ทีโอที v. ทรู มูฟ

Cap & Corp Forum

เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม 2562  (อ่านคำพิพากษา 1 มิถุนายน 2562) ศาลปกครองกลางได้มีพิพากษายกฟ้องคดีที่บริษัท ทีโอที จำกัด (มหาชน) (“TOT”) ฟ้องเรียกร้องค่าเชื่อมโยงโครงข่ายโทรคมนาคม (access charge) จากบริษัท บริษัท กสท โทรคมนาคม จำกัด (มหาชน) (“CAT”) กับ บริษัท ทรู มูฟ จำกัด (“TRUE”) เป็นจำนวนเงินรวมกว่า 3 แสนล้านบาท คดีนี้เป็นหนึ่งในอีกหลาย ๆ คดีที่เกี่ยวเนื่องกับการประกอบกิจการโทรคมนาคมของผู้ประกอบธุรกิจในกลุ่มอุตสาหกรรมนี้ที่อยู่ระหว่างการพิจารณาของศาลปกครองและการพิจารณาในชั้นอนุญาโตตุลาการอันเนื่องมาจากข้อพิพาทต่าง ๆ ตั้งแต่ช่วงของการเปลี่ยนผ่านการเปิดเสรีกิจการโทรคมนาคม การแปรรูปรัฐวิสาหกิจ และการสร้างกฎกิตาการกำกับดูแลธุรกิจรายสาขา

ในคดีหมายเลขแดงที่ 617/2562 ลงวันที่ 31 พฤษภาคม 2562 ของศาลปกครองกลาง TOT ฟ้อง CAT และ TRUE ให้รับผิดชดใช้ค่าเชื่อมโยงโครงข่ายซึ่งทั้งสองบริษัทมีหน้าที่ตามสัญญาที่ต้องชำระให้แก่ TOT แต่ทั้งสองบริษัทปฏิเสธการชำระหนี้โดยอ้างเหตุผลว่าการชำระหนี้จะขัดต่อกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการประกอบกิจการโทรคมนาคมอันได้แก่พระราชบัญญัติองค์กรจัดสรรคลื่นความถี่และกำกับกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2543 และประกาศคณะกรรมการกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติว่าด้วยการใช้และเชื่อมต่อโครงข่ายโทรคมนาคม พ.ศ. 2549 ที่บังคับใช้อยู่ ณ ขณะนั้น

ศาลปกครองกลางมีคำพิพากษาในประเด็นสำคัญแห่งคดีดังนี้

ประเด็นที่ 1 CAT และ TRUE ไม่ต้องชำระหนี้ค่าเชื่อมโยงโครงข่ายเนื่องจากข้อเท็จจริงปรากฎว่าเมื่อวันที่ 14 มกราคม 2547 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (กระทรวงไอซีที ณ ขณะนั้น ปัจจุบันคือกระทรวงดิจิทัลฯ) ได้ประชุมร่วมกับ TOT CAT และTRUE เพื่อพิจารณาเรื่องที่ TRUE ขอความเป็นธรรมในการลดค่าเชื่อมโยงโครงข่ายโทรศัพท์เคลื่อนที่จาก 200 บาทต่อเลขหมายต่อเดือนตามข้อตกลงการคิดค่าเชื่อมโยงโครงข่ายโทรศัพท์เคลื่อนที่ (postpaid) โดยที่ประชุมมีมติว่าเพื่อให้มีความเท่าเทียมกันในการแข่งขันของผู้ประกอบการทั้งสามราย ณ ​ขณะนั้น  TOT ยอมลดค่าเชื่อมโยงโครงข่ายโทรศัพท์เคลื่อนที่จากส่วนแบ่งรายได้ที่ TOT ได้รับจาก CAT จำนวน 22 บาทต่อหมายเลขต่อเดือนตั้งแต่ปีที่หกเป็นต้นไป เอกสารดังกล่าวแสดงว่า TOT แสดงเจตนาลดค่าเชื่อมโยงโครงข่ายโทรศัพท์เคลื่อนที่จากส่วนแบ่งรายได้ที่ TOT มีสิทธิได้รับจาก CAT ตามข้อตกลงการเชื่อมต่อฯ โดยมี CAT และ TRUE เข้าประชุมด้วยได้รับทราบการแสดงเจตนาแล้วการแสดงเจตนาดังกล่าว ย่อมมีผลผูกพัน TOT และมีผลเป็นการแก้ไขข้อตกลงการเชื่อมต่อฯ แล้ว TOT จึงไม่มีสิทธิเรียกค่าเชื่อมโยงในอัตราเดิมตามข้อตกลงอีกต่อไป CAT และ TRUE ไม่จำเป็นต้องรับผิดจ่ายเงินค่าส่วนลดค่าเชื่อมโยงโครงข่ายจำนวน 22 บาทต่อเลขหมายนับแต่ปีดำเนินการที่เจ็ดจนถึงวันที่ 17 พฤศจิกายน 2549

ด้วยความเคารพต่อคำพิพากษาของศาลปกครอง ผู้เขียนมีข้อสังเกตว่า มติของที่ประชุมเมื่อวันที่ 14 มกราคม 2547 นั้น จะถือได้ว่าเป็นการแก้ไขข้อตกลงการเชื่อมต่อฯ ซึ่งเป็นสัญญาทางปกครองได้หรือไม่ รวมถึงการแก้ไขดังกล่าวถือว่าได้ดำเนินการตามรูปแบบขั้นตอนตามที่กฎหมายกำหนดไว้หรือไม่ ทุนทรัพย์หรือมูลค่าของสัญญามีมูลค่าเท่าไหร่ จำเป็นต้องดำเนินการกระบวนการตามกฎหมายว่าด้วยการให้เอกชนร่วมการงานหรือจำเป็นต้องได้รับอนุมัติจากคณะรัฐมนตรีก่อนการแก้ไขข้อตกลงการเชื่อมต่อฯหรือไม่  ประกอบกับผู้ที่มาประชุมในวันดังกล่าวเป็นผู้มีอำนาจในการกระทำการแทน TOT หรือไม่ อย่างไร ซึ่งข้อเท็จจริงในส่วนนี้ไม่ปรากฏชัดเจนในคำพิพากษา

ประเด็นที่ 2  การที่ CAT และ TRUE ไม่ต้องชำระค่าเชื่อมโยงโครงข่ายฯ เนื่องจากวิธีการกำหนดค่าเชื่อมโยงโครงข่ายฯ ที่ TOT กำหนดไว้ตามข้อตกลงไม่เป็นไปตามประกาศคณะกรรมการกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติว่าด้วยการใช้และเชื่อมต่อโครงข่ายโทรคมนาคม พ.ศ. 2549 (“ประกาศฯ”) ที่บังคับใช้อยู่ ณ ขณะนั้น โดยประกาศฯ ข้อ 20 วรรคหนึ่งกำหนดว่าผู้รับอนุญาตที่มีโครงข่ายโทรคมนาคมต้องเรียกเก็บค่าตอบแทนการใช้หรือเชื่อมต่อโครงข่ายโทรคมนาคมตามต้นทุนของส่วนประกอบของโครงข่ายโทรคมนาคมที่แยกส่วนในอัตราสะท้อนต้นทุน (cost-oriented basis) และต้องแจ้งอัตราค่าตอบแทนดังกล่าวพร้อมรายละเอียดที่จำเป็นแก่ผู้รับใบอนุญาตเพื่อขอใช้หรือเชื่อมต่อโครงข่ายโทรคมนาคมทราบ แต่การกำหนดค่าเชื่อมที่ TOT กำหนดไว้นั้นไม่มีลักษณะสะท้อนต้นทุน

ข้อกำหนดระหว่าง TOT CAT และ TRUE จึงสิ้นผลลงตามข้อ 1. ของประกาศฯ เพราะเหตุว่าขัดแย้งกับหลักเกณฑ์ตามที่ระบุในข้อ 20. ตั้งแต่วันที่ 17 พฤษภาคม 2549 ซึ่งเป็นวันที่ประกาศฯ ดังกล่าวมีผลบังคับและเมื่อข้อตกลงสิ้นผลลงแล้ว CAT และ TRUE จึงไม่จำต้องจ่ายค่าเชื่อมโยงตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดในข้อตกลงที่สิ้นผลแก่ TOT แต่อย่างไรก็ตาม โดยที่ข้อผูกพันในส่วนที่เกี่ยวกับการเชื่อมโยงโครงข่ายยังคงมีอยู่และผูกพัน TOT CAT และ TRUE ที่จะต้องไปดำเนินการเกี่ยวกับการคิดคำนวณค่าตอบแทนการเชื่อมต่อกันใหม่ตามขั้นตอนที่ระบุในประกาศฯ ส่วนที่สามว่าด้วยการตอบแทนการใช้หรือเชื่อมต่อโครงข่ายโทรคมนาคมข้อ 18. ถึงข้อ 22. ต่อไป

ด้วยความเคารพต่อคำพิพากษาของศาลปกครอง ในส่วนนี้ผู้เขียนไม่เห็นด้วยกับคำพิพากษาเช่นเดียวกัน เนื่องจากเห็นว่า TOT ได้รับความคุ้มครองตามรัฐธรรมนูญและกฎหมายที่เกี่ยวข้องในเรื่องของการให้คงสิทธิและอำนาจหน้าที่ต่าง ๆ ตามกฎหมายและสัญญาต่าง ๆ ต่อไป ซึ่งกฎหมายเหล่านั้นมีสถานะทางกฎหมายสูงกว่าประกาศฯ

แต่โดยรวมก็ต้องถือว่าศาลได้ตัดสินให้ CAT และ TRUE  มีหน้าที่ต้องจ่าย แต่ต้องไปกำหนดอัตรากันใหม่ให้เป็นไปตามประกาศฯ ข้อ 20. และรอดูต่อครับว่า TOT จะอุทธรณ์คดีนี้หรือไม่

ศุภาวัชร์ มาลานนท์

คณะนิติศาตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์