พาราสาวะถี

เสร็จสิ้นศึกซักฟอก แพทองธาร ชินวัตร ตามวาระการพิจารณาที่กำหนดกันไว้ 10 โมงเช้าวันนี้ (26 มีนาคม) จะมีการลงมติไว้วางใจหรือไม่ไว้วางใจ หากพิจารณาจากเนื้อหาสาระที่ฝ่ายค้านอภิปรายในช่วงสองวันที่ผ่านมา ไม่มีอะไรเป็นทีเด็ดที่จะส่งผลให้เกิดการลาออกหรือยุบสภาได้ แม้แต่สีสันฉูดฉาด เร้าใจก็ไม่เกิดขึ้น มีเพียงการยั่วยุ ประท้วง เสียดสีกันไปมาระหว่าง สส.ฝ่ายรัฐบาลกับฝ่ายค้านเท่านั้น ไม่ผิดไปจากที่คาดเดาไว้ก่อนหน้า ทุกอย่างปรากฏเป็นข่าวไปหมดแล้ว จึงไร้แรงจูงใจ เร้าความน่าสนใจจากประชาชน

ปมที่ วิโรจน์ ลักขณาอดิศร สส.พรรคประชาชน อภิปรายแพทองธารก่อนจะบอกว่าเตรียมที่จะยื่นให้กรมสรรพากรมีการตรวจสอบ เรื่องสัญญาซื้อขายมูลค่าประมาณ 4,400 ล้านบาท แต่ยังไม่ได้ชำระเงินค่าหุ้น ติดหนี้ไว้ในรูปแบบตั๋วสัญญาใช้เงิน หรือ Promissory note หรือ P/N เป็นประเด็นที่คงไม่สร้างความหนักใจใด ๆ ให้กับนายกรัฐมนตรีหญิง เพราะผู้อภิปรายเองยังออกตัวไว้ก่อน วิธีการแบบนี้เป็นการใช้ช่องว่างทางกฎหมาย แสดงว่าไม่ได้ชี้ชัดว่านี่ผิดหรือถูก

ดังนั้น การจะหยิบยกประเด็นเรื่อง P/N มาวิพากษ์วิจารณ์ต่อแพทองธาร จึงขึ้นอยู่กับว่าผู้นำเสนอต้องการให้เกิดผลอย่างไร หากเป็นคนในแวดวงการเมืองโดยเฉพาะฝ่ายตรงข้าม หรือประเภทเหมือนจะเป็นกลาง ก็จะมองแบบแทงกั๊ก เหลื่อมไปในทางพยายามทำให้เห็นว่าเป็นเรื่องไม่ปกติ เพราะหวังผล แต่หากเป็นการวิเคราะห์ในมุมมองที่ยึดโยงกับหลักการ ถือเป็นการให้ความรู้กับประชาชนอย่างตรงไปตรงมา คนที่ไม่เข้าใจจะได้เข้าใจว่ามันคืออะไร และคนทั่วไปสามารถใช้วิธีการแบบนี้ได้หรือไม่

ประเด็นนี้ ยุทธนา ศรีสวัสดิ์ ซีอีโอและผู้ก่อตั้ง iTAX ได้โพสต์เฟซบุ๊กแสดงความเห็นไว้อย่างน่าสนใจ กรณีนี้เป็นการออกเอกสารฉบับหนึ่งให้เจ้าหนี้ไว้ แล้วบอกว่าผู้ซื้อยังไม่พร้อมจะชำระค่าหุ้น เงินไม่พอ แต่จะทำตามสัญญา เมื่อเจ้าหนี้ต้องการใช้เงินให้เอาตั๋วสัญญาใช้เงินฉบับนี้มาทวง จะใช้เงินให้ทันที ในส่วนของแพทองธารได้รับโอนหุ้นมาจากญาติพี่น้องหลายคนไม่ว่าจะเป็น แม่ พี่ชาย พี่สาว ลุง ป้าสะใภ้ ทุกคนได้รับ P/N ไปก่อนโดยยังไม่ได้รับชำระเงินและยังไม่มีการทวงถามให้ใช้เงินแต่อย่างใด

แพทองธารได้ชี้แจงในที่ประชุมสภาว่า เหตุที่ไม่จ่ายเงินในเวลานั้นเพราะยังไม่พร้อมที่จะชำระ และจะเริ่มจ่ายหนี้ในปีหน้า ดังนั้น ที่มีการกล่าวหาว่าหนีภาษีจึงไม่เป็นความจริง ซึ่งประเด็นนี้ยังมีคำถามตามมาด้วยซ้ำว่า ถ้ามีการจ่ายเงินกันจริงใครจะเป็นผู้เสียภาษีระหว่างผู้ซื้อหรือผู้ขาย แน่นอนว่า หากในวันที่ชำระเงินผู้ขายได้กำไรจากการขาย ย่อมเป็นผู้มีหน้าที่ต้องจ่ายภาษี แต่วันนี้ยังไม่มีการชำระเงินเกิดขึ้น จึงยังไม่มีเหตุที่จะต้องไปคิดคำนวณภาษี

ยุทธนาก็ชี้ว่า ถ้าเทียบเคียงกับกรณีขายหุ้นนี้ นายกฯ ไม่ได้ชำระเป็นเงินสด หรือโอนเงิน หรือจ่ายเช็ค หรือแม้แต่เอาทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใด เช่น รถหรู กระเป๋าแบรนด์เนม ไปแลกหุ้นมา มีเพียงตั๋ว P/N ที่บอกว่าติดเงินไว้ก่อน ไว้คนขายอยากได้เงินเมื่อไหร่ก็บอกมา ดังนั้น ตราบเท่าที่คนขายยังไม่ได้เงิน เพราะยังไม่ได้ทวงเงินจากคนซื้อ จึงยังไม่มีกำไรที่ต้องนำไปเสียภาษี จุดนี้จะมองว่าเป็นช่องสุญญากาศหรือช่องว่างของกฎหมายก็ได้

เพราะที่จริงภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาตั้งใจเลือกใช้เกณฑ์เงินสดเพื่อความสะดวกและเข้าใจง่ายของประชาชนทั่วไป บุคคลธรรมดาจึงได้ประโยชน์จากการปรับใช้กฎหมายแบบนี้ ถ้างานนี้คนขายเป็นบริษัทจะใช้เกณฑ์อีกแบบที่ต้องเสียภาษีทันทีที่ขายได้กำไร แม้จะยังไม่ได้เงินเข้ากระเป๋าก็ตาม แบบนี้จะเรียกว่าแพทองธารหนีภาษีได้หรือไม่ ผู้ที่จะชี้ชัดย่อมเป็นกรมสรรพากร แต่หากพิจารณาจากกระบวนการทางข้อกฎหมาย พอจะเข้าใจกันได้ว่าบทสรุปจะเป็นอย่างไร

กรณีซีอีโอและผู้ก่อตั้ง iTAX มองว่านายกฯ วางแผนภาษีแบบดุดัน หรือ Aggressive tax planning เป็นการวางแผนภาษีแบบรัดกุมสุด ๆ และถูกกฎหมายทุกประการ แต่ขัดใจความรู้สึกของใครหลายคน และมองว่าเป็นการเลี่ยงภาษี โดยการใช้ช่องว่างทางกฎหมาย เมื่อเป็นแบบนี้ต้องแยกกันให้ชัดระหว่าง ถูกกฎหมาย กับ ถูกใจ เพราะเป็นคนละเรื่องกัน เช่นเดียวกับการเสียภาษีที่กฎหมายกำหนดให้คนไทยมีหน้าที่ต้องเสียภาษี แต่ไม่มีกฎหมายข้อไหนบังคับให้ต้องเสียภาษีแพงที่สุดเท่าที่จะเสียได้ การเลือกหนทางที่ทำให้ตัวเองเสียภาษีน้อยที่สุด ย่อมเป็นสิทธิที่สามารถทำได้ตราบเท่าที่เป็นการดำเนินการที่ถูกต้องตามกฎหมาย

เหมือนที่แพทองธารชี้แจงต่อที่ประชุมว่า การดำเนินการเรื่องใดก็ตาม โดยเฉพาะประเด็นที่เกี่ยวกับทรัพย์สินของคนในตระกูลชินวัตรถูกตรวจสอบทุกฝีก้าวและละเอียดยิบ นับตั้งแต่หลังการรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 กรณีนี้ก็เช่นเดียวกัน ไม่ว่าจะอย่างไรย่อมผ่านกระบวนการตรวจสอบแบบเข้มข้นอยู่แล้ว โดยเฉพาะจาก ป.ป.ช. ถือเป็นหน้าที่ที่เจ้าตัวต้องไปชี้แจง เช่นเดียวกัน หากฝ่ายค้านเห็นว่าเป็นพฤติกรรมที่ผิดกฎหมาย ไม่โปร่งใสก็ต้องไปร้องให้มีการเอาผิดด้วย

อย่างไรก็ตาม ล่าสุด คงไม่ต้องรอให้วิโรจน์ไปร้อง เพราะ ปิ่นสาย สุรัสวดี อธิบดีกรมสรรพากร ชี้แจงชัด การทำธุรกรรมโดยออกตั๋ว P/N เปรียบเสมือนสัญญาเงินกู้ ส่วนการซื้อขายหุ้นนอกตลาดหลักทรัพย์ผู้ขายมีหน้าที่เสียภาษี การเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาใช้เกณฑ์เงินสด หมายถึง ถ้าผู้ซื้อได้มีการออกตั๋ว P/N เพื่อเป็นสัญญาว่าจะชำระค่าหุ้นเต็มจำนวน การเสียภาษีจะเกิดขึ้นเมื่อมีการชำระตั๋ว P/N ด้วยเงินสด กรณีนี้แพทองธารระบุจะมีการชำระเงินในปีหน้า ผู้ขายต้องชำระภาษี ซึ่งจะยื่นแบบในปี 2570 ในประเภทเงินได้เกินกว่าที่ลงทุน และชำระภาษีตามขั้นตอนปกติ ไม่ได้เป็นการหนีภาษีแต่อย่างใด

ศึกซักฟอกหนนี้ ทำให้เห็นว่าการทำหน้าที่ผู้อภิปรายของ สส.พรรคประชาชนทำการบ้านมาดี นำเสนอด้วยสไตล์ที่ถนัด แต่ไม่อาจสร้างแรงกระเพื่อมใด ๆ ต่อรัฐบาลได้ ในทางกลับกัน ทำให้เห็นถึงความเป็นปึกแผ่นของพรรคร่วมรัฐบาล ที่รัฐมนตรีจากทุกพรรคต่างช่วยแพทองธารชี้แจงเต็มที่ รวมไปถึงข้าราชการก็ขยันขันแข็ง ชี้แจงข้อสงสัยของฝ่ายค้านทันควัน ขณะที่ สส.พรรคร่วมก็ช่วยพรรคแกนนำได้ดีไม่แพ้กัน นั่นจึงเป็นบทพิสูจน์อีกขั้นหนึ่งว่า รัฐบาลพลิกขั้วอยู่กันยาว รอดูแค่การลงมติฝ่ายค้านจะมีงูเห่ากี่ตัว สส.ฝ่ายขวางของประชาธิปัตย์ จะโหวตแบบไหน งดออกเสียงหรือไว้วางใจ

อรชุน