ความเข้าใจในระบบ Algo-HFT ที่ไม่ได้ทำให้รายย่อยเสียโอกาส (ตอน 1)

จากข้อสรุปของฝ่ายวิจัยของบล.เกียรตินาคินภัทร ที่ออกรายงานสรุปลักษณะและผลกระทบของเทคโนโลยี Algo Trading ที่มีบทบาทมากขึ้นในตลาดหุ้นไทย

โดยวิเคราะห์ว่าการเข้ามาของ Algo Trading ถือเป็นส่วนหนึ่งของพัฒนาการที่เป็นไปในทิศทางเดียวกันกับประเทศพัฒนาแล้วทั่วโลก ตามความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและการเข้าถึงข้อมูลที่เพิ่มมากขึ้น

เทคโนโลยีนี้ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของตลาดผ่านการเพิ่มขึ้นของสภาพคล่องและความหลากหลายของผู้เล่นในตลาด ลดต้นทุนในการลงทุนของนักลงทุนโดยทั่วไป และลดความผันผวนในระยะสั้นในภาวะปกติของตลาด

นอกจากนั้น Algo Trading และ High-Frequency Trading (HFT) ไม่ได้ส่งผลกระทบโดยตรงต่อนักลงทุนรายย่อยทั่วไปส่วนใหญ่ โดยเฉพาะนักลงทุนรายย่อยที่ลงทุนโดยอ้างอิงกับปัจจัยพื้นฐานหรือถือครองหุ้นระยะยาว

แต่อาจส่งผลกระทบโดยตรงต่อผู้ออกตราสารบางประเภท และกลุ่มนักลงทุนรายย่อยที่ใช้กลยุทธ์แบบเดียวกับผู้เล่นกลุ่ม Algo/HFT ที่เน้นการทำกำไรในกรอบเวลาสั้น ๆ ซึ่งถือเป็นกลุ่มที่จำเป็นต้องปรับตัวและใช้โอกาสจากเครื่องมือนี้ในการแสวงหาโอกาสสร้างผลตอบแทนจากการลงทุน

-Algo Trading คืออะไร

Algorithmic Trading หรือที่เรียกสั้น ๆ ว่า Algo Trading คือ กลยุทธ์การซื้อขายหลักทรัพย์โดยอาศัยโปรแกรมคอมพิวเตอร์มาช่วยในการส่งคำสั่งซื้อขาย ภายใต้ ‘algorithm’ ที่ถูกกำหนดโดยนักลงทุนเพื่อให้โปรแกรมส่งคำสั่งซื้อขายโดยอัตโนมัติตามเงื่อนไขที่ตั้งไว้ โดยแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ

1.Execution Algo คือ การซอยคำสั่งซื้อขายปริมาณมากออกเป็นคำสั่งย่อยหลาย ๆ คำสั่ง เพื่อลดผลกระทบต่อราคา (Market Impact) และลดต้นทุนในการซื้อขาย

2.Model Algo คือ การส่งคำสั่งซื้อขายตามกลยุทธ์ที่มีการกำหนดไว้ล่วงหน้า ซึ่งมีหลากหลายกลยุทธ์ด้วยกัน เช่น การทำหน้าที่เป็น Market Maker เพื่อเสริมสภาพคล่องให้ตลาด และเก็บกำไรจากส่วนต่างของราคาเสนอซื้อและขาย รวมถึงการทำกำไรจากการซื้อขายหลักทรัพย์ที่มีความสัมพันธ์ทางทฤษฎี เป็นต้น

-High-Frequency Trading (HFT) คืออะไร

High-Frequency Trading หรือ HFT นั้นเป็นคำกว้าง ๆ ที่ใช้เรียกรูปแบบการเทรดที่มีความถี่ในการซื้อขายสูงกว่าปกติ และเน้นความเร็วในการประมวลผล และส่งคำสั่งซื้อขาย

Algo Trading ส่วนมากมักมาพร้อมกับความสามารถในการซื้อขายหลักทรัพย์ที่รวดเร็วกว่าเดิมมาก (นับเป็นเสี้ยวของวินาที) จึงทำให้ HFT ถูกนำมาใช้พูดถึงลักษณะการซื้อขายของ Algo Trading มากขึ้นในวงกว้าง

-Algo Trading ในไทยเติบโตอย่างต่อเนื่องในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา

สำหรับ Algo Trading ที่ผ่านมาที่มีส่วนแบ่งตลาดประมาณ 25% ของมูลค่าซื้อขายหลักทรัพย์ทั้งหมดในปี 2019 เพิ่มขึ้นเป็น 40% ในปัจจุบัน

แม้จะเป็นตัวเลขที่เพิ่มสูงขึ้น  Algo Trading ในประเทศไทยมีพัฒนาการที่ช้าเมื่อเทียบกับประเทศพัฒนาแล้ว ที่สัดส่วนของ Algo Trading ในปัจจุบันสูงถึง 60-75% ของมูลค่าการซื้อขายทั้งหมด และเริ่มเติบโตอย่างรวดเร็วมาตั้งแต่ก่อนปี 2010

-ผลกระทบของ Algo Trading ต่อตลาดทุน

งานศึกษาหลายชิ้นได้สรุปผลกระทบของ Algo Trading ต่อตลาดทุนใน 3 ด้าน ดังนี้

1.ด้านสภาพคล่อง พบว่า Algo Trading ช่วยเพิ่มสภาพคล่องให้กับตลาด และลดส่วนต่างระหว่างราคาเสนอซื้อและเสนอขาย (bid-ask spread) จึงช่วยลดต้นทุนการซื้อขายให้กับนักลงทุนรายย่อย ในขณะที่ผลต่อต้นทุนการซื้อขายของนักลงทุนสถาบันยังไม่เป็นที่แน่ชัด

ทั้งนี้ ในภาวะที่ตลาดหุ้นผันผวนเป็นช่วงขาลงหรือมีความไม่แน่นอนสูง Algo Trading อาจทำให้สภาพคล่องในตลาดตึงตัวขึ้นได้

2.ด้านประสิทธิภาพของตลาด พบว่า Algo Trading ช่วยให้ราคาหลักทรัพย์สะท้อนปัจจัยพื้นฐานและข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับมูลค่าพื้นฐานของหลักทรัพย์ได้รวดเร็วขึ้น ช่วยให้ราคาตลาดไม่แตกต่างกับมูลค่าพื้นฐานจนเกินไป

3.ด้านความผันผวน พบว่า Algo Trading ช่วยลดความผันผวนในระยะสั้นได้ภายใต้ภาวะตลาดปกติ แต่อาจมีส่วนทำให้ราคาหุ้นลดลงรุนแรงขึ้นได้ ในช่วงวิกฤตที่ตลาดหุ้นมีความผันผวนสูง

บทความต่อไป จะพูดถึง Algo-HFT ที่ไม่ได้เกิดมาเพื่อเอาเปรียบนักลงทุนรายย่อยที่เทรดหุ้นอยู่ทุกวันนี้