พลวัต • Page 126 of 141 • ข่าวหุ้นธุรกิจออนไลน์

วิษณุ โชลิตกุล หัวเรื่องมีนัยถึงวิกฤตของธนาคารพาณิชย์ใหญ่สุดของเยอรมนี ดอยช์แบงก์ ที่ทำให้ตลาดหุ้นทั่วโลกสั่นสะเทือนมาตั้งแต่สัปดาห์ที่ผ่านมา และหากทำความเข้าใจเรื่องนี้ จะเข้าใจว่าทำไมดอยช์แบงก์มาถึงทางตันจนเข้าข่ายจะต้องถูกเทกโอเวอร์กิจการในไม่ช้านี้ CoCo (เรียกให้ใกล้เคียงกับ โคโค่ ชาเนล เจ้าของแบรนด์เครื่องสำอางชื่อดัง) เป็นชื่อย่อของตราสารหนี้ลูกผสมที่เรียกว่า contingent convertible bond หรือเรียกอีกอย่างว่า enhanced capital note (ECN)ที่ดัดแปลงมาจากธุรกิจประกันภัย แต่ได้นำเอามาโยงเข้ากับตราสารอนุพันธ์และตราสารหนี้ ดอยช์แบงก์ ในอดีต ถือว่าเป็นธนาคารยุโรปที่ข้ามฟากไปยุ่งเกี่ยวกับการลงทุนในตลาดระหว่างประเทศค่อนข้างมาก ก่อนวิกฤตซับไพรม์ในสหรัฐฯ มีข้อมูลของธนาคารเองระบุว่า เป็นนักเก็งกำไรค่าเงินรายใหญ่อันดับหนึ่งของโลก มีส่วนแบ่งการตลาดมากถึง 21% นอกจากนั้น ยังเป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญในตลาดวาณิชธนกิจข้ามชาติระดับหัวแถว โดยมีสัดส่วนสูงมากถึง 50% ของส่วนผู้ถือหุ้น 75% ของสินทรัพย์ที่ธนาคารกู้เงินผ่าน CoCo ทั้งหมด และ ทำกำไรมากถึง 50% ของกำไรสุทธิรวม วิกฤตซับไพรม์ที่ทำให้อัตราดอกเบี้ยที่ต่ำทั่วโลกตกต่ำยาวนาน ทำให้ดอยช์แบงก์ ตกอยู่ในสภาพถดถอยในการทำกำไรรุนแรง แต่มาปรากฏชัดนับแต่งบการเงินสิ้นงวดปี ค.ศ. 2014 ที่มี EBITDA ติดลบมากถึง 1.2 พันล้านยูโร หรือ 1.6 พันล้านดอลลาร์ จากรายได้ที่ดลลง 16% ในปีนั้น และขาดทุนต่อเนื่องมา ในขณะที่สถานการณ์เลวร้ายลงจนถึงขั้นผู้บริหารจำต้องทยอยลาออกคนแล้วคนเล่า สังเวยความผิดพลาด ปัญหาของดอยช์แบงก์ถูกหมักหมมในปี 2015 เมื่อธนาคารกลางยุโรปตัดสินใจผิดพลาด โดยให้ยกเลิกการทดสอบมาตรฐานกำกับความเสี่ยงหรือ Stress Test สำหรับธนาคารพาณิชย์ในยุโรปไป 1 ปี จึงทำให้มองไม่เห็นภาพที่ชัดเจน โดยเฉพาะในช่วงที่หลายแบงก์ในยุโรปเริ่มทำธุรกิจที่เสี่ยงมากขึ้น งบสิ้นงวดปี ค.ศ. 2015 ของธนาคาร เลวร้ายลงไปอีก เมื่อตัวเลข EBITDA ขาดทุนอีก 6.1 พันล้านยูโร และขาดทุนสุทธิ 6.7 พันล้านยูโร ทำให้สถานการณ์เลวร้ายหนักขึ้น เมื่อปีนี้ก็กลับมาสอบไม่ผ่านมาตรฐานกำกับความเสี่ยงหรือ stress test ของ BIS ที่กลับมาทำการทดสอบใหม่อีกครั้ง และถูกปลดจากกระดานซื้อขายในดัชนี STOXX Europe 50stock market index เมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา ฟางเส้นสุดท้ายเกิดขึ้นเมื่อ มีข่าวสัปดาห์ก่อนว่า จะต้องจ่ายค่าปรับมหาศาลจากการละเมิดกฎกติกาในการซื้อขายตราสารอนุพันธ์ในตลาดสหรัฐฯเรียกค่าปรับจากกรณี Sub Prime ที่เกิดขึ้นในปี ค.ศ. 2008 เป็นจำนวนสูงถึง 1.4 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ ทำให้คนที่ถือ CoCo ที่ออกโดยดอยช์แบงก์ ถอดใจขายทิ้งกันระนาว ส่งผลต่อการขาดความเชื่อมั่นในราคาหุ้นทั้งในตลาดยุโรปและสหรัฐฯ รากเหง้าของปัญหาเรื้อรังของดอยช์แบงก์ เกิดจาก การเข้าไปพัวกันในตลาดตราสารอนุพันธ์ในสหรัฐฯ และเมื่อเกิดวิกฤตซับไพรม์เมื่อหลายปีก่อน ก็ตกเป็นข่าวลือว่า อาจจะตกในสถานการณ์ยากลำบาก แต่มาปรากฏในภายหลังเมื่อค่อนข้างสายว่า วงเงินที่ดอยช์แบงก์พัวพันในตลาดตราสารอนุพันธ์สหรัฐฯ มีมูลค่ามหาศาลถึง 64 ล้านล้านดอลลาร์ หรือเท่ากับ 5 เท่าของจีดีพีกลุ่มยูโรโซน หรือ 16 เท่าของจีดีพีประเทศเยอรมนี สถานการณ์ยากลำบากของดอยช์แบงก์ถูกเปิดโปงหนักขึ้นเมื่อ ยูโรโซนเริ่มใช้มาตรฐานการกำกับความเสี่ยงหรือ stress test ทำให้ดอยช์แบงก์ต้องหันไปหาวิธีการเพิ่มเงินกองทุนเพื่อกลบเกลื่อนความเสียหายจากการขาดทุน ด้วยการกู้เงินจาก หุ้นกู้สายพันธุ์ CoCo ซึ่งมีเงื่อนไขว่าจะจ่ายดอกเบี้ยในสถานการณ์ปกติ ทว่าจะแปลงสภาพเป็นหุ้นสามัญได้เมื่อเกิดเหตุการณ์ต่างๆ ที่ระบุเช่น อัตราส่วนเงินกองทุนต่อสินทรัพย์เสี่ยงต่ำกว่าค่าค่าหนึ่ง การพึ่งพา CoCo ซึ่งเป็นตราสารหนี้ที่มีต้นทุนถูกกว่าหุ้นกู้ปกติ แต่เนื่องจากเงื่อนไข Basel 3 ระบุว่า หากจะนำมาเป็นเงินกองทุน จะมีคุณภาพที่ต่ำกว่าหุ้นสามัญซึ่งมีศักดิ์ศรีเป็นเงินกองทุนขั้นที่ 1 ทว่า CoCo เป็นเพียงเงินกองทุนขั้นที่ 1 แบบส่วนเพิ่มหรือ Additional Tier 1 พูดให้แรง คือ เท่ากับเป็นเงินกองทุนชั้นที่ 3 เท่านั้น ตามข้อมูลทั่วไป ดอยช์แบงก์ จะไม่สามารถจ่ายดอกเบี้ยให้นักลงทุนที่ถือ CoCo ภายใต้กฎหมาย CRD 4 ของสหภาพยุโรป จากการดูที่ปริมาณของ Maximum Distributable Amount (MDA) ซึ่งเป็นนิยามทางบัญชีของธนาคารกลางยุโรปว่าด้วยเงินสำรองที่พร้อมจ่ายเป็นดอกเบี้ยให้นักลงทุน ที่เน้นหนักไปทาง Accrual Basis แต่ในระบบบัญชีของเยอรมนี แบงก์ของเยอรมนีจะมีเงื่อนไขเพิ่มเติมว่า ให้ดูที่ปริมาณ Available Distributable Items หรือ ADI ซึ่งเป็นเงินสำรองที่พร้อมจ่ายเป็นดอกเบี้ยให้นักลงทุน ที่อยู่ภายใต้ระเบียบบัญชีของเยอรมนีเอง ลงบัญชีเป็นแบบ Cash Basis ล่าสุดนักวิเคราะห์พบว่า โดยค่า ADI ของดอยช์แบงก์ ต่ำกว่าปริมาณ MDA ทำให้โอกาสที่จะไม่สามารถชำระหนี้ CoCo ได้ สูงขึ้น แม้ว่าทางดอยช์แบงก์จะประกาศว่า มีปริมาณเงิน ADI จ่ายถึง 1 พันล้านยูโร ซึ่งเพียงพอที่จะจ่ายดอกเบี้ยแบบเหลือเฟือ ที่สำคัญความเสี่ยงของการที่กฎหมายในยุโรปอนุญาตให้ ผู้กำกับสถาบันการเงินสามารถระงับไม่ให้ดอยช์แบงก์สามารถจ่ายคูปองของตราสาร CoCo ได้ทุกเมื่อ เมื่อราคาหุ้นดอยช์แบงก์ตกมากๆ จึงมีคนเริ่มสงสัยว่า หากหน่วยงานกำกับสถาบันการเงินของเยอรมนี ประกาศให้ดอยช์แบงก์งดจ่ายดอกเบี้ย ห่วงโซ่จะลุกลามไกลแค่ไหน จุดเสี่ยงของดอยช์แบงก์ยามนี้ จึงอยู่ที่ว่า ไม่มีใครพูดความจริงอย่างหมดเปลือกออกมา

CoCo และ ดอยช์แบงก์พลวัต 2016

มาตรฐาน และการบังคับใช้พลวัต 2016

เงินเฟ้อ กับ เฟดพลวัต 2016

สัญญาณบวกจากจีนพลวัต 2016

TIPPEES และ ก.ล.ต.พลวัต 2016

คลินตัน ทรัมพ์ และ ตลาดหุ้นโลก

เกมซื้อเวลาของผู้แพ้พลวัต 2016

ตาบอดคลำช้างพลวัต 2016

เศษเนื้อข้างเขียงพลวัต 2016

วันชี้ชะตาพลวัต 2016

ดัชนี 1,500 จุดพลวัต 2016

ดุลยภาพของตลาดทุนพลวัต 2016

หมวดหมู่

บริษัท บูรพาทัศน์ (1999) จำกัด