หยวนอ่อนพลวัต2015

วิษณุ โชลิตกุล

 

แล้วเมื่อถึงเวลาอันสมควรจีนทำตามที่ใครต่อใครคาดกันแม้จะเร็วผิดปกตินั่นคือประกาศอิสรภาพเงินหยวนจากดอลลาร์สหรัฐอย่างเป็นทางการตามที่รอคอยเสียที

เกือบ20 ปีมาแล้วที่ทางการจีนผูกค่าเงินหยวนของตนเองเข้ากับค่าดอลลาร์สหรัฐตายตัวอย่างชนิดที่ดอลลาร์สลัดเท่าใดก็ไม่ยอมหลุดแม้จะมีข้อกล่าวหาจากทางสหรัฐฯและสหภาพยุโรปตลอดมาว่าจีนบิดเบือนค่าหยวนให้ต่ำกว่าความจริงเพื่อเป้าหมายเร่งส่งออกเพราะชาติที่มีการได้เปรียบดุลการค้ามหาศาลอย่างควรที่จะมีค่าหยวนแข็งขึ้นต่อเนื่องเมื่อเทียบกับค่าดอลลาร์ต่างจากสหรัฐฯที่ขาดดุลการค้าเรื้อรัง

แรงกดดันนี้ครั้งหนึ่งเคยเป็นประเด็นที่ทำให้เกิดปัญหาทางการทูตระหว่างจีนกับสหรัฐฯก่อนที่จีนจะใช้เพทุบายใหม่ด้วยการขยับค่าเงินหยวนให้ยืดหยุ่นเล็กน้อยแต่ยังรักษาการเกาะติดค่าดอลลาร์แจไม่ยอมห่าง ภายใต้คำพูดคลาสสิกของมาดามอู๋อี๋(หวู่ยวี่) อดีตรองนายกรับมนตรีชื่อดังที่ว่า“ประวัติศาสตร์จีนยาวนานกว่า3 พันปี  การผูกค่าหยวนกับดอลลาร์แค่ไม่กี่ปีช่างแสนสั้น”

การผูกติดกับค่าดอลลาร์ของหยวนเหนียวแน่นเพราะจีนรู้ดีว่าค่าดอลลาร์สหรัฐฯแข็งค่าเกินจริงเนื่องจากเป็นเงินสกุลที่ใช้ค้าน้ำมันปิโตรเลียมของโลกการผูกติดค่าดอลลาร์ที่อ่อนค่าจะทำให้เงินหยวนต่ำกว่าความเป็นจริงแต่เมื่อถึงเวลาที่สหรัฐฯโดยเฟดต้องการปรับยุทธศาสตร์ใหม่หลังฟื้นตัวจากวิกฤตซับไพรม์เพื่อหาประโยชน์จากการแข็งค่าของดอลลาร์ส่งผลให้ดุลบัญชีเดินสะพัดและดุลชำระเงินเป็นบวกจีนก็พร้อมจะปรับท่าทีและยุทธศาสตร์ของค่าหยวนเสียใหม่

การตัดสินใจของธนาคารกลางจีนในวันอังคารด้วยข้ออ้างเพื่อปรับปรุงระบบการกำหนดอัตราค่ากลางสกุลเงิน(หมายถึงค่ากลางระหว่างราคาซื้อและราคาขายของตลาดเงินประจำวันเอาไว้อ้างอิง) ให้อัตราแลกเปลี่ยนสกุลเงินหยวนเมื่อเทียบกับดอลลาร์สะท้อนสถานการณ์ในตลาดได้ดียิ่งขึ้นจึงเป็นเหตุผลทางนิตินัยเท่านั้น

พูดสั้นๆคือปล่อยเงินหยวนให้ลอยตัวนั่นเองเพียงแต่ไม่ใช่ลอยตัวอย่างเสรีภายใต้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวโลกแต่ลอยตัวแบบมีการจัดการซึ่งธนาคารกลางจีนควบคุมอยู่ด้วยข้ออ้างเรื่องเสถียรภาพ

ผลของการลอยตัวค่าหยวน(ภายใต้การจัดการ) ทำให้อัตราค่ากลางของสกุลเงินหยวนร่วงลงอย่างหนักทันทีแตะที่6.2298 หยวนต่อดอลลาร์หรือประมาณ2 % หลังประกาศและร่วงต่อวันต่อมารวมแล้ว2 วันร่วงแรงประมาณ4% เทียบกับดอลลาร์ส่วนทิศทางจากนี้ไปจะร่วงต่อหรือแค่นี้ขึ้นกับธนาคารกลางจีนจะตัดสินใจไม่ใช่ตลาดเงิน

การตัดสินใจปรับค่าเงินหยวนได้จังเหมาะกับกรณีที่ตัวเลขส่งออกจีนหลายเดือนนี้ลดฮวบและเศรษฐกิจเติบโตต่ำกว่า7% ต่อปีผสมโรงกับกองทุนการเงินระหว่างประเทศต้องการให้หยวนอยู่ในตะกร้าคำนวณค่าเงินมากขึ้นในSDRs (ที่ไม่เคยได้ใช้จริงแต่กองทุนการเงินฯใช้คำนวณ) ซึ่งจะต้องมีค่ายืดหยุ่นตามภาวะเศรษฐกิจของประเทศจีน

ผลสะเทือนของค่าเงินหยวนต่อตลาดเงินในเอเชียนั้นมีมากมายหลายด้านอย่างน้อยที่สุดที่เห็นชัดคือค่าเงินบาทที่ถูกต่างชาติเทขายอย่างหนักจนร่วงแรงยังผลต่อเนื่องให้ดัชนีตลาดหุ้นไทยที่น่าจะบวกในวันอังคารที่ผ่านมาเสียศูนย์จากดัชนีที่เปิดบวก5 จุดเป็นปิดลบ11 จุด  หมายถึงมีการเหวี่ยงตัวระหว่างวันมากถึง16 จุดเศษเลยทีเดียวและน่าจะยังคงร่วงต่อในสัปดาห์นี้หลุดไปใต้1,400 จุดเพราะค่าบาทร่วงแรงตามหยวน

ประเด็นที่ไปไกลเกินกว่าใครได้ใครเสียเฉพาะหน้าจากการลอยตัวค่าหยวนอยู่ที่จีนได้ประกาศเป็นทางการว่าจะไม่ยอมให้เงินหยวนแข็งค่าตามดอลลาร์เด็ดขาดเพราะยิ่งหยวนลอยตัวในยามที่ดอลลาร์เป็นขาขึ้นมากเท่าใดหยวนจะอ่อนค่าเพียงนั้น

ด้านหนึ่งการลอยตัวจะทำให้สหรัฐฯและชาติสมาชิกOECD  หรือG-7 หมดข้อกล่าวหาเก่าแก่นานกว่า2 ทศวรรษว่าจีนบิดเบือนค่าเงินหยวนให้ต่ำเกินจริงเพราะจีนสามารถหาข้ออ้างได้ว่าในยามที่เศรษฐกิจจีนกำลังปรับดุลยภาพใหม่ค่าเงินหยวนกำลังจะเคลื่อนไหวอย่างสมเหตุสมผล

อีกด้านหนึ่งสินค้าของจีนจะสามารถได้เปรียบในการแข่งขันได้ดีในตลาดโลกในยามที่จีนกำลังต้องการส่งออกเพื่อสร้างรายได้มากเป็นพิเศษหลังจากครึ่งแรกของปีนี้ตัวเลขส่งออกของจีนชะลอตัวลงอย่างชัดเจน

ค่าเงินหยวนที่อ่อนยวบทำให้จีนส่งออกได้อย่างกระฉับกระเฉงด้วยความช่วยเหลือของค่าหยวนโดยเฉพาะตลาดหลักที่จีนได้เปรียบมายาวนานคือสหรัฐฯญี่ปุ่นและยูโรโซนแม้ว่าจะมีผลข้างเคียงทำให้ทุนเก็งกำไรจะไหลออกจากจีนค่อนข้างรุนแรงในระยะสั้น

ที่สำคัญกว่านั้นจีนในฐานะที่เป็นชาติเจ้าหนี้ถือพันธบัตรรัฐบาลอเมริกันอายุ10 ปีอันดับหนึ่งในหลายปีมานี้ก็จะสามารถหาประโยชน์จากการแข็งค่าดอลลาร์สหรัฐฯได้อย่างสบายใจอย่างน้อยตัวเลขทุนสำรองเงินตราของจีนในรูปแบบของหยวนจะเพิ่มมูลค่าสูงขึ้นแม้ว่าจะคงเดิมในรูปของค่าดอลลาร์ฯ

โดยสรุปแล้วการลอยตัวค่าหยวนรอบนี้ไม่ได้บอกว่าเศรษฐกิจจีนเลวร้ายหนักแต่เป็นเพราะจีนมีวิสัยทัศน์มากพอที่จะ“ตีเหล็กเมื่อร้อน” เพื่อเก็บเกี่ยวหาประโยชน์ในช่วงเศรษฐกิจเติบโตช้าลงในแบบ“ยิงกระสุนนัดเดียวได้นกหลายตัว” อย่างชาญฉลาดและเจ้าเล่ห์ในโลกทุนนิยมขนิดที่แมคเคียเวลลีต้องยกนิ้วให้กับการฉวยโอกาสที่เหมาะสมกับเงื่อนเวลาและสถานการณ์หลังจากที่ต่อสู้กับแรงกดดันของตะวันตกมายาวนานหลายปี

การลอยตัว(ภายใต้การจัดการ) ของธนาคารกลางจีนด้านหนึ่งทำให้การส่งออกจีนดีขึ้นเพราะค่าหยวนเลิกวิ่งตามดอลลาร์อีกด้านหนึ่งดุลการค้ากับสหรัฐฯที่ได้เปรียบอยู่แล้วจะยิ่งมากขึ้นไปอีกแต่ที่สำคัญจะทำให้ชาติต่างๆหันมาถือเงินหยวนในตะกร้าเงินตราระหว่างประเทศเพิ่มขึ้นเร่งให้หยวนกลายเป็นเงินสากลระดับโลกตามเป้าหมายค.ศ. 2020 ได้ง่ายดายขึ้น

จากนี้ไปข้อกล่าวหาที่แสลงหูของชาติตะวันตกตลอดหลายปีนี้ที่ว่าจีนหลบเลี่ยงความรับผิดชอบต่อเสถียรภาพทางการเงินของโลกด้วยการบิดเบือนค่าหยวนทำให้ความมั่งคั่งของจีนซึ่งแสดงออกผ่านมูลค่าทุนสำรองเงินตราระหว่างประเทศเป็นอันอับหนึ่งของโลกเป็นปัญหาให้ชาวโลกต้องมาแก้ไขแทนคงจะเงียบหายไปมาก

การปรับค่าลอยตัวหยวน(ภายใต้การจัดการ) อาจจะทำให้นับแต่นี้ความผันผวนของค่าเงินหยวนในตลาดอัตราแลกเปลี่ยนจะเพิ่มขึ้น(บางคนอ้างว่าจะแย่ในระยะสั้นแต่ดีในระยะยาวซึ่งยังไม่มีใครรู้ว่าจะเห็นตามนั้นหรือไม่) แต่มีเงื่อนไขสำคัญชี้ขาดเสมอที่ชาวโลกสามารถคาดเดาล่วงหน้าได้เลยคือจีนจะต้องได้รับประโยชน์มากกว่าชาติอื่นเสมอ

หยวนอ่อนค่าโดยที่จีนไม่ต้องทำสงครามค่าเงินกับใครและใครก็กล่าวหาจีนไม่ได้เป็นศิลปะแห่งกลยุทธ์เพื่อชัยชนะที่สังคมจีนสั่งสมมายาวนานจากยุคชุนชิวเลียดก๊กและสามก๊กในอดีตห้ามชาติอื่นเลียนแบบ