“คราวด์ฟันดิง” ทางเลือกระดมทุนและลงทุนสำหรับรายย่อย
คราวด์ฟันดิง ทางเลือกลงทุนสำหรับรายย่อย ถ้าคุณเป็นผู้ประกอบการขนาดเล็กที่อาจไม่มีหลักประกันหรือประวัติการเงินที่แข็งแรงมากพอ
คราวด์ฟันดิง ทางเลือกลงทุนสำหรับรายย่อย ถ้าคุณเป็น “ผู้ประกอบการขนาดเล็ก” ที่อาจไม่มีหลักประกันหรือประวัติการเงินที่แข็งแรงมากพอในการขอสินเชื่อจากธนาคาร โดยเฉพาะอย่างยิ่งนาทีนี้ที่ธนาคารเข้มงวดเหลือเกินในการปล่อยสินเชื่อ คุณคิดว่ามีช่องทางในตลาดทุนช่วยจัดหาเงินทุนอีกไหม??! ซึ่งทางเลือกหนึ่งที่อาจใช้เป็นก้าวแรกในการระดมทุนได้ นั่นคือ “คราวด์ฟันดิง” (Crowdfunding)
คราวด์ฟันดิงเป็นการรวบรวมเงินทุนจากคนทั่วไปที่สนใจสนับสนุนโครงการ/ธุรกิจผ่านช่องทางออนไลน์ โดยมีสิ่งตอบแทนที่แตกต่างกันไป เช่น การบริจาคเงินแล้วได้ความอิ่มอกอิ่มใจ การช่วยผลักดันคนที่มีไอเดียเก๋ ๆ หรือ สร้างสรรค์แล้วได้รับสินค้าใหม่ก่อนใคร หรือบางครั้งอาจได้หุ้นหรือหุ้นกู้ของบริษัทเป็นสิ่งแลกเปลี่ยน เป็นต้น
ในกรณีที่สิ่งตอบแทน คือ หุ้นหรือหุ้นกู้ โครงการ/ธุรกิจดังกล่าวจะระดมทุนหรือคราวด์ฟันดิงในรูปแบบหลักทรัพย์ (Investment Based Crowdfunding) ซึ่งเท่ากับว่าเป็นการเสนอขายหุ้นหรือหุ้นกู้ให้กับผู้ลงทุน ดังนั้น จึงต้องอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของ ก.ล.ต. โดยกิจการที่ต้องการระดมทุนต้องเป็นบริษัทที่จัดตั้งตามกฎหมายไทย และไม่ได้เป็นบริษัทจดทะเบียน รวมทั้งต้องเสนอขายหลักทรัพย์ผ่านผู้ให้บริการระบบคราวด์ฟันดิง (Funding Portal) ที่ได้รับความเห็นชอบจาก ก.ล.ต.
“คราวด์ฟันดิง” ไม่ใช่เรื่องใหม่ซะทีเดียว แต่ดิฉันคิดว่าผู้ลงทุนหลายคนก็อาจยังไม่ชินหูกับคำนี้ และหนึ่งในคำถามที่จะตามมา คือ “ความน่าเชื่อถือ” ดูได้จากอะไร?! พื้นฐานสำคัญที่ต้องพิจารณาหนีไม่พ้นตัวผู้ประกอบการและรายละเอียดต่าง ๆ ของกิจการ ขณะเดียวกัน ผู้ให้บริการระบบคราวด์ฟันดิงก็ช่วยได้ เพราะผู้ให้บริการเหล่านี้จะเป็นตัวกลางตรวจสอบประวัติและความน่าเชื่อถือของกิจการ รวมถึงประเมินความเสี่ยงและเปิดเผยข้อมูลสำคัญให้กับผู้ลงทุนอย่างโปร่งใส นอกจากนี้ ยังมีบทบาทสำคัญในการให้ความรู้และความเข้าใจแก่ผู้ลงทุนด้วย
ที่ผ่านมา มีการระดมทุนไปมากแค่ไหนแล้ว? ถ้านับจากปี 2562 จนถึงวันที่ 30 กันยายน 2567 มูลค่าการระดมทุนผ่านผู้ให้บริการระบบคราวด์ฟันดิง ประเภทหุ้นและหุ้นกู้ มีมากกว่า 15,600 ล้านบาท จากการเสนอขายกว่า 7,000 ครั้ง
ข้อดีของคราวด์ฟันดิงมีอีกไหม? นอกจากเป็นทางเลือกระดมทุนของผู้ประกอบการขนาดเล็ก ดิฉันขอบอกว่า “มีค่ะ” เช่น การทำหน้าที่เป็นเครื่องมือทดสอบตลาดที่มีประสิทธิภาพ ลองจินตนาการดูว่า ถ้ากิจการที่ระดมทุนได้รับความสนใจและหาเงินได้ตามเป้า ก็สะท้อนให้เห็นถึงความต้องการของตลาดและความเป็นไปได้ในการประสบความสำเร็จของธุรกิจ ยิ่งไปกว่านั้น ยังเป็นการสร้างฐานลูกค้าและเครือข่ายทางธุรกิจ เนื่องจากผู้ลงทุนในวันนี้ อาจกลายเป็นลูกค้าและผู้สนับสนุนธุรกิจในระยะยาว
แม้ คราวด์ฟันดิง ทางเลือกลงทุนสำหรับรายย่อย จะเป็นช่องทางที่เปิดโอกาสให้ผู้ประกอบการและผู้ลงทุนได้มีส่วนร่วมในการหว่านเมล็ดพันธุ์ของธุรกิจใหม่ ๆ ตลอดจนเป็นตัวเลือกสำหรับผู้ลงทุนที่ต้องการเข้าถึงการลงทุนในบริษัท SME/Start-up โดยไม่ต้องใช้เงินถุงเงินถัง แต่นั่นก็ไม่ได้แปลว่า “ปราศจากความเสี่ยง” โดยสิ่งที่ผู้ลงทุนต้องคำนึงก่อนตัดสินใจลงทุนเสมอ คือ กิจการที่ระดมทุนด้วยคราวด์ฟันดิง ส่วนใหญ่อยู่ในช่วงตั้งไข่หรือเพิ่งเริ่มต้นทำธุรกิจ มีการเปิดเผยข้อมูลที่ค่อนข้างจำกัดเมื่อเทียบกับบริษัทในตลาดกิจการที่ลงทุนจึงมีความเสี่ยงที่ค่อนข้างสูง และอาจไม่ประสบความสำเร็จ
ซึ่งหมายความว่าผู้ลงทุนอาจไม่ได้รับผลตอบแทนตามที่คาดหวังหรือกำหนดไว้ รวมทั้งอาจสูญเสียเงินลงทุนทั้งหมดหรือบางส่วน ขณะเดียวกัน การลงทุนคราวด์ฟันดิงอาจมีสภาพคล่องต่ำ เนื่องจากไม่มีตลาดรองในการซื้อขาย จึงทำให้ผู้ลงทุนอาจไม่สามารถขายหุ้น/หุ้นกู้ที่ลงทุนได้ง่ายหรือรวดเร็วอย่างที่ต้องการ
กรณีหุ้นกู้ คราวด์ฟันดิง ผู้ให้บริการระบบคราวด์ฟันดิงแต่ละราย อาจมีแนวทางการวิเคราะห์ระดับความเสี่ยงของหุ้นกู้ที่แตกต่างกัน รวมทั้งแตกต่างจากบริษัทจัดอันดับเครดิต ผู้ลงทุนจึงไม่สามารถนำระดับความเสี่ยงของหุ้นกู้คราวด์ฟันดิงที่เสนอขายผ่านผู้ให้บริการระบบคราวด์ฟันดิงแต่ละรายและหุ้นกู้ทั่วไปมาเปรียบเทียบกันได้ ดังนั้น ก่อนตัดสินใจลงทุน ผู้ลงทุนควรศึกษาข้อมูลที่เปิดเผยเพื่อทำความเข้าใจบริษัท วัตถุประสงค์ที่จะนำเงินไปใช้ ฐานะทางการเงิน และผลการดำเนินงานที่ผ่านมา เพื่อดูแนวโน้มการเติบโต ความสามารถในการชำระเงินคืน ตลอดจนความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นอย่างรอบด้าน
นอกจากนี้ ผู้ลงทุนควรเลือกลงทุนผ่านแพลตฟอร์มของผู้ให้บริการที่ได้รับความเห็นชอบจาก ก.ล.ต. เพื่อป้องกันภัยจาก “มิจฉาชีพ” ที่อาจสร้างโครงการปลอม เพื่อหลอกเอาเงินระดมทุนจากผู้ลงทุนได้ ทั้งนี้ บริษัทที่สนใจระดมทุนหรือผู้ลงทุนที่สนใจลงทุนในหุ้นหรือหุ้นกู้คราวด์ฟันดิง สามารถตรวจสอบรายชื่อผู้ให้บริการระบบคราวด์ฟันดิงที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของ ก.ล.ต. ได้จากแอปพลิเคชัน SEC Check First หรือ เว็บไซต์ ก.ล.ต
ในโลกการลงทุน ความเสี่ยงเป็นเหมือนด่านที่หลีกเลี่ยงได้ยาก แต่อย่าลืมว่าผู้ลงทุนสามารถบริหารความเสี่ยงให้น้อยลงได้ อย่างการลงทุนคราวด์ฟันดิง ก็มีกฎเกณฑ์ที่ช่วยเสริมเกราะให้ผู้ลงทุน ทั้งการจำกัดวงเงินลงทุนของผู้ลงทุนรายย่อย และการรายงานความคืบหน้าโครงการอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงการเปิดเผยข้อมูลอย่างโปร่งใส แต่ท้ายที่สุดแล้ว ความสำเร็จในการลงทุนขึ้นอยู่กับการวิเคราะห์และตัดสินใจอย่างมีเหตุผล ผู้ลงทุนต้องตั้งคำถามกับตัวเองว่า “เราเข้าใจในบริษัทที่จะระดมทุน และความเสี่ยงในการลงทุนอย่างเพียงพอหรือไม่ และสามารถรับความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นได้หรือไม่?” ก่อนที่จะตัดสินใจลงทุนในคราวด์ฟันดิงทุกครั้ง
ผู้เขียน: อาชินี ปัทมะสุคนธ์ สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.)
บทความอื่นจากก.ล.ต.