พาราสาวะถีอรชุน

ฟัง มีชัย ฤชุพันธ์ ร่ายยาวร่างรัฐธรรมนูญร่างแรก แปลกแต่จริง หากผ่านประชามติมีผลบังคับใช้ แต่อำนาจอันยิ่งใหญ่ขององค์รัฏฐาธิปัตย์ในมาตรา 44 ของรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว 2557 ยังอยู่ สีข้างเข้าถูยกความเป็นนักกฎหมายใหญ่ข่มนักข่าวที่ถามเรื่องนี้ นี่แหละคำตอบของคำถามที่มีชัยย้อนไปยังพรรคการเมืองว่า รัฐธรรมนูญไม่เป็นประชาธิปไตย ตรงไหน

ต้องให้รุ่นใหญ่ออกโรง อุทัย พิมพ์ใจชน อดีตประธานรัฐสภาปาฐกถาพิเศษ“การพัฒนาการเมืองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข” ในงานสถาปนาสภาพัฒนาการเมือง ครบรอบ 8 ปี ที่โรงแรมรามาการ์เดนส์เมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมา ตั้งฉายารัฐธรรมนูญฉบับนี้เป็น “รัฐธรรมนูญฉบับใส่หมวก”ด้านหนึ่งคือมาจากการที่มีชัยใส่หมวกประชุมช่วงที่ยกโขยงกันไปยกร่างที่ชะอำ

แต่ในความหมายลึกๆ ของอุทัยก็คือ มีการปิดอะไรไว้หลายอย่าง อาทิ ให้ ส.ว.มาจากการคัดสรรแต่ละอาชีพแทนการเลือกตั้ง และหากคนที่มาจากกลุ่มอาชีพมาเป็นตัวแทนปวงชน คนเหล่านั้นก็จะปกป้องแค่อาชีพตัวเอง กลายเป็นการแบ่งคอกของตัวเอง จึงไม่ใช่ผู้แทนของปวงชน แต่การเลือกตั้งเป็นวิธีการคัดผู้นำ ซึ่งจะไม่ติดยึดกับกลุ่มอาชีพใดอาชีพหนึ่ง

นอกจากนั้นยังมีอีกหลายเรื่องที่มีการปกปิดไว้ ซึ่งขอบอกว่าคนไทยไม่ได้โง่ แต่ก็เชื่อว่าแม้จะมีการรับฟังความเห็นจากฝ่ายต่างๆ ก็จะไม่มีการแก้ไขร่างรัฐธรรมนูญ เพราะเขาคิดว่าเขาทำดีแล้ว แต่ถ้าประชาชนบอกไม่ดีก็อย่ามาโทษประชาชน เหมือนทำของบูดให้กินแล้วประชาชนท้องเสียจะโทษประชาชนไม่ได้ เห็นภาพชัดเจน
๑๑อีกประเด็นที่น่าสนใจในฐานะคนการเมืองที่เคยถูกปาอุจจาระใส่หน้ามาแล้ว อุทัยมองว่าการเมืองทุกวันนี้ถูกย่ำยีจนคนไม่เห็นประโยชน์ของการเมือง คำว่านักการเมืองถูกมองเป็นเหมือนตัวเสนียดจัญไรของบ้านเมือง ทั้งนี้ ก็เพราะในสภาผู้แทนราษฎรนั้นเป็นที่พูดเรื่องเลวของคนที่ทำความเลว เพื่อให้ประชาชนรับรู้ว่าใครทำความเลว และจะไม่เลือกคนเลวเข้ามาในอนาคต

ทว่าสังคมคนดีเขาไม่ได้คิดอย่างนั้น ตั้งต้นจากเครือข่ายทักษิณ ชินวัตร จากนั้นก็ขยายผลจนเห็นนักการเมืองเป็นพวกชั่วพวกเลวไปทั้งหมด จะมียกเว้นก็พวกที่ใกล้ชิดสนิทสนมกับผู้มีอำนาจ หรืออาจจะเรียกได้ว่าพวกที่ปูทางทำให้เกิดการยึดอำนาจเท่านั่นแหละ ที่คนดียกให้เป็นนักการเมืองน้ำดี ทั้งๆ ที่ผลงานอันทุเรศทุรังในอดีตสะท้อนภาพได้อย่างดีว่าเป็นคนอย่างไร

ในขณะที่อดีตประธานรัฐสภาอย่างอุทัยมองว่าร่างรัฐธรรมนูญมีชัยเป็นฉบับใส่หมวก อีกด้าน จาตุรนต์ ฉายแสง ก็ได้โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัวชี้ร่างรัฐธรรมนูญเลวร้ายกว่าที่คิด โดยระบุเห็นร่างรัฐธรรมนูญเบื้องต้นแล้วพบว่าเนื้อหาที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์ก่อนหน้านี้มีอยู่ครบถ้วนและยังมีเนื้อหาส่วนที่ไม่เคยเปิดเผยมาก่อนเพิ่มเติมขึ้นมาอีกทำให้ร่างรัฐธรรมนูญนี้ยิ่งเลวร้ายมากยิ่งขึ้น

ร่างรัฐธรรมนูญนี้ทำให้อำนาจอธิปไตยไม่เป็นของปวงชนชาวไทย แต่อำนาจทั้งหลายอยู่กับองค์กรและกลุ่มบุคคลที่ไม่ได้มาจากประชาชนและไม่มีความเชื่อมโยงกับประชาชน เช่น วุฒิสภา องค์กรอิสระและศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งประชาชนตรวจสอบไม่ได้ เป็นการทำลายระบบตรวจสอบถ่วงดุลอย่างสิ้นเชิง ภายใต้รัฐธรรมนูญอย่างนี้การเลือกตั้งจะไร้ความหมาย ประชาชนได้ไปเลือกแต่เลือกไม่ได้

รัฐบาลหลังการเลือกตั้งจะบริหารไม่ได้ ตอบสนองความต้องการของประชาชนไม่ได้และถ้าเป็นรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งก็จะเป็นรัฐบาลที่อ่อนแอไม่มีเสถียรภาพและอยู่ไม่ได้นาน ร่างนี้เป็นร่างที่สร้างเงื่อนไขและแรงจูงใจให้สังคมก้าวสู่วิกฤต ที่จะเอื้ออำนวยให้เกิดการล้มรัฐบาล การขัดขวางการเลือกตั้งทำได้ง่าย เปิดช่องให้เกิดการตีความที่จะนำไปสู่การแก้ปัญหาด้วยวิธีการที่ไม่เป็นประชาธิปไตย นั่นก็คือ การให้มีรัฐบาลคนนอกที่อาจปกครองประเทศเป็นเวลานาน

รัฐธรรมนูญแบบนี้จึงกำลังทำให้ประเทศเดินเข้าสู่วงจรเดิม คือ มีการเลือกตั้งแล้วก็เกิดการล้มรัฐบาลและฉีกรัฐธรรมนูญโดยความร่วมมือกันของกลุ่มคนที่สามารถกระทำผิดกฎหมายได้โดยไม่มีขีดจำกัด เนื่องจากระบบยุติธรรมล้มเหลวและไม่ได้รับการแก้ไข ร่วมกับกลไกในรัฐธรรมนูญที่ไม่มีความเชื่อมโยงกับประชาชน

มองโดยภาพรวมร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้เป็นรัฐธรรมนูญฉ้อฉลที่วางหมากกลไว้อย่างซับซ้อน แต่ละส่วนเชื่อมโยงกันอย่างเป็นระบบเพื่อให้แน่ใจว่าอำนาจทั้งหลายจะไม่อยู่ที่ประชาชนแม้แต่น้อย เป็นรัฐธรรมนูญที่มุ่งรองรับการปกครองที่เป็นเผด็จการอย่างถาวร แม้ว่าเนื้อหาที่เปิดเผยแล้วในขั้นนี้จะเป็นปัญหาอย่างร้ายแรงแล้วก็ตาม กระบวนการที่จะทำให้เกิดการปกครองที่เป็นเผด็จการอย่างถาวรยังไม่สิ้นสุด

ร่างรัฐธรรมนูญนี้ยังได้ปูทางให้กระบวนการนี้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้นอีกหลังจากรัฐธรรมนูญประกาศใช้แล้ว ทั้งการออกพ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญ 10 ฉบับ การกำหนดยุทธศาสตร์ชาติและการปฏิรูปสำคัญๆที่ล้วนแต่จะเกิดขึ้นภายใต้กระบวนการที่ไม่เป็นประชาธิปไตยและประชาชนไม่มีส่วนร่วมใดๆ แต่จะมีผลไปอีกยาวนาน

คณะกรรมการร่างภายใต้การนำของมีชัยยังได้แสดงธาตุแท้ของตนโดยปราศจากความละอายใดๆ ด้วยการเขียนบทเฉพาะกาลที่อาจกล่าวได้ว่าเลวร้ายยิ่งกว่าตัวร่างเอง นอกจากจะกำหนดว่าจะเกิดขึ้นอะไรขึ้นอีกเพื่อให้ระบบเผด็จการที่ออกแบบไว้มีความสมบูรณ์แล้ว ยังรับรองบรรดาประกาศ คำสั่งและการกระทำของ คสช.หรือของหัวหน้า คสช.ที่ใช้บังคับอยู่หรือที่จะใช้บังคับต่อไปให้เป็นสิ่งที่ชอบด้วยกฎหมาย

บทเฉพาะกาลของร่างรัฐธรรมนูญนี้กำลังจะยืดเวลาของการที่ประเทศไม่เป็นนิติรัฐและไม่มีหลักนิติธรรมให้ยาวนานออกไป ใครที่หลงเข้าใจว่าเมื่อรัฐธรรมนูญประกาศใช้แล้วบ้านเมืองจะเป็นประชาธิปไตยมากขึ้น ประชาชนจะมีเสรีภาพมากขึ้นจึงต้องทำความเข้าใจเสียใหม่ ส่วนใครที่หวังว่าเมื่อมีการเลือกตั้งแล้วบ้านเมืองจะดีขึ้น วิกฤตจะไม่เกิดขึ้น รัฐบาลจะแก้ปัญหาของประเทศตามที่ประชาชนต้องการ เศรษฐกิจจะดีขึ้นและประชาชนจะมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นนั้น ร่างรัฐธรรมนูญนี้จะทำลายความหวังเหล่านั้นแน่นอน