ปรากฏการณ์ ‘หงส์ดำ 2 ตัว’

พลวัตปี 2020 : สุภชัย ปกป้อง

เกิด 2 ปรากฏการณ์ “เขย่าขวัญวิกฤติเศรษฐกิจโลก” อย่างหนักอยู่ขณะนี้ ปรากฏการณ์แรกการแพร่ระบาดของไว รัสโควิด-19 จนองค์การอนามัยโลก (WHO) ประกาศให้โควิด-19 เป็นโรคระบาดใหญ่ทั่วโลก (Pandemic) หลังจากการระบาดของ H1N1 เมื่อปี 2552 แต่มีความรุนแรงและอาจก่อให้เกิดผลกระทบทางเศรษฐกิจมากกว่าอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

เห็นได้ชัดจากการ “ปิดประเทศ” ในหลายประเทศทั่วโลก เพื่อยับยั้งการแพร่กระจายของเชื้อไวรัส แต่เท่านั้นยังไม่พอหลายประเทศ มีการหยุดกิจกรรมทางธุรกิจที่มีความเสี่ยง ยิ่งเป็นการตอกย้ำภาวการณ์ถดถอยทางเศรษฐกิจมากขึ้นไปอีก ที่สำคัญยังไม่มีสัญญาณบอกเหตุได้ว่าสถานการณ์จะดีขึ้นเมื่อใด

ท่ามกลางความตื่นตระหนกโควิด-19 ที่ดูยังไม่มีทีท่าจะหยุดได้เร็ว ๆ นี้ เกิดปรากฏการณ์ “สงครามราคาน้ำมัน” ปะทุขึ้นมาอีก หลังการประชุมร่วมโอเปกและพันธมิตร เมื่อต้นเดือนที่ผ่านมา ไม่สามารถหาข้อสรุปร่วมกันได้ เรื่องการปรับลดกำลังการผลิตน้ำมัน 1,500,000 บาร์เรลต่อวัน ตามข้อเสนอของซาอุดีอาระเบีย (แกนนำกลุ่มโอเปก) กับฝ่ายพันธมิตรที่นำโดยรัสเซีย

จนเป็นเหตุให้ “ซาอุดีอาระเบีย” เปิดศึกสงครามราคาน้ำมันทันที ด้วยการเพิ่มกำลังการผลิตและประกาศลดราคาขายน้ำมันลงทันที เพื่อต้องการบีบให้ “รัสเซีย” กลับเข้าสู่โต๊ะเจรจาใหม่ แต่ทว่า “รัสเซีย” ไม่ยอมเข้าสู่โต๊ะเจรจา พร้อมตอบโต้ซาอุดีอาระเบีย ด้วยการปรับเพิ่มกำลังผลิตเช่นกัน

จึงทำให้ราคาน้ำมันดิบโลกปรับลงอย่างหนักโดยสัญญาน้ำมันดิบ WTI รอบ 1 เดือน ปรับลงกว่า 50.35% และ รอบ 3 เดือน ปรับลงมากถึง 56.11% ส่วนสัญญาน้ำมันดิบ Brent รอบ 1 เดือน ปรับตัวลง 52.11% และรอบ 3 เดือนปรับลง 57.33%

ทั้ง 2 ปรากฏการณ์ดังกล่าว กลายเป็นแรงกดดันดัชนีตลาดหุ้นทั่วโลก ช่วง 1 เดือนที่ผ่านมา ปรับตัวลงเฉลี่ยเกือบ 30% เช่นเดียวกับดัชนีตลาดหุ้นไทย ปรับตัวลงกว่า 31%

จากปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้น ทำให้นึกถึงทฤษฏี Black Swan ของ Nassim Nicholas Taleb อดีตเทรดเดอร์และนักวิเคราะห์ความเสี่ยงแวดวงการเงิน ที่ผันตัวเป็นนักเขียนและอาจารย์มหาวิทยาลัย ที่ใช้แทนเหตุการณ์ที่มีความร้ายแรงแต่ไม่มีใครคาดคิดมาก่อน

เช่นเดียวกับ “หงส์ดำ” ที่ก่อนหน้านั้นไม่มีใครเคยคิดว่ามันมีอยู่หรือเข้าใจว่าหงส์ทุกตัวเป็นสีขาว จนกระทั่งปี 1697 ที่ Willem de Vlamingh นักสำรวจชาวดัตช์ ได้พบ “หงส์ดำ” ในเขตออสเตรเลียตะวันตก

กรณีไวรัสโควิด-19 จึงเสมือนว่าเป็น Black Swan ตัวแรก ที่โลกไม่ได้มีการเตรียมการรับมือ ทำให้ผลกระทบที่เกิดขึ้นจึงรวดเร็วและรุนแรง จนตั้งตัวไม่ทัน บทพิสูจน์ที่เห็นชัดเจนคือ “ตลาดทุนและตลาดเงิน” ทั่วโลก ปรับตัวลงอย่างหนักอย่างที่ปรากฏอยู่ขณะนี้

เช่นเดียวกับ “สงครามราคาน้ำมัน” ที่เป็นอีกหนึ่ง Black Swan ที่ไม่มีใครคาดคิดมาก่อนว่า “ซาอุดีอาระเบีย” จะเปิดศึกสงครามราคาน้ำมันกับพันธมิตรอย่าง “รัสเซีย” ทั้งที่ผลพวงจาก “โควิด-19” ทำให้ความต้องการน้ำมันตลาดโลกหดหายลงไปอย่างมาก จึงเป็นตัวซ้ำเติมให้ราคาน้ำมันดิบดิ่งลงอย่างหนักดังกล่าว

นี่จึงบ่งบอกว่า “ความไม่แน่นอน” (uncertainty) เกิดขึ้นได้เสมอ..เพียงแต่จะเกิดขึ้นเมื่อใดเท่านั้นเอง..!!