นักลงทุน กับ นาวาคนโง่พลวัต2015

สถานการณ์ตลาดหุ้นยามนี้บอกเราว่า การเป็นคนโง่ หรือฉลาด ไม่มีความแตกต่างกันเลยในสังคมที่รายใหญ่กินรวบรายย่อย เนื่องจากคาดเดาอะไรไม่ได้เลย หุ้นขึ้นวันลงวันหาทิศทางไม่ได้

เหตุผลหลักคือ ทุกคนล้วนกำลังพากันเฮละโลขึ้นนาวาคนโง่กันอย่างขมีขมัน 

ในอดีตที่ยุโรปปลายยุคกลางการกัดกร่อนที่รุนแรงต่อศาสนจักรคาธอลิกขึ้นสู่ระดับสูง เซบาสเตียน บรั๊นท์ และภาพของฮิโรนิมัส บอชใช้ช่วงเวลาสำคัญในช่วงหัวเลี้ยวตัวต่อของยุคกลางและเรอเนสซองส์ของยุโรป แสดงให้เห็นว่ากระบวนทัศน์ของสังคมกำลังเคลื่อนตัวไปข้างหน้าจนไม่อาจหวนคืนได้อีก

จิตสำนึกเชิงวิพากษ์ต่อความฉ้อฉลของระบบศักดินาและศาสนาจักรคาธอลิกที่คร่ำครึ ทำให้บรั๊นท์สร้างนาวาคนโง่ในฐานะสัญลักษณ์ของจิตสำนึกแห่งบาปและความชั่วร้ายที่มีชีวิตอยู่ในความคิดในยุคกลาง ซึ่งผิดกาละเทศในท่ามกลางยุคสมัยที่แปรเปลี่ยนรวดเร็ว จนกระทั่งภูมิทัศน์แห่งจินตนาการแบบเดิมไม่สามารถทำงานต่อไปได้

นาวาที่มีผู้โดยสาร ซึ่งล้วนมีคุณสมบัติประกอบด้วย ความบ้า เหลาะแหละ หรือหลงลืม โดยปราศจากต้นหนและนายเรือ เพราะแต่ละคนงมงายอยู่กับเป้าหมายและทิศทางของตัวเองจนไม่ต้องการระเบียบวินัยใดๆ เดินทางออกจากท่าเรือในแม่น้ำไรน์ของเมืองบาเซิล ไปยังสวรรค์ของคนโง่ ที่เรียกว่า นาราโกเนีย โดยมีแรงจูงใจร่วมหลักว่านั่นคือ เรือแห่งการปลดปล่อยจิตวิญญาณ

นาวาแล่นไขว้ไปมาวกวนตามลำคลอง แม่น้ำ และทะเลของยุโรป บนเส้นทางขนส่งสินค้าทางจิตวิญญาณซึ่งชวนให้อนาถมากกว่าชื่นชม ผู้โดยสารจำนวนมากเชื่อว่าได้ค้นพบความสุขและการเยียวยาในสภาพแวดล้อมที่ แปลกใหม่ พร้อมกับเริ่มปลีกวิเวกกันอย่างมีเจตนา เพื่อจะพบกับหายนะที่แตกต่างกันภายใต้ความเดียวดายจากครอบครัว พวกเขากลายสภาพจากผู้สังเกตการณ์เป็นผู้แสดงที่ผู้คนในชุมชนและเมืองซึ่งนาวาผ่านแวะไป กลายเป็นผู้ชมที่ใช้เวลาหาความเพลิดเพลินจากการชมการแสดงย่อยที่น่าตื่นเต้น

จุดโจมตีเรื่องความโง่เขลาหรืออวิชชาของคนในระบบอันคร่ำครึ แม้จะไม่ได้เสนอทางออกอะไรเลย ถือเป็นอาวุธที่ดีเกินเพียงพอ ที่ถูกจิตสำนึกแห่งอิสระชนนำมาใช้บ่อย เพื่อสร้างจินตนาการว่าสังคม ที่ปล่อยให้คนโง่ได้รับอนุญาตให้แสดงออกตามที่ต้องการอย่างถูกต้องตามกฎหมายจะมีชะตากรรมเช่นไร

พุทธชาดก 514 เรื่อง ก็รังสรรค์ขึ้นจากจุดเดียวกันเช่นนี้ ถือว่าตราบใดที่ไม่สามารถสลัดอวิชชา ออกจากกะโหลกและจิตได้ อย่าได้หวังเลยว่าจะพ้นจากห้วงสมุทรอันไพศาลแห่งสังสารวัฏหรือเครือข่ายของหายนะที่ถักทอขึ้นอย่างแข็งแกร่งทุกเมื่อเชื่อวัน

​นาวาที่นำคนโง่ไปยังดินแดนแห่งภูมิปัญญา ไม่ต่างอะไรกับสมมติเลื่อนลอยว่า อากัปกิริยาหยิ่งผยองของคนมีศีลธรรมนั้น ได้แสดงออกด้วยคุณค่าเชิงปริมาณของความโง่จำนวนของคนโง่อันหยาบกระด้าง

​นักเขียนชาวอเมริกันร่วมสมัย แคเธอรีน แอนน์ พอร์ตเตอร์ ยืมชื่อซึ่งบรั๊นท์เคยใช้โจมตีศาสนจักร ไปใช้เป็นนวนิยายเย้ยหยันพฤติกรรมของคนดี ที่เฉยเมยอย่างอำมหิตในโลกตะวันตกยุคกลางคริสต์ศตวรรษที่ 20 ที่อนุญาตให้อันพาลการเมืองอย่างนาซีและฟาสซิสต์ ในยุโรปเหิมเกริมจนนำไปสู่สงครามโลกครั้งที่สอง

ชัยชนะเหนือเสี่ยแม้วและสมุนที่เกือบราบคาบ (ตามความรู้สึกของเหล่าคนโง่) หลายปีมานี้ ทำให้บรรดาโจรปล้นเสรีภาพ หยิ่งผยองและจัด “งานฉลองแบบลูคัลลุส”อย่างเอิกเกริกโดยปราศจากยางอาย ประกาศตนเป็นอันธพาลการเมืองอันทรงเกียรติ เหลิงอำนาจในการขู่กรรโชกและสวาปามทุกอย่างที่ขวางหน้าอย่างมูมมามอยู่ในกำมือ ผ่านกระบวนการอยุติธรรมที่แนบเนียนของตุลาการทุศีลที่พร้อมจะเอ่ยมุสาวาท เพื่ออำพรางความชั่วอย่างไม่มิดเม้ม โดยพยายามลืมไปเสียว่า เสื้อเกราะและโล่อันแข็งแกร่งของอาคีลลีส ที่เทพประทานมาให้นั้น ไม่สามารถปกป้องส้นเท้าที่เปราะบางได้

​แรงปรารถนาและความมุ่งมั่นที่จะผดุงอดีตอันแสนหวาน หรือ ซากปรัก ของอภิสิทธิ์ แห่งผลประโยชน์จากการขูดรีด ไม่ได้มีอะไรมากไปกว่า แรงปรารถนาของคนโง่ที่ปริวิตกกับอนาคต และอยู่ในความคลุมเครือระหว่างเกียรติยศกับอหังการ

​ทอมัส มอร์ ที่เคยใช้คำว่า ความฉลาดของคนโง่ (ทั้งที่โง่โดยสถานการณ์หรือปัญญาทึบ) จนเป็นที่จดจำมากมายถึงแม้จะมีคนอยากปฏิเสธ แต่ก็ไม่มีทางเลือกอื่น เพราะหากไม่ยอมรับมอร์ ก็คงหนีไม่พ้นกลับไปสู่กรอบคิดแบบพวกมาร์กซิสต์รุ่นโบราณที่เรียกว่า การประเมินคุณค่า และคุณูปการของบุคคลต่อการเปลี่ยนแปลงซึ่งยุคสมัยที่ผ่านมาได้ปฏิเสธมันมาแล้ว

นักลงทุนที่ไม่ได้ใส่ใจกับปรัชญาและความลึกซึ้งอะไรมากนัก จึงถูกยอมให้เป็นตัวประกันบนนาวาคนโง่ไปเรื่อย

อยากหนีก็ไม่พ้น อยากสู้ก็กลัวขาดทุน

แสนจะน่าอึดอัด