เปิดไทม์ไลน์รัฐบาลใหม่ เร็วสุด 15 วัน หลัง “เศรษฐา” พ้นนายกฯ

จากกรณี ศาลรัฐธรรมนูญมีมติ 5 ต่อ 4 วินิจฉัยว่า ความเป็นรัฐมนตรีของนายเศรษฐา ทวีสิน สิ้นสุดลงเฉพาะตัวตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 170 (4) เนื่องจากไม่มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ ขาดคุณสมบัติตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 160 (4) และมีพฤติการฝ่าฝืน หรือไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานจริยธรรมอย่างร้ายแรง ขณะเดียวกันคณะรัฐมนตรีทั้งคณะ

โดยตาม พ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ.2534 มาตรา 41 กำหนดไว้ว่า ในกรณีที่นายกรัฐมนตรีไม่อาจปฏิบัติราชการได้ ให้รองนายกรัฐมนตรีเป็นผู้รักษาราชการแทน ถ้ามีรองนายกรัฐมนตรีหลายคน ให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีคนใดคนหนึ่งเป็นผู้รักษาราชการแทน ถ้าไม่มีผู้ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี หรือมีแต่ไม่อาจปฏิบัติราชการได้ ให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รัฐมนตรีคนใดคนหนึ่งเป็นผู้รักษาราชการแทน

ก่อนหน้านี้ นายวิษณุ เครืองาม ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี ชี้แจงก่อนหน้านี้ หากศาลวินิจฉัยให้นายเศรษฐา พ้นจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ก็จะไม่สามารถรักษาการได้ ต้องพ้นจากตำแหน่งทันที และต้องให้รองนายกรัฐมนตรี คนที่ 1 คือ นายภูมิธรรม เวชยชัย รองนายกรัฐมนตรีและรมว.พาณิชย์ ทำหน้าที่รักษาการนายกรัฐมนตรีแทน

นอกจากนี้ รัฐธรรมนูญมาตรา 159 บัญญัติว่า ให้สภาผู้แทนราษฎร พิจารณาให้ความเห็นชอบบุคคลซึ่งสมควรได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรี จากบุคคลซึ่งมีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้ามตามมาตรา 160 และผู้มีชื่ออยู่ในบัญชีรายชื่อที่พรรคการเมืองแจ้งไว้ตามมาตรา 88 เฉพาะจากบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองที่มีสมาชิกได้รับเลือกเป็น ส.ส.ไม่น้อยกว่าร้อยละห้าของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของสภาผู้แทนราษฎร

สำหรับการเสนอชื่อต้องมีสมาชิกรับรองไม่น้อยกว่าหนึ่งในสิบของจำนวนสามชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของสภาผู้แทนราษฎร ทั้งนี้ มติของสภาผู้แทนราษฎรที่เห็นชอบการแต่งตั้งบุคคลใดให้เป็นนายกรัฐมนตรี ต้องกระทำโดยการลงคะแนนโดยเปิดเผย และมีคะแนนเสียงมากกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยูของสภาผู้แทนราษฎร

ส่วนบุคคลที่จะมาเป็นนายกรัฐมนตรีต้องมีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้ามตามมาตรา 160 และเป็นผู้ที่มีชื่ออยู่ในบัญชีรายชื่อพรรคการเมืองแจ้งไว้มาตรา 88 เฉพาะพรรคการเมืองที่มี สส.ตั้งแต่ 25 คนขึ้นไป ดังนี้   1.พรรคเพื่อไทย ได้แก่ น.ส.แพทองธาร ชินวัตร หัวหน้าพรรค และ นายชัยเกษม นิติสิริ  2.พรรคภูมิใจไทย นายอนุทิน ชาญวีรกูล หัวหน้าพรรค  3.พรรคพลังประชารัฐ พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ หัวหน้าพรรค  4.พรรครวมไทยสร้างชาติ นายพีระพันธุ์ สาลีรัฐวิภาค หัวหน้าพรรค  5.พรรคประชาธิปัตย์ นายจุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์ สส.บัญชีรายชื่อ

ทางด้านความเห็นของนักวิชาการ มองไปในทิศทางเดียวกันว่า การโหวตเลือกนายกรัฐมนตรีคนใหม่ กับ คณะรัฐมนตรี ( ครม.) ชุดใหม่ ยังไม่มีกรอบระยะเวลาที่ชัดเจนที่บัญญัติไว้ในกฎหมายว่า โดย นายสมชัย  ศรีสุทธิยากร อดีตเลขาคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) กล่าวว่า รัฐบาลชุดใหม่จะต้องเกิดขึ้นภายในกี่วัน แต่หากเร็วสุด จะอยู่ภายในกรอบระยะเวลา 15 วัน ทั้งนี้การจัดตั้ง ครม.ชุดใหม่ ยังไม่เกิดขึ้นในช่วงระยะเวลาอันใกล้นี้ แต่ส่วนตัวเชื่อว่า คงไม่กินระยะเวลานานมากนัก เพราะพรรคเพื่อไทย ยังมีความต้องการสานต่อนโยบายที่หาเสียงไว้ เพื่อเพิ่มความนิยมของพรรค ให้พร้อมสู้ศึกเลือกตั้งในรอบหน้า

รศ.ยุทธพร อิสรชัย อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เห็นตรงกันว่า การจัดตั้งรัฐบาลชุดใหม่ ไม่ได้มีการกำหนดกรอบระยะเวลาไว้อย่างชัดเจน หลังจากนี้ ครม.ชุดเก่า ยังคงทำหน้าที่รักษาการ แต่อำนาจในบางอย่างอาจไม่ได้เต็มเหมือนเดิม เช่น การโยกย้ายตำแหน่งข้าราชการต่างๆ

นายนิพิฏฐ์ อินทรสมบัติ ทนายความ และ อดีต ส.ส.พัทลุง พรรคประชาธิปัตย์ เปิดเผยว่า ถือเป็นคำวินิจฉัยที่เหนือความคาดหมาย เพราะ ดูจากบริบททางการเมือง ไม่มีใครคาดคิดว่า นายเศรษฐาจะหลุดจากเก้าอี้นายก เมื่อผลปรากฏเช่นนี้ สิ่งที่ตามมาอย่างแรก คือ ความไม่มั่นคงทางเศรษฐกิจ เพราะ รัฐบาลเพิ่งแถลงรายละเอียดโครงการดิจิทัลวอลเล็ต และ กองทุนรวมวายุภักษ์ 1  ที่หวังจะกระตุ้นเศรษฐกิจไป  เมื่อผลออกมาแบบนี้ สิ่งเหล่านี้ ย่อมชะงัก และ ในระหว่างที่ยังไม่มี ครม.ชุดใหม่ หุ้นจะร่วงลงเรื่อยๆ.