พลวัต • Page 117 of 139 • ข่าวหุ้นธุรกิจออนไลน์

พลวัต 2017 : วิษณุ โชลิตกุล จากประเด็นเรื่องการตั้งงบประมาณสำหรับงบปี 2561 ที่ขาดดุลมากเป็นประวัติการณ์ มาจนถึงการร่อยหรอลงของเงินคงคลัง หรือ treasury reserves ที่ถดถอยรุนแรงเหลือเมื่อสิ้นสุดเดือนธันวาคม 2559 ที่ระดับแค่ 7.49 หมื่นล้าน ทำให้มีคำถามทั่วไปถึงความสามารถของทีมงานเศรษฐกิจของรัฐบาลชุดนี้ว่า กำลังนำประเทศไปสู่สภาพ “ถังแตก” หรือไม่ คำถามดังกล่าว ไม่ได้มีความหมายโดยตรงถึงประเด็นทางด้านเศรษฐศาสตร์เท่านั้น แต่มันมีนัยทางการเมืองปะปนด้วยไม่มากก็น้อย ดังนั้นคำตอบจึงหนีไม่พ้นอคติทางการเมืองเจือปนอยู่ด้วย ทั้งที่มันไม่ควรจะเป็นเช่นนั้น จุดที่น่าสนใจก็คือ เมื่อประเด็นเรื่องเงินคงคลังกลายเป็นอคติทางการเมืองขึ้นมา คำตอบที่มีสาระจึงถูกลดทอนลงตามไปด้วย คำว่าเงินคงคลัง ในความหมายเชิงวิชาการว่าด้วยการคลังสาธารณะ คือเงินสดหรือสิ่งใกล้เคียงเงินสดที่รัฐบาลมีไว้เพื่อการใช้จ่ายในการดำเนินงานของรัฐ โดยเป็นเงินรายรับที่เหลือจากการใช้จ่ายซึ่งรัฐบาลเก็บสะสมไว้ในแต่ละขณะ ปัจจัยสำคัญที่มีผลให้เงินคงคลังเปลี่ยนแปลง คือ การจัดเก็บรายได้ การเบิกใช้รายจ่าย และการนำเงินคงคลังมาใช้นั่นเอง ในกรณีของไทย รายได้ของรัฐบาล มาจาก 1) เงินภาษีเป็นหลัก ซึ่งรอบของการตกงวดภาษีสำคัญๆ ที่มีกำหนดช่วงเวลาไว้ตามฤดูกาลที่มีขึ้นๆ ลงๆ เช่น ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา ยื่นภายในเดือนมีนาคมของทุกปี หรือภาษีเงินได้นิติบุคคล งวดปีและงวดครึ่งปี ยื่นภายในเดือนพฤษภาคมและสิงหาคมของทุกปี เป็นต้น ต่างจากการเบิกใช้รายจ่ายที่ส่วนใหญ่เป็นรายจ่ายประจำ อาทิ เงินเดือน เบี้ยหวัด ซึ่งมักมีภาระต้องจ่ายอย่างสม่ำเสมอ ทำให้ระดับเงินคงคลังมีการขึ้นลงตามฤดูกาลหาความสม่ำเสมอไม่ได้ ปัจจัยหลักสำคัญ 3 ประการ ที่ส่งผลกระทบต่อสถานะของเงินคงคลัง คือ 1) การจัดเก็บรายได้ของรัฐ 2) การใช้จ่ายของรัฐ และ 3) การนำเงินคงคลังออกมาใช้ ในบางกรณี รัฐสามารถใช้วิธีการกู้เงินให้ได้ก่อน และนำมาเป็นค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานตามนโยบายต่างๆ แทนการใช้เงินคงคลัง ซึ่งเงินกู้ที่มาก ทำให้การใช้เงินคงคลังลดลง ส่งผลให้ระดับเงินคงคลังให้สูงขึ้นในช่วงเวลาหนึ่ง แต่ในอนาคตเมื่อมีการจ่ายหนี้เงินกู้และดอกเบี้ยคืนไป ระดับเงินคงคลังก็จะลดลง ข้อหลังนี้ อาจจะกลายเป็น ข้อโต้แย้งของผู้ที่สนับสนุนรัฐบาล เวลาที่มีการพูดถึงการถดถอยลงของเงินคงคลัง โดยระบุว่า เงินคงคลังคือสภาพคล่องเฉพาะหน้าที่ไม่ได้บ่งชี้ความมั่งคั่งหรือแข็งแกร่งของเศรษฐกจิไทยแต่อย่างใด ความเห็นดังกล่าว แม้จะถูกบางส่วน แต่ก็ผิดเสียเยอะ เพราะหากสภาพคล่องดังกล่าวไม่มีความสำคัญ แล้วมีไว้ทำไม เพราะโดยหลักข้อเท็จจริงที่นักบัญชีทุกคนรู้จักกันดีคือ “เงินสดคือพระเจ้า” เมื่อใดที่สภาพคล่องร่อยหรอลง แสดงว่าเข้าขั้นฝืดเคืองเงินสด สะท้อนว่า ผู้บริหารรัฐทำงานไม่เป็น โดยข้อเท็จจริงแล้ว เงินคงคลังนั้นมีความสำคัญเป็นอย่างมากเลยทีเดียว ประเทศจะอยู่หรือล่มนั้นส่วนหนึ่งก็มีสาเหตุมาจากเงินคงคลังด้วย เพราะมันสะท้อนความสามารถของัรฐบาลในการใช้เครื่องมือบริหารจัดการสภาพคล่องของรัฐบาลนอกเหนือไปจากการกู้เงินทั้งด้วยการออกตั๋วเงินคลังและการออกพันธบัตรของรัฐบาล การมีเงินคงคลังในระดับที่เพียงพอ ก็ย่อมสร้างเสริมความมั่นใจได้ว่ารัฐบาลยังมีเครื่องมือไว้ดูแลในกรณีที่มีเหตุการณ์จำเป็นเร่งด่วนให้ต้องใช้จ่ายเงิน อันรวมถึงความสามารถในการหลีกเลี่ยงการผิดนัดชำระหนี้ของหน่วยงานภาครัฐ เงินคงคลังที่ปรับเพิ่มขึ้นจากการจัดเก็บรายได้เพิ่มขึ้น สะท้อนถึงสถานการณ์ทางเศรษฐกิจที่ขยายตัวในเกณฑ์ค่อนข้างดี ในทางตรงกันข้าม หากเงินคงคลังอยู่ในระดับต่ำ อาจก่อให้เกิดความกังวลว่ารัฐบาลจะประสบกับภาวะขาดสภาพคล่อง ซึ่งสะท้อนว่ารัฐบาลอาจไม่มีเงินเหลือเพียงพอสำหรับการเบิกใช้เงินโดยเฉพาะหากเกิดสถานการณ์ฉุกเฉินขึ้น ในอดีตที่ผ่านมา สถานะเงินคงคลังของไทยถือว่าค่อนข้างแข็งแรงและมีทิศทางเพิ่มขึ้นจากหลายเหตุผลข้างต้น ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงของวัฏจักรทางเศรษฐกิจและหลากหลายเหตุการณ์เสี่ยง สะท้อนถึงความสามารถในการบริหารจัดการเงินคงคลัง ครั้งหนึ่งมีรัฐบาลไทยที่ถูกตั้งข้อหาว่าไม่รักชาติเพียงพอ เคยมีแนวคิดนำเงินคงคลังส่วนเกินไปบริหาร เพื่อให้ได้รับผลตอบแทนมากขึ้น ซึ่งจำต้องแก้ไขกฎหมายที่เดิมระบุให้ฝากไว้เป็นบัญชีเงินฝากกระแสรายวันที่ธนาคารแห่งประเทศไทย โดยไม่ได้รับผลตอบแทน ก็ถูกคัดคค้านจนต้องเก็บขึ้นหิ้งแล้วยกเลิกไป ความจริงแล้ว หลายประเทศเคยมีการกระทำที่เปิดช่องให้กรณีดังกล่าว เช่น สหรัฐ อนุญาตให้กระทรวงการคลังสามารถนำเงินคงคลังส่วนเกินไปแสวงหาผลตอบแทนได้ เพียงแต่มีความเสี่ยงในการลงทุนที่ทำให้ทำได้ยากพอสมควรในทางปฏิบัติ คำถามที่ยากจะชี้ชัดของเงินคงคลังอยู่ที่ว่า ระดับเงินคงคลังที่ควรจะมีในมือรัฐบาลเพื่อบริหารกระแสเงินสดระยะสั้นควรจะอยู่ที่ระดับใด ก็มีคนเสนอเกณฑ์หลายประการคือ เทียบกับตัวเลขความต้องการใช้เงินสดของงบประมาณในแต่ละเดือน ซึ่งโดยเฉลี่ยแล้วมักจะอยู่ที่ระดับ 6 เดือนขึ้นไป ถึงจะถือว่าปลอดภัย แต่นั่นก็ยังไม่มีเกณฑ์มาตรฐานที่ชี้วัดชัดเจน ส่วนข้ออ้างว่าการมีเงินคงคลังมากเกินไป อาจจะทำให้รัฐบาลมีต้นทุนการก่อหนี้มากเกินนั้น เป็นเหตุผลที่ไม่เข้าท่าที่สุด เข้าข่ายสุนัขหางด้วนในนิทานอีสปครั้งโบราณ ไม่มีผิด

เงินคงคลัง และ สุนัขหางด้วน

ปัจจัยเสี่ยงของธุรกิจพลังงานลม

หุ้นกลุ่มสื่อสารพลวัต 2017

ดอลลาร์อ่อน เยนแข็งพลวัต 2016

เศรษฐกิจชะงักงันอย่างยั่งยืนพลวัต 2017

ถอดรหัสทรัมป์(อีกครั้ง)พลวัต 2017

ดุลชำระเงินติดลบพลวัต 2017

รุกเพื่อถอยของทรัมป์พลวัต 2017

JANUARY EFFECT และ ตรุษจีน

หมอวิชัยพลวัต 2017

วันชี้ชะตาพลวัต 2017

หุ้นในเทศกาลตรุษจีนพลวัต 2017

หมวดหมู่

บริษัท บูรพาทัศน์ (1999) จำกัด