ศูนย์กลางการเงิน

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า วันนี้ (19 ม.ค.68) รศ.ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ คณบดีคณะเศรษฐศาสตร์ และผู้อำนวยการศูนย์วิจัยเศรษฐกิจดิจิทัล การลงทุนและการค้าระหว่างประเทศ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย (DEIIT-UTTC) กล่าวว่า โอกาสของไทยในการก้าวสู่ศูนย์กลางทางการเงินของโลก อาจเกิดขึ้นได้ภายใน 1 ทศวรรษข้างหน้า พร้อมกับการเดินหน้าสู่ประเทศรายได้สูงพัฒนาแล้ว ต้องใช้ความมุ่งมั่น ดำเนินการอย่างจริงจังและมีความต่อเนื่องของการดำเนินนโยบาย เริ่มต้น ต้องผลักดันให้มีการเปิดเสรีทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะภาคการบริการการเงินเพิ่มขึ้นอย่างมียุทธศาสตร์ มีแนวทางชัดเจนในการพัฒนา “เงินบาท” ให้เป็นเงินสกุลหลักของภูมิภาคเอเชีย ปฏิรูปและปรับเปลี่ยนระบบกฎหมาย เพื่อรองรับการเป็นศูนย์กลางทางการเงินและการลงทุน เดินหน้าลงทุนโครงสร้างพื้นฐานทางการเงินและภาคการลงทุน รวมทั้งระบบการเงินแบบกระจายศูนย์การเงินแบบดิจิทัล เตรียมพร้อมและพัฒนาบุคลากรทักษะขั้นสูงในภาคการเงินและการลงทุน ยกระดับและพัฒนาตลาดการเงินตลาดทุนของประเทศสู่มาตรฐานประเทศพัฒนาแล้ว สร้างความเชื่อมั่นและความไว้วางใจในการทำธุรกรรมทางการเงินและการลงทุนด้วยมาตรฐานธรรมาภิบาลสากล ระบบการเงินและการลงทุนที่โปร่งใสจะสร้างความเชื่อมั่นต่อนักลงทุนทั่วโลก รศ.ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ ส่วนร่างพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) ศูนย์กลางการประกอบธุรกิจการเงิน จะเป็นโครงสร้างพื้นฐานสำคัญทางกฎระเบียบ พัฒนาระบบนิเวศต่อการประกอบธุรกิจทางการเงินและการลงทุนใน Financial Hub ที่จะช่วยสนับสนุนให้ไทยพัฒนาสู่ศูนย์กลางทางการเงินในอนาคตได้ โดยไทยมีข้อได้เปรียบในส่วนของค่าใช้จ่ายทางด้านอสังหาริมทรัพย์ ค่าเช่า ค่าครองชีพถูก เมื่อเทียบกับศูนย์กลางทางการเงินของโลกอย่างนิวยอร์ก, ลอนดอน, ลอสแอนเจลีส, โตเกียว, ฮ่องกง, สิงคโปร์ หรือดูไบ อย่างไรก็ตามไทยมีข้อจำกัดที่ยังคงต้องพัฒนาทักษะแรงงานคุณภาพสูงทางด้านการเงินและการลงทุนให้เพียงพอ หรืออาจใช้วิธีเปิดกว้างในการดึงดูดผู้เชี่ยวชาญทางด้านนี้จากต่างประเทศมาทำงานในไทย รวมทั้งการลงทุนเพิ่มเติมทางด้านระบบสื่อสารโทรคมนาคม ระบบเทคโนโลยี ระบบการชำระเงิน ระบบธรรมาภิบาล ที่สามารถเทียบกับมาตรฐานของศูนย์กลางทางการเงินระดับโลกได้ ขณะเดียวกันจำเป็นต้องออกแบบสิทธิประโยชน์ให้จูงใจสถาบันการเงินระดับโลก หนุนรัฐจัดการแก๊งคอลเซนเตอร์-หลอกลวงไซเบอร์ รศ.ดร.อนุสรณ์ กล่าวต่อว่า ในเบื้องต้นเฉพาะหน้ารัฐบาลไทยต้องจัดการกับปัญหาแก๊งคอลเซ็นเตอร์ การหลอกลวงทางไซเบอร์ การหลอกหลวงทางการเงินผ่านขบวนการอาชญากรรมข้ามชาติ ซึ่งมีฐานปฏิบัติการตามแนวชายแดนทั้งเมียนมา กัมพูชาและสปป.ลาว ในช่วง 3 ปีที่ผ่านมาสร้างความเสียหายไม่ต่ำกว่า 70,000-80,000 ล้านบาท มีความจำเป็นต้องแก้กฎหมาย เพื่อให้สถาบันการเงิน และบริษัทบริการโทรคมนาคม ร่วมรับผิดชอบความเสียหายทางการเงินกรณีถูกหลอกลวงจากอาชญากรทางไซเบอร์ การแก้กฎหมายดังกล่าว จะทำให้สถาบันการเงินและบริษัทบริการโทรคมนาคมลงทุน เพื่อพัฒนาระบบความมั่นคงทางไซเบอร์ให้ดียิ่งขึ้น นอกจากนี้ เจ้าหน้าที่รัฐต้องมีประสิทธิภาพในการติดตามทรัพย์สินทางการเงินที่ถูกหลอกลวง ซึ่งทั้งหมดเป็นเรื่องความมั่นคงปลอดภัยของระบบการเงิน การทำธุรกรรมทางการเงินและการลงทุน หากไม่มีความมั่นใจต่อระบบความมั่นคงปลอดภัยของระบบการเงิน ย่อมไม่สามารถเป็นศูนย์กลางทางการเงินได้ สิ่งเร่งด่วนที่ต้องดำเนินการ คือ การสั่งการให้ ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.), สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.), ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (ตลท.) และบริษัทบริการโทรคมนาคม เข้ามาร่วมจัดการระบบป้องกันการหลอกลวงและทำธุรกรรมทางการเงิน การลงทุนอย่างผิดกฎหมาย ผ่านระบบธนาคาร สถาบันการเงินและสถาบันการลงทุนต่าง ๆ และต้องกำหนดความรับผิดชอบร่วมกันระหว่างระบบสถาบันการเงิน กิจการบริการโทรคมนาคม เพื่อกำหนดความรับผิดชอบร่วมกันอย่างชัดเจน ป้องกันความเสียหายทางทรัพย์สินทางการเงินของประชาชนผู้เป็นเป้าหมายของการหลอกลวง คณบดีคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย กล่าวอีกว่า ในปี พ.ศ.2531 (ค.ศ.1988) เศรษฐกิจไทยเติบโตในอัตราเลข 2 หลัก คือ 13.2% ซึ่งเป็นอัตราที่ใกล้เคียงกับประเทศอุตสาหกรรมใหม่ที่ยังคงขยายตัวอย่างรวดเร็ว ได้แก่ เกาหลีใต้ 11.3% และสิงคโปร์ 11% นอกจากนี้จากตัวเลขในปี พ.ศ.2532 (ค.ศ.1989) เศรษฐกิจไทยก็มีอัตราการขยายตัวอยู่ในระดับ 12.2% ซึ่งนับเป็นอัตราที่สูงที่สุดเมื่อเทียบกับอัตราของประเทศอื่น ๆ ของโลก ที่สำคัญก็คือประเทศไทยเป็นประเทศที่รักษาระดับอัตราความเจริญเติบโตให้อยู่ในระดับเลข 2 หลักได้ กล่าวคือเป็นประเทศที่ขยายตัวเร็ว รองลงมา ได้แก่ สิงคโปร์ โดยที่ประเทศอื่น ๆ ในภูมิภาคเดียวกันอัตราการเจริญเติบโตที่ต่ำกว่า ถึงแม้ว่าประเทศในกลุ่ม ASEAN-4 ยังเติบโตในเกณฑ์ที่สูงและน่าพึงพอใจ แต่มีสิ่งที่น่าสังเกตอีกประการหนึ่งก็คือ อัตราการเติบโตในกลุ่ม Asian NIEs มีแนวโน้มลดลงค่อนข้างชัดเจนในเวลาต่อมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับฮ่องกงและเกาหลีใต้ ซึ่งมีอัตราลดลงจาก 7.3% และ 11.3% ในปี พ.ศ.2531 (ค.ศ.1988) เป็น 2.5% และ 6.7% ในปี พ.ศ.2532 (ค.ศ.1989) ตามลำดับ กลุ่มประเทศ ASEAN-4 ยังคงก้าวต่อไป ในช่วงต้นทศวรรษที่ 2530 โดยที่หลายฝ่ายมองว่า ไทยกำลังจะกลายเป็นประเทศอุตสาหกรรมใหม่รายต่อไปในเอเชีย การเปิดกว้างทางเศรษฐกิจ การเปิดเสรีทางการเงินและการลงทุน การเปิดรับการลงทุนจากต่างประเทศที่หลั่งไหลเข้ามาในภูมิภาคอาเซียนและไทย การส่งออกเป็นปัจจัยผลักดันการเติบโตของระบบเศรษฐกิจของไทย ปัจจัยดังกล่าวเองทำให้โครงสร้างทางเศรษฐกิจมีลักษณะเปิดกว้างมากขึ้น ในช่วงปลายทศวรรษที่ 2530 ประเทศไทยเผชิญปัญหาฟองสบู่อสังหาริมทรัพย์ ปัญหาหนี้เสียและความไม่โปร่งใสในระบบสถาบันการเงิน ตลอดจนปัญหาการส่งออกจากความถดถอยของความสามารถในการแข่งขันจากการแข็งค่าของเงินบาท อันนำมาสู่วิกฤตการณ์เงินตราและวิกฤตการณ์เศรษฐกิจการเงินในที่สุด การเปลี่ยนแปลงจากปัจจัยภายนอกประเทศ เช่น การแข็งค่าขึ้นของเงินดอลลาร์สหรัฐ ส่งผลให้เงินบาทแข็งค่าขึ้นเนื่องจากผู้ดำเนินนโยบายการเงินยึดมั่นถือมั่นต่อระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบตะกร้าเงิน (แบบคงที่) ทั้งที่ระบบนี้ไม่เหมาะสมต่อเศรษฐกิจในช่วงเวลาดังกล่าวแล้ว กระทบความสามารถในการแข่งขันของสินค้าออกของไทยในตลาดโลก นอกจากนี้การลงทุนอย่างมหาศาลในประเทศก่อให้เกิดการผลิตต่ำกว่าความสามารถ มีกำลังการผลิตส่วนเกินเหลือจำนวนมาก (Overcapacity) ชี้ให้เห็นว่าการลงทุน ที่ล้นเกิน (Overinvestment) ในช่วงเศรษฐกิจเติบโตสูง และสิ่งนี้คงถึงจุดสิ้นสุดและชะลอตัวในที่สุด รศ.ดร.อนุสรณ์ กล่าวต่อว่า ประเทศไทยเคยฝันว่าจะเป็นศูนย์กลางทางการเงินในภูมิภาคก่อนวิกฤติปี 2540 แต่เราไปไม่ถึงเป้าหมายเกิดวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจและการเงินขึ้นมาก่อน ทุกอย่างจึงสดุดลง หากเราสามารถเรียนรู้จากบทเรียนจากความผิดผลาดในการดำเนินนโยบายการเงินก่อนวิกฤตปี 40 ได้ดีพอและปิดจุดอ่อนให้ได้ทั้งหมด เป้าหมายในการก้าวสู่ศูนย์กลางทางการเงินของภูมิภาคเป็นสิ่งที่ไม่ไกลเกินฝัน 11 บทเรียนที่สามารถสรุปได้จากวิกฤตการณ์เศรษฐกิจการเงินปี พ.ศ. 2540 การพึ่งพิงเงินทุนจากต่างประเทศในอัตราสูงไม่ใช่ปัญหา หากมีการบริหารจัดการที่ดีไม่ให้มีสัดส่วนของเงินกู้ต่างประเทศระยะสั้นมากเกินไป เงินทุนที่ไหลเข้าก่อนช่วงวิกฤติเศรษฐกิจ ปี พ.ศ. 2540 2-3 ปี มีสัดส่วนของการลงทุนโดยตรง (Foreign Direct Investment) น้อย การลงทุนเข้ามาถือหุ้นร่วมกิจการก็น้อยเมื่อเทียบกับเงินไหลเข้าในรูปของเงินกู้และที่สำคัญเงินกู้เหล่านี้กว่าครึ่งหนึ่งเป็นเงินกู้ระยะสั้น ทางด้านสถาบันการเงินก็ต้องมีระบบการปล่อยสินเชื่อที่มีมาตรฐานและโปร่งใสไม่ดีพอ ผู้กำหนดนโยบายการเงินไม่ยืดหยุ่น ยึดมั่นถือมั่นต่อการใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบคงที่มากเกินไปทั้งที่ระบบนี้ต้องปรับเปลี่ยนตั้งแต่การเห็นสัญญาณจากการขาดดุลบัญชีสะพัดจำนวนมหาศาล ทำให้เงินบาทแข็งค่ามากเกินไป เช่นเดียวกับในขณะนี้ที่ ผู้กำหนดนโยบายการเงินใช้มาตรการการเงินเข้มงวดเกินไปในภาวะเศรษฐกิจโตต่ำ เงินเฟ้อต่ำ ถือเป็นการขาดการยืดหยุ่นในการดำเนินนโยบายเช่นเดียวกับที่เคยเกิดขึ้นก่อนวิกฤติปี 2540 การเปิดเสรีการเงินผ่านการเปิดเสรีวิเทศธนกิจ มีเม็ดเงินไหลเข้ามาในระบบสถาบันการเงินไทยจำนวนมาก ทำให้สถาบันการเงินในประเทศมีการขยายสินเชื่อในอัตราเร่ง คุณภาพสินเชื่อเริ่มลดลง อัตราส่วนระหว่างการปล่อยสินเชื่อต่อปริมาณเงินฝากสูงขึ้นมาก โดยเฉพาะธนาคารพาณิชย์เพิ่มจากระดับต่ำกว่า 1 ในปี พ.ศ. 2533 สูงขึ้นจนถึงระดับ 1.35 เมื่อสิ้นไตรมาสสองของปี พ.ศ. 2538 ช่องว่างระหว่างระดับการออมและระดับการลงทุนและ การลงทุนเกินตัวทำให้ต้องอาศัยเงินออม (กู้เงิน) จากต่างประเทศ การใช้นโยบายการเงินแบบเข้มงวด (ปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ย) ขณะที่ยังคงใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบคงที่พร้อมกับยังมีการเติบโตร้อนแรงอยู่ในภาคการลงทุนส่วนต่างระหว่างอัตราดอกเบี้ยในประเทศและต่างประเทศยิ่งสร้างแรงผลักดันให้กู้ยืมเงินจากต่างประเทศมากยิ่งขึ้นและดึงดูดเงินทุนไหลเข้ามากขึ้นในรูปเงินกู้ระยะสั้น สภาพคล่องที่ผ่อนคลายและปริมาณเงินขยายตัวในระดับสูงในช่วงก่อนเกิดวิกฤติผสานเข้ากับความร้อนแรงของการลงทุนและการเก็งกำไรทำให้ราคาที่ดินและหลักทรัพย์พุ่งสูงขึ้นกว่าปัจจัยพื้นฐานมากจนเกิดปัญหาฟองสบู่ ขาดเสถียรภาพทางการเมือง มีการเปลี่ยนแปลงรัฐบาลบ่อยหลังการรัฐประหารปี 2534 การผสานนโยบายการคลังและการเงินเพื่อหยุดยั้งภาวะฟองสบู่ไม่มีประสิทธิผล เงินบาทของไทยแข็งค่าเกินปัจจัยพื้นฐานเป็นเป้าหมายของนักเก็งกำไรในการโจมตีค่าเงิน และ ยังมีความผิดผลาดในการปกป้องค่าเงินบาท การโจมตีครั้งที่รุนแรงที่สุดเกิดขึ้นในเดือนพฤษภาคม 2540 การปกป้องค่าเงินบาทที่ผิดผลาดและไม่เท่าทันต่อเกมการเงินโลกทำให้ทุนสำรองสุทธิลดลงจากระดับ 24.2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ เป็น 2.5 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ และ ในที่สุดต้องถูกตลาดการเงินกดดันให้ประกาศลอยตัวค่าเงินบาทในวันที่ 2 ก.ค.40 ในระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบคงที่เมื่อมีสภาวะที่ปล่อยให้มีการเคลื่อนย้ายเงินทุนอย่างเสรี ธนาคารแห่งประเทศไทยไม่สามารถใช้นโยบายการเงินแบบเข้มงวดจำกัดอุปสงค์รวมได้อย่างมีประสิทธิผล เพราะเมื่ออัตราดอกเบี้ยภายในประเทศสูง ผู้ลงทุนจะหันไปกู้เงินจากต่างประเทศที่มีอัตราดอกเบี้ยต่ำกว่า เศรษฐกิจไทยประสบปัญหาการขาดดุลบัญชีเดินสะพัดในช่วงปลายทศวรรษที่ 2530 ส่งผลต่อความเชื่อมั่นในระบบเศรษฐกิจ ปัญหาการขาดดุลบัญชีเดินสะพัดจะบรรเทาลงและไม่เป็นเป้าถูกโจมตีค่าเงินก็ต่อเมื่อเจ้าหนี้เชื่อว่าประเทศสามารถจ่ายหนี้ได้ในอนาคต และสามารถรักษาระดับเงินทุนไหลเข้าเพื่อชดเชยการขาดดุลได้ การเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศไทยโดยหลักใหญ่แล้วเกิดขึ้นจากการใช้ปัจจัยการผลิตมากขึ้นมิใช่มาจากการยกระดับผลิตภาพและเทคนิคการผลิต ประเทศไทยยังมีพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่อ่อนมากเมื่อ 20 กว่าปีที่แล้วและปัจจุบันก็ไม่ได้ดีขึ้นมากนัก เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มประเทศในเอเชียด้วยกัน ทั้งในแง่ของจำนวนนักวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีจำนวนนักวิจัย งบประมาณเพื่อการวิจัย สหรัฐฯ ชะลอลดดอกเบี้ย-ส่งออกไทยจะโต 2.5% รศ.ดร.อนุสรณ์ กล่าวด้วยว่า ศูนย์วิจัยเศรษฐกิจดิจิทัลฯ (DEIIT-UTTC) ประเมิน เศรษฐกิจสหรัฐฯ ดีเกินคาด ไม่จำเป็นต้องลดดอกเบี้ยเพิ่มเร็ว ๆ นี้ อัตราเงินเฟ้อ CPI เป็นไปตามคาด อัตราเงินเฟ้อพื้นฐาน Core CPI ต่ำกว่าคาดการณ์เล็กน้อย มีผลทำให้ “เงินดอลลาร์” ชะลอแข็งค่าเล็กน้อย อัตราผลตอบแทนพันธบัตร 10 ปีลดลงต่ำกว่า 4.7% ผลกำไรไตรมาส 4 ของสถาบันการเงินขนาดใหญ่ของสหรัฐฯสูงกว่าคาดเป็นส่วนใหญ่ ไม่ว่าจะเป็น CitiGroup, JP Morgan Chase, Blackrock, Well Fargo, Goldman Sachs เป็นต้น แนวโน้มดอลลาร์ยังแข็งค่าต่อไปได้ หากการลดดอกเบี้ยสหรัฐอเมริกาชะลอยาว บาทอาจอ่อนค่าลงเล็กน้อยในช่วงไตรมาสแรกปีนี้ ส่งออกไทยเร่งตัวก่อนสงครามการค้าเปิดฉากเต็มที่ โดยการส่งออกของสินค้าบางประเภท เช่น ชิ้นส่วนอิเล็คทรอนิกส์ ชิ้นส่วนยานยนต์ โซลาร์เซลล์ อาจเร่งตัวขึ้นก่อนจะมีการปรับเพิ่มกำแพงภาษี แต่ทั้งปีแล้ว สินค้ากลุ่มนี้จะได้รับผลกระทบจากการปรับภาษีนำเข้าอย่างมาก ขณะเดียวกัน ปี พ.ศ. 2568 ยังคงเป็นปีทองของการส่งออกอาหาร สินค้าอุตสาหกรรมเกษตรต่อเนื่องจากปีที่แล้ว มีผลิตภัณฑ์มันสำปะหลัง อาจชะลอตัวลง ขณะเดียวกัน ผลิตภัณฑ์ยาง, แผงวงจรไฟฟ้า, เครื่องปรับอากาศและเคมีภัณฑ์น่าจะขยายตัวได้ดี ทำให้อัตราการขยายตัวส่งออกทั้งปี น่าจะเติบโตได้ไม่ต่ำกว่า 2.5% คิดเป็นมูลค่าส่งออกทั้งปี ไม่ต่ำกว่า 300,000 ล้านดอลลาร์

ศูนย์กลางการเงิน

“อนุสรณ์ ธรรมใจ” มองไทยมีโอกาสเป็น “ศูนย์กลางทางการเงินโลก” ได้ใน 1 ทศวรรษ

บริษัท บูรพาทัศน์ (1999) จำกัด