ก้าวย่างที่สวนทางกันพลวัต 2016

วิษณุ โชลิตกุล

 

เมื่อวานนี้ ตลาดหุ้นไทยคึกคักมากเป็นพิเศษ มูลค่าซื้อขายประจำวันมากถึง 6.88 หมื่นล้านบาท แต่หุ้นที่วิ่งขึ้นดันดัชนีบวกแรงเกือบ 20 จุด เป็นหุ้นใหญ่เกือบทั้งหมด หุ้นกลางและเล็กขึ้นประปราย บางรายปักหัวดิ่งลงโดยไม่สนใจอะไรทั้งสิ้น ไม่เกี่ยวข้องกับปัจจัยพื้นฐานอะไรเลย

ต่างชาติ กองทุน และพอร์ตโบรกเกอร์ เป็นผู้ซื้อสุทธิทั้งหมด มีรายย่อยกลุ่มเดียวที่ขายสุทธิ แต่ในตลาดอนุพันธ์ล่วงหน้า กองทุนกลายเป็นนกรู้ที่ระวังตัวเพราะสัญญาณดัชนีเข้าเขตซื้อมากเกินชัดเจน ทำการเปิดสถานะชอร์ตสุทธิ มากกว่า 4.6 พันสัญญา ส่วนหนึ่งเพราะดัชนีเศรษฐกิจไทยและเอเชียไม่สวยเลย

ในกรณีของไทย กระทรวงพาณิชย์ประกาศตัวเลขเงินเฟ้อติดลบอีกครั้งเป็นเดือนที่ 14 ต่อเนื่องกัน แม้จะยังไม่เข้าเขตเงินฝืด แต่ก็ใกล้เต็มทีเมื่อเข้าสู่ช่วงเวลาของภัยแล้งตั้งแต่เดือนนี้ไป ซึ่งจะส่งผลต่อกำลังซื้อผู้บริโภคในเขตภัยแล้ง

ที่จีน และญี่ปุ่นก็มีข่าวร้ายไม่แพ้กัน แม้ว่าอาจจะดูไกลตัว แต่ก็มีผลรุนแรงได้หากเมินเฉยเพราะประมาท

เช้าวานนี้ ขณะที่ตลาดหุ้นจีนกำลังวิ่งบวกแรงเพราะมาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจของทางการจีน แต่กลับมีรายงานจาก บริษัทเรตติ้งระดับโลกอย่าง มูดี้ส์ อินเวสเตอร์ส เซอร์วิส ปรับลดแนวโน้มความน่าเชื่อถือของจีน ลงสู่ “เชิงลบ” จากเดิม “มีเสถียรภาพ“

มูดี้ส์ระบุถึงความไม่แน่นอนเกี่ยวกับศักยภาพของทางการจีนในการปฏิรูปเศรษฐกิจ รวมทั้งหนี้สินของรัฐบาลที่สูงขึ้น และทุนสำรองเงินตราต่างประเทศที่ลดลง

มูดี้ส์ระบุว่า หากจีนไม่ดำเนินการปฏิรูปอย่างน่าเชื่อถือและมีประสิทธิภาพ ก็อาจทำให้ผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) ของจีนชะลอตัวลงอีก ขณะที่ภาระหนี้สินที่สูงขึ้นสู่ระดับที่มากถึง 247% ของจีดีพีได้บั่นทอนการลงทุนในภาคธุรกิจ สถานการณ์เหล่านี้อาจส่งผลให้หนี้สินของรัฐบาลปรับตัวขึ้นมากกว่าที่คาดการณ์ไว้ในปัจจุบัน

มูดี้ส์คาดว่าความแข็งแกร่งด้านการคลังของจีนจะอ่อนแรงลง และทุนสำรองเงินตราต่างประเทศร่อยหรอลงรุนแรงมากถึง 7.62 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐ ในช่วง 18 เดือนที่ผ่านมา เกิดจากความล่าช้าในการแก้ปัญหารัฐวิสาหกิจที่ไร้ประสิทธิภาพ และ การไหลออกของทุนในประเทศผ่านหลายช่องทางในลักษณะ แครี่เทรดย้อนศร แม้ว่าทุนสำรองเงินตราต่างประเทศที่เหลืออยู่จำนวนมาก จะยังช่วยให้จีนมีเวลาดำเนินการปฏิรูป และปรับสมดุลทางเศรษฐกิจอย่างค่อยเป็นค่อยไป

มูดี้ส์ เตือนว่า การที่จีนไม่สามารถดำเนินการปฏิรูปได้อย่างเต็มที่ ส่งผลให้ความน่าเชื่อถือของเจ้าหน้าที่จีนมีความเสี่ยงถูกสั่นคลอน ซึงต้องการส่งสัญญาณเตือนไปยังผู้นำจีนที่กำลังจะประชุมในอีกไม่กี่วันข้างหน้าเพื่อกำหนดทิศทางเศรษฐกิจ 5 ปีข้างหน้า

การปรับลดอันดับเครดิตโดยมูดี้ส์ สอดรับในทางเดียวกับบริษัทจัดอันดับความน่าเชื่อถือIระดับโลกอีกรายคือ S&P ที่ระบุเช่นกันว่า การลดข้อกำหนด RRR หรือ สัดส่วนสำรองของธนาคารพาณิชย์จีนในการปล่อยกู้ คือการเปิด”กล่องแพนโดร่า” เพราะว่า ปัญหานี้สินใหม่ (เฉพาะในเดือนมกราคม) ที่พุ่งขึ้นมากถึง 5.25 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือ 3.42 ล้านล้านหยวน จะถูกเพิ่มขึ้นอีกจากนี้ไป ด้วยสินเชื่อระลอกใหม่ที่เพิ่มขึ้น ซึ่งคาดว่าจะอยู่ที่ระดับ 283% ของจีดีพี.เมื่อสิ้นปีนี้ เพิ่มความเสี่ยงจนกลายเป็นวิกฤตหนี้ในอนาคตอันใกล้ได้

ส่วนญี่ปุ่น เมื่อวานนี้ ดัชนีนิกเกอิ ของตลาดหุ้นโตเกียว พุ่งแรงกว่า 660 จุด ก็มีข่าวร้ายแทรกเข้ามารออยู่ข้างหน้าเช่นกัน โดย S&P เปิดเผยว่าเศรษฐกิจญี่ปุ่นยังคงมีแนวโน้มน่าวิตก แม้ในอนาคตรัฐบาลญี่ปุ่นอาจมีการออกมาตรการกระตุ้นเพิ่มเติม เนื่องจากแต่มีปัญหาด้านหน้าสาธารณะที่อาจะโผล่กลับมารุนแรงได้อยู่แล้ว

S&P ระบุว่า ความพยายามของรัฐบาลในการกระตุ้นเศรษฐกิจ และยุติภาวะเงินฝืด ไม่มีแนวโน้มที่จะประสบความสำเร็จในช่วง 2-3 ปีข้างหน้า เหตุผลก็เพราะ สถานการณ์คลังของญี่ปุ่น (ที่ล้มเหลวในการเพิ่มภาษีมากขึ้นตามแผนการเมื่อปลายปี 2557) ถือว่าย่ำแย่ที่สุดในชาติอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ โดยมีหนี้สาธารณะสูงกว่า 200% ของตัวเลขจีดีพี

S&P เตือนว่า หากสัญญาณว่าภาระหนี้ของรัฐบาลญี่ปุ่น จะพุ่งขึ้นมากกว่าที่คาดไว้ โดยที่เป็นผลกระทบจากการขยายตัวทางเศรษฐกิจที่อ่อนแอ และแนวโน้มของราคาที่ย่ำแย่ลง ก็อาจจะมีการปรับลดอันดับความน่าเชื่อถือของญี่ปุ่นอีก โดยเฉพากรณีที่จะล้มเหลวในการขับเคลื่อนมาตรการปรับเพิ่มภาษีบริโภคเป็น 10% ในเดือนเมษายนปีหน้า ซึ่งคาดว่าอาจช่วยเพิ่มรายได้พร้อมลดภาระหนี้สินของประเทศ หลังจากที่เมื่อเดือนกันยายน ที่ผ่านมา S&P ได้ประกาศปรับลดอันดับความน่าเชื่อถือระยะยาวของญี่ปุ่นลง 1 ขั้น สู่ระดับ A+ จาก AA- โดยแนวโน้มมีเสถียรภาพ หลังจากที่ปัจจัยหนุนจากเศรษฐกิจสำหรับอันดับความน่าเชื่อถือของญี่ปุ่นได้อ่อนแอลง

 

คำเตือนดังกล่าวเกิดขึ้นพร้อมกับองค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (OECD) ระบุสถิติล่าสุดในปี 2558 ว่า มูลค่าการค้าโลกได้ชะลอตัวลงอย่างหนักในกลุ่ม G20 ทุกประเทศ โดยมีการส่งออกลดลง 11.3% ขณะที่นำเข้าลดลง 13.0% โดยซาอุดิอาระเบียมียอดส่งออกร่วงลงหนักสุด ขณะที่รัสเซียมียอดนำเข้าลดลงมากสุด เมื่อรวมกันแล้วลดลงรวมกันกว่า 35%

ความเปราะบางของเศรษฐกิจโลก ทำให้อนาคตค่อนข้างมัวหม่น สวนทางกับทิศทางขาขึ้นชั่วคราวยามนี้ของตลาดหุ้นทั่วโลกยิ่งนัก คำถามคือ ตลาดหุ้นจะฝืนธรรมชาติไปได้ยาวนานแค่ไหน และหากปรับตัวลง จะรุนแรงแค่ไหน เป็นโจทย์ที่ท้าทายยิ่ง