วอลแตร์กับประชาธิปไตยแบบไทย ๆ

ปฏิบัติการยุบพรรคก้าวไกลตามรอยพรรคอนาคตใหม่และพรรคไทยรักไทย นอกจากจะสะท้อนให้เห็นความใจแคบยังคงสะท้อนความเพี้ยนของระบบประชาธิปไตยแบบไทย ๆ ที่ขัดกับหลักประชาธิปไตยพื้นฐานของโลกโดยเฉพาะแนวคิดของวอลแตร์นักคิดผู้ยิ่งใหญ่ของฝรั่งเศสแห่งศตวรรษที่ 27

วอลแตร์นั้นได้ชื่อว่าเป็นนักต่อสู้เพื่อเสรีภาพจากแนวคิดที่ว่า “ฉันจะปกป้องเสรีภาพให้กับทุกคนที่มีความคิดและการแสดงออกซึ่งอาจแปลกประหลาดและฉันไม่เห็นด้วยก็ตาม” แนวคิดดังกล่าวเกิดขึ้นจากมุมมองเรื่องเสรีภาพของเขาที่ว่า ประชาธิปไตยแม้จะปกครองด้วยเสียงข้างมาก แต่เสียงข้างน้อยควรได้รับการยอมรับ

ตัวอย่างการปกป้องเสรีภาพของเสียงข้างน้อย ทำให้ช่วงหนึ่งของชีวิตวอลแตร์ต้องลี้ภัยไปอยู่สวิตเซอร์แลนด์ เพราะเขามองว่าการปกครองของฝรั่งเศสในยุคราชาธิปไตยของพระเจ้าหลุยส์ที่ 15 ที่แบ่งประชาชนออกเป็น 3 ฐานันดร ที่ใช้อยู่ในยุคนั้นทำให้กฎหมายถูกนำมาใช้อย่างผิดเพี้ยนไปหมด

การต่อสู้ของวอลแตร์นั้นได้บรรลุผลในสมัยพระเจ้าหลุยส์ที่ 16  วอลแตร์ได้รับอภัยโทษให้กลับฝรั่งเศสได้ แต่วอลแตร์ก็ยังไม่ทันได้สัมผัสเสรีภาพของการปฏิวัติฝรั่งเศส ที่เกิดขึ้นใน คศ.1789 เขาเสียชีวิตไปเสียก่อน

หลักการเรื่องเคารพเสียงข้างน้อยของวอลแตร์กลายเป็นเสาหลักอย่างหนึ่งของระบบประชาธิปไตยโดยเฉพาะในอินเดียซึ่งเป็นประเทศประชาธิปไตยที่ยิ่งใหญ่ของโลกในปัจจุบันที่ยินยอมให้มีพรรคการเมืองสารพัดแนวคิดและอุดมการณ์ได้เบ่งบานอย่างเต็มที่แม้ว่าเสียงข้างมากในสภาของประเทศจะยังมีพรรค BJP ที่นิยมฮินดูครองอำนาจอยู่ก็ตาม  แต่ในระดับท้องถิ่นนั้นพรรคคอมมิวนิสต์ได้รับความนิยมอย่างท่วมท้นในบางเมืองแต่ก็มีฐานะเป็นพรรคในท้องถิ่นเท่านั้น  ที่สำคัญอินเดียไม่เคยมีการสั่งยุบพรรคการเมืองเหมือนในประเทศไทยเลย

ธรรมเนียมเรื่องการสั่งยุบพรรคของไทยนั้นเพิ่งจะมีการบังคับใช้ในรัฐธรรมนูญปี 2540 ซึ่งพรรคไทยรักไทยเป็นพรรคแรกที่ถูกศาลรัฐธรรมนูญสั่งยุบ เป็นเรื่องผิดเพี้ยนอย่างมาก และล่าสุดศาลรัฐธรรมนูญกำลังพิจารณายุบพรรคก้าวไกลด้วยข้อหาล้มล้างการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขเพียงแค่การเสนอขอแก้ไขกฎหมายอาญามาตรา 112 เพียงมาตราเดียวตามนโยบายของพรรค  ซึ่งหากเกิดขึ้นจริงก็จะกลายเป็นบรรทัดฐานที่ทำลายหลักการเคารพเสียงข้างน้อยของวอลแตร์

ขณะเดียวกันกรรมการของพรรคก้าวไกลหลายคนก็อาจจะถูกเพิกถอนสิทธิพื้นฐานในการเลือกตั้งเช่นเดียวกับกรรมการบางคนของพรรคอนาคตใหม่ที่ถูกตัดสิทธิไปแล้ว ซึ่งถือเป็นการขับไล่เสือให้เข้าป่าแบบเดียวกับระบบ Ostracism ของนครรัฐกรีกโบราณ ที่เคยบังคับให้โสกราตีสต้องเลือกเอาระหว่างการถูกเนรเทศหรือดื่มยาพิษนั่นเอง ซึ่งโสกราตีสเลือกอย่างหลัง จนเป็นตำนานที่อื้อฉาวมาแล้ว

หวังว่าบทความชิ้นนี้น่าจะช่วยเตือนสติศาลรัฐธรรมนูญได้บ้าง แม้ความหวังนี้จะดูริบหรี่เต็มที