วรพจน์ อำนวยพาณิชย์

บริษัท อีวาย จำกัด หนึ่งในธุรกิจครอบครัวที่ใหญ่ที่สุด 500 แห่งทั่วโลก มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อเศรษฐกิจโลกและมีอัตราการเติบโตที่รวดเร็วกว่า โดยสามารถสร้างรายได้ 8.02 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐฯ และมีการจ้างงาน 24.5 ล้านอัตราทั่วโลกใน 47 ประเทศ ซึ่งสูงพอจะเป็นประเทศที่มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับสามรองจากสหรัฐฯ และจีน เมื่อพิจารณาจากรายได้ ข้อมูลดังกล่าวได้รับการเผยแพร่ในรายงาน EY and University of St.Gallen Family Business Index ปี 2566 ซึ่งได้จัดอันดับ 500 ธุรกิจครอบครัวที่ใหญ่ที่สุดในโลกตามรายได้ และมีการเผยแพร่ทุก 2 ปี สำหรับการดำเนินธุรกิจทั่วโลกมาอย่างยาวนานและความมั่นคงยังคงเป็นปัจจัยสำคัญในการเติบโตของบริษัทที่ติดอันดับประจำปี 2566 โดยกว่าสามในสี่ (76%) จากทั้งหมดดำเนินธุรกิจมาเป็นเวลานานกว่า 50 ปี และเกือบหนึ่งในสาม (31%) มีอายุกว่าร้อยปี ยิ่งไปกว่านั้น บริษัทเหล่านี้ยังได้รับแรงสนับสนุนจากลักษณะโครงสร้างคณะกรรมการบริหารบริษัท ซึ่งเกือบหนึ่งในสี่ (23%) ของตำแหน่งในคณะกรรมการบริหารทั้งหมดเป็นของสมาชิกในครอบครัว และเกือบครึ่งหนึ่ง (45%) มีสมาชิกในครอบครัวดำรงตำแหน่งประธานเจ้าหน้าที่บริหาร (ซีอีโอ) ทั้งนี้ข้อมูลจากการศึกษาในรายงานฉบับนี้พบว่า ธุรกิจครอบครัว 17 แห่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีรายชื่ออยู่ใน 500 อันดับแรก รวมถึงธุรกิจครอบครัว 4 แห่งจากประเทศไทย ซึ่งส่วนใหญ่ประกอบธุรกิจเกี่ยวกับสินค้าอุปโภคบริโภค โดยธุรกิจเหล่านี้ก่อให้เกิดการจ้างงานร่วม 850,000 อัตราในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (212,836 อัตราในประเทศไทย) และอายุเฉลี่ยของสมาชิกคณะกรรมการบริหารของธุรกิจเหล่านี้ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อยู่ที่ 62 ปี (63 ปีในประเทศไทย) ด้าน นายวรพจน์ อำนวยพาณิชย์ หุ้นส่วน EY ประเทศไทย กล่าวว่า จากข้อมูลที่ว่าอายุเฉลี่ยของสมาชิกคณะกรรมการบริหารมากกว่า 60 ปีนั้น ชี้ให้เห็นถึงถึงความจำเป็นที่ธุรกิจครอบครัวทั้งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และประเทศไทยต้องพิจารณาการต่ออายุของคณะกรรมการบริหาร รวมถึงการเปลี่ยนผ่านอำนาจและตำแหน่งไปสู่คนรุ่นใหม่ ซึ่งควรจะต้องเกิดขึ้นภายในระยะเวลาไม่กี่ปีข้างหน้า เนื่องจากธุรกิจครอบครัวมีขนาดและความซับซ้อนเพิ่มขึ้น จึงจำเป็นที่จะต้องมีแผนการสืบทอดธุรกิจที่ดี มีหลายกรณีที่ธุรกิจครอบครัวประสบปัญหาในการส่งต่อธุรกิจไปยังรุ่นต่อไป โดยมีเหตุมาจากประเด็นปัญหาด้านธรรมาภิบาลหรือความขัดแย้งภายใน ดังนั้น การวางแผนสืบทอดตำแหน่งตั้งแต่เนิ่น ๆ และการสื่อสารอย่างสม่ำเสมอเพื่อรับมือกับประเด็นเหล่านี้จะช่วยให้บริษัทสามารถอยู่รอดได้ในระยะยาวหลายเรื่องต้องเร่งแก้ไขเพื่อเพิ่มความเสมอภาคทางเพศของสมาชิกคณะกรรมการบริหารบริษัทแม้ธุรกิจครอบครัวที่ประสบความสำเร็จจะได้รับการยอมรับว่าเป็นองค์กรที่มีการปรับตัวรวดเร็ว สามารถสร้างสรรค์นวัตกรรม และมีเป้าหมายที่ชัดเจน แต่ยังคงต้องปรับปรุงแก้ไขในเรื่องความเสมอภาคทางเพศ โดยในขณะนี้ ทั่วโลกมีซีอีโอที่เป็นเพศหญิงประมาณ 6% และมีเพียง 23% ที่ดำรงตำแหน่งในคณะกรรมการบริหารจากทั้งหมด สำหรับประเทศไทยนั้น มีซีอีโอเพศหญิงเพียงหนึ่งในสี่ และมีสมาชิกคณะกรรมการบริหารเป็นเพศหญิงไม่ถึง 13% ของตำแหน่งในคณะกรรมการบริหารทั้งหมด “ความโดดเด่นที่เพิ่มขึ้นของบริษัทในเอเชียแปซิฟิกน่าสนใจอย่างยิ่ง และเป็นสัญญาณที่บ่งบอกว่าธุรกิจครอบครัวมีอำนาจทางเศรษฐกิจในภูมิภาคเพียงใด ซึ่งน่าติดตามต่อไปว่าบริษัทที่ก่อตั้งมายาวนานเหล่านี้จะทำอย่างไรเพื่อให้สามรถปรับตัวและประสบความสำเร็จท่ามกลางกระแสการเปลี่ยนแปลงทางสังคม สิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ และเทคโนโลยีในปัจจุบัน อีกทั้งบทบาทของคนรุ่นถัดไปในการจัดการกับความท้าทายเหล่านี้จะเป็นเรื่องที่สำคัญอย่างยิ่ง” วรพจน์ กล่าว