่ช้าไปเสียแล้ว เพราะหากทีท่าอันแข็งกร้าว จุดยืนอันเข้มแข็งเรื่องระบบการดูแลการเลือกตั้งและยืนยันหลักการของระบอบประชาธิปไตยอย่างแท้จริง ได้เดินไปในลักษณะเช่นนี้เมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2557 ชะตากรรมของ 5 เสือกกต.ผู้ล้มเหลวจากการจัดการเลือกตั้งก็คงไม่เป็นอย่างที่เห็น

ดังนั้นสิ่งที่สมชัยบอกต่อมาว่า เฉยๆ รู้อยู่ว่าผู้มีอำนาจอาจมีความรู้สึกไม่ดีต่อเราอยู่นานแล้ว ซึ่งเขาก็สามารถทำได้ เป็นอำนาจของผู้มีอำนาจก็ต้องยอมรับคำสั่ง คงไม่ไปร้องอะไรที่ไหน ถือว่ายุติบทบาทในฐานะกกต.แล้ว ต่อไปก็ไปหางานที่สามารถใช้ความสามารถและประสบการณ์ที่มีไม่เสียใจ การทำงานตรงนี้ต้องยืนบนหลักการที่ถูกต้อง แต่ถ้าไปทำให้อีกฝ่ายหรือผู้มีอำนาจรับไม่ได้และใช้อำนาจเขาก็ทำได้ แต่สังคมจะดูเองว่าการใช้อำนาจของเขาถูกต้องเหมาะสมหรือไม่

หลายคนคงยังนึกถึงพร้อมอันเป็นประวัติศาสตร์ (ด้านลบ) ของการเมืองไทยยุคม็อบมีเส้นกปปส.ครองเมืองภาพหนึ่ง นั่นก็คือภาพของสมชัยถ่ายกับหอเอนปีซ่าพร้อมวลีเด็ด “ทำการใหญ่ให้ต้องเอียง” ท่ามกลางการตีความไปทำนองที่ว่ากกต.คณะนี้ใส่เกียร์ว่าง ทำตัวเป็นคณะกรรมการไม่อยากเลือกตั้งเพื่อรอจังหวะให้อำนาจนอกระบบเข้ามาแทนที่วิถีของประชาธิปไตย

เมื่อทุกอย่างเป็นไปตามนั้น กกต.ทั้งหมดโดยเฉพาะสมชัยคงไม่คิดว่าตัวเองจะมีจุดจบเช่นที่เป็นอยู่ จึงเกิดเป็นความเคลื่อนไหวของคนที่มีหลักการ อุดมการณ์ขึ้นมาทันทีทันใด แต่มันก็สายและใช้ไม่ได้เสียแล้วในยุคของอำนาจเบ็ดเสร็จเด็ดขาด ตรงนี้ก็ถือเป็นอีกหนึ่งบทพิสูจน์ของการตั้งข้อสังเกตไว้ก่อนหน้าว่า ยิ่งการเลือกตั้งงวดเข้ามามากแค่ไหน และผู้มีอำนาจต้องการจะแสดงพลังให้เป็นที่ประจักษ์มากเท่าไหร่ มาตรายาวิเศษจะถูกงัดขึ้นมาใช้ถี่ยิบ

เหตุที่เป็นเช่นนั้นเพราะจะทำให้ฝ่ายตรงข้ามเกิดอาการเข็ดขยาด ไม่กล้าหือหรือกระทำการใดอันเป็นการท้าทาย ขณะเดียวกันเพื่อจัดระเบียบและกระชับอำนาจให้ผู้อยู่ใต้อาณัติพึงสังวรว่า เมื่อสั่งอะไรไปแล้วหรือต้องการสิ่งใดต้องเป็นไปตามนั้น ต้องไม่ลืมว่าม.44ที่ถูกนำมาเชือดข้าราชการหรือคนในระบบราชการนั้น จำนวนไม่น้อยถูกดองเค็ม จนกระทั่งเกษียณและต้องกลับบ้านไปเลี้ยงหลานอย่างเจ็บปวด โดยไม่สามารถเรียกร้องใดๆ ได้

กรณีของสมชัยจึงได้รับเพียงแค่คำปลอบประโลมจากฝ่ายที่อยู่ตรงข้ามอำนาจเผด็จการเช่นที่ วีระ สมความคิด แสดงความเห็นอย่างดุเดือด สมชัยพยายามทำหน้าที่รักษาประโยชน์ให้ส่วนรวม โดยเฉพาะไม่ยอมให้เผด็จการทหารเสียของเอากกต.ไปรับใช้ทางการเมือง บอกแล้วเผด็จการมันต้องการสืบทอดอำนาจ มันจึงทำทุกอย่าง เพื่อให้ได้เปรียบมากที่สุดถึงเวลานี้อาจไม่ใช่แค่เลื่อนเลือกตั้งแต่อาจล้มเลือกตั้งเลยก็ได้

ไม่เพียงเท่านั้นความเห็นของวีระทำให้ไม่แน่ใจว่าสุดท้ายเจ้าตัวจะถูกดำเนินการตามสมชัยไปด้วยหรือไม่ เพราะได้มีการประกาศว่า เผด็จการทหารเสียของมันไม่จดจำบทเรียนของเผด็จการสืบทอดอำนาจสุจินดา คราประยูร พี่น้องเอ๊ย!ๆๆ เตรียมตัวเตรียมใจได้แล้ว เวลาแห่งการตอบแทนคุณแผ่นดินใกล้เข้ามาแล้ว เมื่อผู้มีอำนาจใช้การตีความ ประโยคนี้ย่อมหมายถึงการปลุกระดม ยุยง ปลุกปั่น ที่เข้าข่ายข้อหาแรกคือผิดตามมาตรา 116 ส่วนจะมีอะไรมากกว่านั้นหรือไม่มีอะไรเลยต้องติดตามกันต่อไป

ในห้วงเวลาที่ท่านผู้นำยืนยันโรดแมปเลือกตั้งไว้ที่กุมภาพันธ์ปีหน้า จึงพยายามหาคำอธิบายต่อปรากฏการณ์ที่จะเกิดขึ้นสารพัด แต่คนส่วนใหญ่กลับฟังแล้วรู้สึกว่ามันดูจะเป็นอาการของพวกสีข้างเข้าถูออกอ่าวออกทะเลไปเสียฉิบ เหมือนอย่างที่ท่านอธิบายเรื่องการเตรียมเชิญพรรคการเมืองหารือในเดือนมิถุนายน ฟังยังไงก็ไม่เป็นเหตุเป็นผล มิหนำซ้ำ ยังปิดท้ายด้วยการประชดประชันถ้าไม่มาก็กำหนดวันเลือกตั้งไม่ได้ โถ!ก็เขารู้กันทั้งโลกคนที่จะขีดเส้นเรื่องวันเลือกตั้งนั้นก็มีแต่ผู้นำเผด็จการคนเดียวเท่านั้น ไม่ต้องไปอ้างอย่างอื่นเพื่อทำให้ตัวเองดูดี มุกแบบนี้เด็กอมมือยังอ่านออก