ความตกต่ำครั้งล่าสุดของพรรค LDP ของญี่ปุ่น

เป็นเรื่องน่าแปลกไม่น้อยที่ตลาดหุ้นโตเกียวบวกขึ้นแรง เนื่องจากค่าเงินเยนถดถอย หลังจากทราบผลเลือกตั้งครั้งล่าสุดของญี่ปุ่นที่พรรคแอลดีพีไม่สามารถรักษาคะแนนเสียงของพรรคไว้ได้ค่าเงินเยนร่วงลงแตะระดับต่ำสุดในรอบ 3 เดือน โดยเคลื่อนไหวอยู่ที่กรอบบนของ 153 เยนต่อดอลลาร์สหรัฐ ท่ามกลางความไม่แน่นอนทางการเมืองในญี่ปุ่นที่เพิ่มสูงขึ้น หลังจากพรรคเสรีประชาธิปไตย (LDP) และพรรคร่วมรัฐบาลอย่างพรรคโคเมอิโตะ สูญเสียเสียงข้างมากในสภาผู้แทนราษฎรจากการเลือกตั้งเมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา (27 ต.ค.)

ผลการเลือกตั้งดังกล่าวถือเป็นความพ่ายแพ้ครั้งใหญ่ของนายกรัฐมนตรีชิเงรุ อิชิบะ ซึ่งตอนนี้ต้องหาเสียงสนับสนุนจากพรรคอื่นนอกเหนือจากพรรคร่วมรัฐบาลเดิม เพื่อให้สามารถบริหารประเทศได้อย่างมั่นคง จำเป็นต้องหาพรรคการเมืองอื่นเข้าร่วมเป็นรัฐบาลผสม เพื่อทำให้นายกรัฐมนตรีชิเงรุ อิชิบะ รักษาฐานอำนาจไว้ได้

การถดถอยของพรรคแอลดีพี ในการเมืองของญี่ปุ่น ไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจเพราะเคยมีปรากฏการณ์แบบนี้มาก่อนแล้วที่พรรคแอลดีพีต้องเป็นฝ่ายค้านมายาวนาน ก่อนที่จะกลับขึ้นมาใหม่ในสมัยนายกรัฐมนตรีชินโซ อาเบะ

เหตุผลหลักที่ทำให้พรรคแอลดีพีได้รับความนิยมลดลงเนื่องมาจากปัญหาฐานะการเงินที่ไม่โปร่งใสของพรรคและความล้มเหลวในการแก้ปัญหาเศรษฐกิจของญี่ปุ่น ซึ่งเรื่องนี้เป็นเรื่องที่เข้าใจกันได้ดีว่า การรักษาคะแนนนิยมในการหาเสียงเลือกตั้งไม่ง่ายเหมือนในอดีตที่พรรคแอลดีพีได้เคยครองอำนาจมายาวนานนับตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่สองสิ้นสุดลง  นายกรัฐมนตรีอิชิบะไม่ได้เป็นผู้นำที่เด็ดเดี่ยวมากนัก และคะแนนนิยมในพรรคของเขาก็ไม่ได้สูงมาก ทั้งนโยบายเศรษฐกิจของเขาหลายอย่างก็ถูกต่อต้านอาทิเช่น นโยบายผลิตไฟฟ้าโดยใช้เตาปฏิกรณ์ปรมาณู  และนโยบายก่อตั้งนาโต้แห่งเอเชียขึ้นมาใหม่ก็ถูกอเมริกาต่อต้านแสดงความไม่เห็นด้วย  อีกทั้งปัญหาค่าครองชีพที่สูงลิ่วสร้างปัญหาให้กับชนชั้นรากหญ้าที่แก้ไม่ตก

เมื่อเช้าวันจันทร์ที่ผ่านมาดัชนี Nikkei ของตลาดหุ้นโตเกียว ปิดภาคเช้าที่ระดับ 38,463.50 จุด โดยพุ่งขึ้นเกือบ 2% หรือกว่า 700 จุดในช่วงสั้น ๆ และปรับตัวลงมาที่ 549.58 จุด  หรือ +1.45%  ขานรับค่าเงินเยนที่อ่อนตัวลงหลังการเมืองญี่ปุ่นระส่ำระสาย โดยได้แรงหนุนจากการซื้อหุ้นกลุ่มส่งออกที่ได้ประโยชน์จากค่าเงินเยนที่อ่อนค่าลง รวมถึงหุ้นกลุ่มเทคโนโลยีที่ปรับตัวขึ้นตามตลาดหุ้นสหรัฐฯ ที่บวกเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว

แม้ว่านายกฯ อิชิบะได้ประกาศว่าจะไม่ลาออก แต่ผลการเลือกตั้งครั้งนี้ก็ทำให้หลายฝ่ายกังวลว่า อิชิบะอาจจะอยู่ในตำแหน่งผู้นำได้ไม่นาน

นอกจากนี้ นักวิเคราะห์หลายสำนักระบุว่า ค่าเงินเยนที่อ่อนตัวลงนี้ ส่วนหนึ่งมาจากการคาดการณ์ว่าธนาคารกลางญี่ปุ่น (BOJ) อาจชะลอการขึ้นดอกเบี้ย เนื่องจากสถานการณ์ทางการเมืองที่ไม่แน่นอน ซึ่งอาจทำให้ส่วนต่างระหว่างอัตราดอกเบี้ยของสหรัฐฯ กับของญี่ปุ่นขยายตัวมากขึ้นไปอีก

พรรคแอลดีพีที่เคยยิ่งใหญ่มายาวนาน เคยสูญเสียที่นั่งให้กับพรรคสังคมนิยมและตกเป็นฝ่ายค้าน แต่กลับมาฟื้นใหม่ในสมัยนายกรัฐมนตรีโคอิ ซูมิ และกลับมารุ่งเรืองที่สุดในสมัยนายกรัฐมนตรีชินโซ อาเบะ  ก่อนจะตกต่ำอีกครั้งหลังจากที่ญี่ปุ่นประสบความล้มเหลวในการจัดการแข่งขันโอลิมปิกโตเกียว 2022  ที่ขาดทุนมหาศาลหลายหมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐจนทำให้เศรษฐกิจถดถอยลงอีกครั้ง

ในการเลือกตั้งครั้งที่ผ่านมาคนญี่ปุ่นแสดงให้เห็นว่า พร้อมจะทิ้งพรรคแอลดีพีได้ทุกเมื่อถ้าไม่สามารถแก้ปัญหาเศรษฐกิจของประเทศได้ เหมือนที่พวกเขาเคยทำมาแล้ว ทำให้ปรัชญาการเมืองของพรรคที่ว่าด้วย “พายุในถ้วยน้ำชา” พร้อมจะถูกปฏิเสธได้

วิษณุ โชลิตกุล