โลหะที่มีค่ายิ่งกว่า ‘ทองคำ’

พลวัตปี 2020 : ฐปนี แก้วแดง(แทน)

ได้เกิดปรากฏการณ์ใหม่ในตลาดโภคภัณฑ์โลกในช่วงไม่กี่วันมานี้ เมื่อราคา “พาลาเดียม” ซึ่งเป็นโลหะมีค่าชนิดหนึ่ง มีราคาสูงกว่า “ทองคำ” อย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในช่วงสองสัปดาห์ที่ผ่านมา ราคาพาลาเดียมได้ปรับตัวขึ้นมากกว่า 25% และมีมูลค่ามากกว่าปีที่แล้วเกือบสองเท่า ดูเหมือนว่าแรงกดดันที่ทำให้ราคาพาลาเดียมสูงขึ้นไม่น่าจะลดลงในเร็ว ๆ นี้  ดังนั้นจึงน่าศึกษาและจับตาดูว่า ทำไมราคาถึงสูงได้ขนาดนี้ ? และมัน ใช้ทำอะไรได้บ้าง ?

ในขณะนี้ “พาลาเดียม” มีราคาอยู่ที่ประมาณ 2,500 ดอลลาร์ต่อออนซ์  จากที่มีราคาไม่ถึง 500 ดอลลาร์ต่อออนซ์เมื่อเดือนมกราคม 2559  และไม่เคยมีราคาสูงเกินกว่า 1,100 ดอลลาร์เลย  เทียบกับราคาราคาทองคำซึ่งในขณะนี้ อยู่ที่ประมาณ 1,558 ดอลลาร์ต่อออนซ์

พาลาเดียมมีลักษณะเป็นโลหะสีขาวมันวาวซึ่งอยู่ในกลุ่มเดียวกับแพลตินั่ม  รูธีเนียม โรเดียม ออสเมียม และอิริเดียม  พาลาเดียมที่มีอยู่ในโลกส่วนใหญ่มาจากรัสเซียและแอฟริกาใต้ และส่วนใหญ่มีการสกัดเป็นผลพลอยได้ในเหมืองโลหะอื่น ๆ โดยเฉพาะเหมืองนิกเกิลและแพลตินั่ม

มีการใช้พาลาเดียมในเชิงพาณิชย์เป็นชิ้นส่วนสำคัญในเครื่องฟอกไอเสียในรถยนต์ไฮบริดและรถยนต์ที่ใช้น้ำมันเบนซินเป็นเชื้อเพลิง  โดยมากกว่า 80% ของพาลาเดียมใช้ในอุปกรณ์ที่เปลี่ยนก๊าซพิษเช่น คาร์บอนมอนอกไซด์ และไนโตรเจนไดออกไซด์ ไปเป็นไนโตรเจน คาร์บอนไดออกซ์ไซด์ ที่มีอันตรายน้อยลง และเป็นไอน้ำ นอกจากนี้ยังมีการใช้พาลาเดียมในอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ จิวเวลรี่ และในการทำฟันด้วย

มูลค่าของพาลาเดียมที่เพิ่มขึ้นในช่วงไม่กี่ปีมานี้ ได้ทำให้การขโมยเครื่องฟอกไอเสียเพิ่มขึ้นทั่วโลก โดยตำรวจลอนดอนเปิดเผยว่ามีการขโมยเครื่องฟอกไอเสียในช่วง 6 เดือนแรกของปี 2562 มากกว่าปีก่อนหน้าทั้งปี 70%

เหตุผลที่ราคาพาลาเดียม ปรับตัวสูงขึ้นเป็นเพราะว่ามีดีมานด์มากกว่า ซัพพลาย และเป็นเช่นนี้มาได้ระยะหนึ่งแล้ว  มีการคาดการณ์ว่า พาลาเดียมที่ผลิตได้ในปี 2562  ต่ำกว่าดีมานด์ทั่วโลกเป็นปีที่แปดติดต่อกัน

ในฐานะที่เป็นผลิตภัณฑ์ทุติยภูมิที่ได้จากการสกัดแพลตินั่มและนิกเกิล เหมืองแร่จึงมีความยืดหยุ่นน้อยกว่าที่จะเพิ่มกำลังการผลิตพาลาเดียมเพื่อสนองตอบต่อราคาที่สูงขึ้น

นอกจากนี้ยังมีแนวโน้มว่า จะขาดแคลนพาลาเดียมอย่างต่อเนื่อง  แอฟริกาใต้ ซึ่งเป็นผู้ผลิตประมาณ 40 %ของซัพพลายทั่วโลก ได้ประกาศเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมาว่า การผลิตโลหะกลุ่มแพลตินั่ม ซึ่งรวมถึงพาลาเดียม ลดลงประมาณ 13.5% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า

ในขณะเดียวกัน ดีมานด์พาลาเดียมที่มาจากบริษัทรถยนต์ก็ได้เพิ่มขึ้นอย่างรุนแรงเพราะรัฐบาลทั่วโลกโดยเฉพาะจีน กำลังเข้มงวดระเบียบเพื่อพยายามจัดการกับมลภาวะทางอากาศที่เกิดจากรถยนต์ที่ใช้น้ำมันเป็นเชื้อเพลิง

นอกจากนี้เรื่องอื้อฉาวที่เกี่ยวกับการปล่อยก๊าซไอเสียของรถยนต์ดีเซลในยุโรป ก็ได้ส่งผลกระทบเช่นกัน ผู้บริโภคในยุโรปได้เปลี่ยนจากรถยนต์ดีเซลซึ่งส่วนใหญ่ใช้แพลตินั่มในเครื่องฟอกไอเสีย มาซื้อรถยนต์ที่ใช้น้ำมันเบนซินซึ่งเครื่องฟอกไอเสียทำมาจากพาลาเดียม แทน

ข้อตกลงการค้าของจีนและสหรัฐฯ ซึ่งได้ลงนามเมื่อต้นเดือนนี้ ก็มีส่วนทำให้ราคาพาลาเดียมปรับตัวขึ้นเช่นกัน เนื่องจากเทรดเดอร์คาดการณ์ว่าข้อตกลงการค้าเฟสหนึ่ง จะช่วยลดแรงกดดันต่อการเติบโตของเศรษฐกิจทั่วโลกและชะลอการลดลงของยอดขายรถยนต์ของจีน

ด้วยเหตุผลทั้งหมดที่กล่าวมา มีแนวโน้มว่าราคาพาลาเดียมน่าจะสูงขึ้นต่อไปเรื่อย ๆ และการลงทุนในพาลาเดียมน่าจะเป็นการกระจายพอร์ตลงทุนที่ดีวิธีหนึ่ง  อย่างไรก็ดี มีรายงานเตือนเช่นกันว่า ราคาพาลาเดียมอาจจะกำลังวิ่งเกินปัจจัยพื้นฐานแล้ว และนักวิเคราะห์บางส่วนได้คาดการณ์ว่าจะมีการปรับฐานแล้ว

ถ้าเทียบกับมาตรฐานในอดีต และดูตามภาวะดีมานด์และซัพพลายในขณะนี้  แน่นอนว่ามันน่าจะเป็นทางเลือกใหม่ที่ไม่เลวเสียทีเดียว แต่ถ้าแรงส่งเศรษฐกิจโลกลดลง ก็อาจจะส่งผลกระทบต่อดีมานด์ได้เช่นกัน ดังนั้นต้องมองกันยาว ๆ ว่า “พาลาเดียม” จะดีกว่า “ทองคำ” ได้สักกี่น้ำ