‘ปุ๋ย’ กำลังล้นสต๊อก

หลังจากที่สงครามรัสเซีย-ยูเครน ทำให้ราคาปุ๋ยในตลาดโลกพุ่งขึ้นกว่า 100% จนสร้างความเดือดร้อนให้แก่เกษตรกรไปทั่วทุกหัวระแหง ผ่านไป 4 เดือน ในขณะนี้ กลับพบว่า สต๊อกปุ๋ยกำลังเพิ่มขึ้นหลังจากที่เกษตรกรได้หลีกเลี่ยงหรือลดการใช้ปุ๋ยเพื่อประหยัดต้นทุน และได้ชะลอการซื้อโดยหวังว่า ราคาจะลดลงอีก

การขาดแคลนปุ๋ยที่ได้สร้างความโกลาหลให้กับภาคเกษตรกรรมและทำให้ต้นทุนอาหารสูงขึ้นทั่วโลก อาจจะกำลังบรรเทาลง และในขณะนี้ส่อเค้าว่า กำลังจะพลิกจากหน้ามือเป็นหลังมือ

มีการเปิดเผยจากคนที่อยู่ในแวดวงอุตสาหกรรมปุ๋ยว่า ในขณะนี้ซัพพลายปุ๋ย ตั้งแต่ในฟลอริดา จนถึงอเมริกาใต้ กำลังเพิ่มขึ้น และเรือบรรทุกปุ๋ยกำลังรอระบายลงจากเรือ และหลายบริษัทลดสต๊อกปุ๋ยตามท่าเรือและคลังสินค้าได้อย่างลำบาก  โดยในบราซิล โกดังเก็บปุ๋ยกำลังใกล้ที่จะเต็มขีดความสามารถเพราะเกษตรกรไม่ยอมซื้อเพราะคาดการณ์ว่าราคาปุ๋ยจะลดลงอีก

จากข้อมูลของกรีนมาร์เก็ตของบลูมเบิร์กและสถาบันปุ๋ย (TFI) เมื่อย้อนไปยังเดือน มีนาคม ไม่กี่สัปดาห์หลังจากที่รัสเซียบุกยูเครน การสำรองปุ๋ยโปแตชในอเมริกาเหนืออยู่ในระดับสูงสุดในรอบ 6 ปี

อย่างไรก็ดี ความกังวลที่ว่าซัพพลายปุ๋ยจากรัสเซียจะถูกตัดขาดลงโดยสิ้นเชิง กลับไม่ได้เป็นจริง โดยจากการติดตามข้อมูลในการส่งสินค้าของบลูมเบิร์กพบว่า สหรัฐฯ และ สหภาพยุโรป (อียู) ได้ยกเว้นมาตรการลงโทษต่อการจำหน่ายปุ๋ยของรัสเซีย และยังมีการส่งออกปุ๋ยจำนวนหนึ่งไปยังสหรัฐฯ ด้วย

แม้ว่ามีการส่งออกปุ๋ยยูเรียเม็ดโฟม (Granular urea) หรือปุ๋ยไนโตรเจนทั่วไป จากรัสเซียไปยังสหรัฐฯ ไม่มาก โดยมีปริมาณราว 12,000 เมตริกตันเมื่อวันที่ 8 มิถุนายน แต่นั่นก็เป็นการยืนยันว่า ปุ๋ยจากรัสเซียได้พบตลาดที่จะระบายสินค้าในอเมริกาได้ นอกจากนี้รัฐบาลสหรัฐฯ ยังได้กระตุ้นให้บริษัทเกษตรและบริษัทเรือขนส่งสินค้า ซื้อและลำเลียงปุ๋ยจากรัสเซียให้มากขึ้นเสียด้วยซ้ำ

สถานการณ์เหล่านี้ ส่งผลให้ราคาขายส่งปุ๋ยลดลง หลังจากที่ได้พุ่งสูงสุดในรอบหลายปี โดยราคาในอเมริกาเหนือได้ต่ำสุดเท่าที่เคยมีมาตั้งแต่เดือน มกราคม และดัชนีราคาปุ๋ยในทวีปอเมริกาเหนือลดลง 35% นับตั้งแต่ที่ได้ทำสถิติสูงสุดเมื่อปลายเดือน มีนาคม

เกษตรกรกำลังรอให้ราคาปุ๋ยลดลงอีกในขณะที่ราคาธัญพืชมีแนวโน้มสูงขึ้น จึงยิ่งทำให้มีการเก็งกำไรจากการซื้อปุ๋ยล่าช้ามากขึ้น

ดัชนีราคาปุ๋ยประจำสัปดาห์ในอเมริกาเหนือของกรีน มาร์เก็ต ได้ปรับตัวลง 4% ในสัปดาห์นี้ หลังจากที่ปรับตัวลง 3% ในสัปดาห์ที่ผ่านมา ปุ๋ยยูเรียขายส่งในนิวออร์ลีนส์ ลดลงต่ำสุดนับตั้งแต่เดือน สิงหาคมในขณะที่ปุ๋ยแอมโมเนียในนิวออร์ลีนส์ สูงขึ้นประมาณ 2% เพราะมีความต้องการจากต่างประเทศสูงขึ้น

หากราคาปุ๋ยยังคงดิ่งลงต่อไป อาจจะช่วยบรรเทาความกังวลที่เกษตรกรจะหลีกเลี่ยงการใช้ปุ๋ยสังเคราะห์เพื่อประหยัดเงิน ซึ่งจะทำให้ผลผลิตลดลง และทำให้ สถานการณ์เงินเฟ้ออาหารเลวร้ายลงไปอีก และเกิดการหิวโหยในบางส่วนของโลกได้

แต่ในขณะนี้ก็ยังเร็วเกินไปที่จะบอกได้ว่า ราคาปุ๋ยจะฟื้นตัวกลับมาได้อีกหรือไม่ หากสงครามยูเครนยังยืดเยื้อและลากยาวไปจนถึงฤดูกาลที่มีความต้องการใช้ปุ๋ยมากขึ้น

ภาวนาอย่าให้เป็นเช่นนั้น เพราะหากราคาปุ๋ยฟื้นกลับมาใหม่ เกษตรกรรายย่อยจะลืมตาอ้าปากได้อย่างไร และผู้บริโภคอย่างเรา ก็คงจะแบกรับกับราคาอาหารและพืชผลที่สูงลิ่วอย่างในขณะนี้ ได้อีกไม่นานแล้ว แม้ว่ารัฐบาลจะเพิ่งคลอด 8 มาตรการลดค่าครองชีพรอบใหม่ก็ตาม