ปัจจัยใหม่ 2562

พลวัตปี 2019 : วิษณุ โชลิตกุล

แล้ว “คุณตลาด” ก็มีข่าวร้ายขึ้นมาอีกจนได้ ทำให้มุมมองโลกสวยที่เชื่อว่า หากดัชนี SET ผ่านสัญญาณเทคนิค 1,585 จุดไปได้ จะทะยานข้าม 1,600 จุด เกิดความคลุมเครือขึ้นมาในทันที

เบื้องหลังก็มาจากข่าวร้ายก่อนตลาดเปิดวานนี้ที่ว่า แนวโน้มชะลอการเลือกตั้งเป็นจริงแน่ชัด เนื่องจากมีเอกสารจากทางการฝ่ายทะเบียนกลางส่งถึงนายทะเบียนจังหวัดต่าง ๆ และนายทะเบียน กทม. ให้ระงับการดำเนินการเกี่ยวกับการเลือกตั้ง ชะลอการปฏิบัติการตามปี 2562 นี้ออกไป

ทั้งนี้ ยังไม่ได้มีกำหนดการการเลือกตั้งครั้งใหม่ และยังไม่มีแถลงว่าจะจัดได้ทันวันที่ 9 พ.ค.นี้หรือไม่ ความไม่ชัดเจนในเรื่องนี้จะเป็นปัจจัยกดดันตลาดในระยะนี้

คำเตือนให้นักลงทุนต้องติดตามข่าวเรื่องนี้อย่างใกล้ชิดออกมาจากฝ่ายวิเคราะห์บริษัทหลักทรัพย์ ทำให้ยากที่ดัชนีจะไปต่อ แม้คำปลอบโยนของนายภากร ปีตธวัชชัย (กรรมการและผู้จัดการ ตลท.) จะออกมาบอกว่า คาดตลาดหุ้นไทยปีนี้ผันผวนลดลงจากปีก่อน เพราะปีนี้ไม่มีปัจจัยใหม่ที่สร้างความประหลาดใจ ซึ่งทำให้สภาพคล่องหายไปจากตลาดหุ้นอย่างรวดเร็วเช่นปีก่อน ก็ไม่มีความหมายอะไรมากนัก

เหตุเพราะปัจจัยใหม่ที่ผู้จัดการตลาดไม่ได้พูดถึงโผล่ออกมาพอดี แถมเป็นปัจจัยลบเสียอีก

ปัจจัยของการเลื่อนเลือกตั้งทั่วไปที่คนไทยรอคอย (แม้ว่าผลของการเลือกตั้งจะยังคาดเดาไม่ได้ เพราะมีแต่การคาดเดาทั้งสิ้น) และไม่มีความชัดเจนเลยว่าจะมีการเลือกตั้งในปี 2562 หรือไม่ ทำให้เกิดความไม่แน่นอนขึ้นมา

ความไม่แน่นอนมีความเลวร้ายกว่าความเสี่ยง โดยเฉพาะความไม่แน่นอนทางการเมือง ที่ส่งผลต่อความเชื่อมั่นในความชอบธรรมของรัฐบาลโดยตรง

สถานการณ์ตลาดหุ้นยามนี้และจากนี้ไป บอกเราว่า การเป็นคนโง่ หรือฉลาดของนักลงทุนแต่ละคน ไม่มีความแตกต่างกันเลยในสังคมที่รายใหญ่กินรวบรายย่อย เนื่องจากคาดเดาอะไรไม่ได้เลย หุ้นขึ้นวัน-ลงวัน หาทิศทางไม่ได้ เสมือนทุกคนล้วนกำลังพากันเฮละโลขึ้นนาวาคนโง่กันอย่างขมีขมัน

นิยามของนาวาคนโง่ มีความหมายโดยนัยถึงสถานการณ์ที่คนจำนวนหนึ่ง พร้อมใจกันกระทำการเดียวกัน (ขึ้นเรือเพื่อออกจากท่าลำเดียวกัน) เพื่อหลบหนีจากสถานการณ์ที่ไม่พึงพอใจหรือทุกข์ทรมาน เพื่อแสวงหาความสุขที่ยั่งยืนหรือยูโตเปีย

ภายใต้สถานการณ์ของผู้โดยสารในนาวาคนโง่นั้น แม้จะมีเป้าหมายโดยตรงหรืออ้อม หรือซ่อนเร้น แต่ทุกคนก็ไม่มีโอกาสรู้ว่าจะทำอะไรกันต่อไปเพื่อบรรลุยูโตเปียที่ว่า

ผลลัพธ์คือทุกคนเสมือนถูกจับเป็นตัวประกัน ซึ่งเปรียบเสมือนระเบิดเวลาที่รอวันกัมปนาทเท่านั้น เข้าข่ายเดียวกับที่อันโตนิโอ กรัมชี่ เคยกล่าวไว้ว่า สังคมเก่ากำลังล่มสลาย สังคมใหม่ยังเกิดไม่ได้ ปีศาจร้ายก็ทำงานของมันไปเรื่อย ๆ

ยุโรปปลายยุคกลาง ซึ่งเกิดกระบวนการท้าทายที่กัดกร่อนรุนแรงต่อศาสนจักรคาทอลิก เซบาสเตียน บรั๊นท์ นักเขียนเยอรมัน และนักวาดภาพ ฮิโรนิมัส บอช ใช้ช่วงเวลาสำคัญในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของยุคกลางและเรอเนสซองส์ของยุโรป แสดงให้เห็นว่ากระบวนทัศน์ของสังคมกำลังเคลื่อนตัวไปข้างหน้าจนไม่อาจหวนคืนได้อีก

จิตสำนึกเชิงวิพากษ์ต่อความฉ้อฉลของระบบศักดินาและศาสนาจักรคาทอลิกที่คร่ำครึ ทำให้บรั๊นท์สร้างนาวาคนโง่ในฐานะสัญลักษณ์ของจิตสำนึกแห่งบาปและความชั่วร้ายที่มีชีวิตอยู่ในความคิดในยุคกลาง ซึ่งผิดกาลเทศะในท่ามกลางยุคสมัยที่แปรเปลี่ยนรวดเร็ว จนกระทั่งภูมิทัศน์แห่งจินตนาการแบบเดิมไม่สามารถทำงานต่อไปได้

นาวาที่มีผู้โดยสาร ซึ่งล้วนมีคุณสมบัติประกอบด้วยความบ้า เหลาะแหละ หรือหลงลืม โดยปราศจากต้นหนและนายเรือ เพราะแต่ละคนงมงายอยู่กับเป้าหมายและทิศทางของตัวเองจนไม่ต้องการระเบียบวินัยใด ๆ เดินทางออกจากท่าเรือในแม่น้ำไรน์ของเมืองบาเซิล ไปยังสวรรค์ของคนโง่ ที่เรียกว่านาราโกเนีย โดยมีแรงจูงใจร่วมหลักว่านั่นคือเรือแห่งการปลดปล่อยจิตวิญญาณ

นาวาแล่นไขว้ไปมาวกวนตามลำคลอง แม่น้ำ และทะเลของยุโรป บนเส้นทางขนส่งสินค้าทางจิตวิญญาณ ซึ่งชวนให้อนาถมากกว่าชื่นชม ผู้โดยสารจำนวนมากเชื่อว่าได้ค้นพบความสุขและการเยียวยาในสภาพแวดล้อมที่แปลกใหม่ พร้อมกับเริ่มปลีกวิเวกกันอย่างมีเจตนา เพื่อจะพบกับหายนะที่แตกต่างกันภายใต้ความเดียวดายจากครอบครัว พวกเขากลายสภาพจากผู้สังเกตการณ์เป็นผู้แสดงที่ผู้คนในชุมชนและเมืองซึ่งนาวาผ่านแวะไป กลายเป็นผู้ชม-ผู้แสดงที่ใช้เวลาหาความเพลิดเพลินจากการชม-แสดงย่อยที่น่าตื่นเต้น

การยกจุดโจมตีเรื่องความโง่เขลาหรืออวิชชาของคนในระบบอันคร่ำครึ แม้จะไม่ได้เสนอทางออกอะไรเลย ถือเป็นอาวุธที่ดีเกินพอ ที่ถูกจิตสำนึกแห่งอิสระชนนำมาใช้บ่อย เพื่อสร้างจินตนาการว่าสังคมที่ปล่อยให้คนโง่ได้รับอนุญาตให้แสดงออกตามที่ต้องการอย่างถูกต้องตามกฎหมาย จะมีชะตากรรมเช่นไร

พุทธชาดก 514 เรื่อง ก็รังสรรค์ขึ้นจากจุดเดียวกันเช่นนี้ ถือว่าตราบใดที่ไม่สามารถสลัดอวิชชาออกจากกะโหลกและจิตได้ อย่าได้หวังเลยว่าจะพ้นจากห้วงสมุทรอันไพศาลแห่งสังสารวัฏหรือเครือข่ายของหายนะที่ถักทอขึ้นอย่างแข็งแกร่งทุกเมื่อเชื่อวัน

นาวาที่นำคนโง่ไปยังดินแดนแห่งภูมิปัญญา ไม่ต่างอะไรกับสมมติเลื่อนลอยว่า อากัปกิริยาหยิ่งผยองของคนมีศีลธรรมนั้น ได้แสดงออกด้วยคุณค่าเชิงปริมาณของความโง่จำนวนของคนโง่อันหยาบกระด้าง

เปลวไฟแห่งความกลัวและความโลภในตลาดหุ้น ที่ถูกเสริมแรงด้วยความไม่แน่นอนจากการเลื่อนเลือกตั้ง ด้วยเจตนาแอบแฝงที่มีคนรู้เท่าทันมากมาย ไม่สามารถซ่อนความเกลียดชังและมุมมองเชิงลบต่ออนาคตแบบอีแอบได้อีกต่อไป

ผูกขาดอำนาจไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่คนที่เคยชินกับการถูกบังคับให้ยิ้ม คำนับให้ รับคำสั่ง และสยบยอม จะเริ่มท้าทายเพราะความกลัวถูกซึมซับไปหมดแล้ว

ปัจจัยใหม่ของตาดหุ้นไทยที่เกิดจากการเลื่อนเลือกตั้ง ถือเป็นตัวแปรที่นักลงทุนต้องนำมาคำนวณในการตัดสินใจปีนี้อย่างจริงจัง